JĘDRZEJ BIELECKI: Czy warunki pogodowe na lotnisku w Smoleńsku pozwalały na lądowanie prezydenckiego samolotu?
KPT. GRZEGORZ PIETRUCZUK*: Mgła oznacza widoczność mniejszą niż 1000 metrów. To lotnisko, w przeciwieństwie do większości zachodnich, nie ma systemów naprowadzania ILS. Dlatego normy pogodowe pozwalające na lądowanie samolotów są zaostrzone. O ile zwykle samolot może lądować, gdy widoczność przekracza 800 m, a pułap chmur jest wyższy niż 60 m, to w tym przypadku podejścia do lądowania wg dwóch radiolatarni NDB widoczność musiała wynosić przynajmniej 1800 m, a pułap chmur musiał być wyższy niż 120 m.
Co widzi podczas mgły pilot, który nie ma do dyspozycji ILS?
Właściwie nic. Ma za szybą mleko. Urządzenia typu NDB są mało precyzyjne. Odchylenie od osi pasa może sięgać 100 – 200 m. Stan faktyczny jest w stanie dopiero ocenić, kiedy zejdzie poniżej pułapu chmur i zobaczy lotnisko lub światła podejścia do lądowania. Możliwe, że źle ocenił wysokość lotu. Może się zdarzyć, że pilot lub wieża kontrolna źle zinterpretują ciśnienie, na podstawie którego ją się wyznacza.
Boeingi czy airbusy lepiej sobie radzą w takich sytuacjach?
Nie, w zasadzie ich urządzenia pomiarowe działają na tej samej zasadzie.
Pilotuje pan samoloty od przeszło 20 lat. Czy zdarzyło się, że nie posłuchał pan poleceń wieży kontrolnej?
Nie zdarzyło mi się lądować bez zgody.
Rosjanie twierdzą jednak, że kilkakrotnie radzili pilotom, aby skierowali maszynę na inne lotnisko.
Ale wieża kontrolna nie może radzić. Podaje konkretne warunki meteorologiczne i to, czy pilot ma zgodę na lądowanie, czy nie ma. Jeśli te warunki są poniżej minimalnych norm dla lotniska, jest ono zamknięte. Jeśli nie, pilot podejmuje decyzję: lądować czy odlecieć na lotnisko zapasowe.
Może kpt. Protasiuk był pod dużą presją, aby za wszelką cenę wylądować, aby zdążyć na czas na uroczystości?
To nie są oczywiście zwykłe loty. Jesteśmy pod presją, aby zmieścić się w określonych terminach. Wiemy, jakiej rangi pasażerów mamy na pokładzie. Jednak nasi piloci są tak wyszkoleni, aby takiej presji nie ulegać.
Kiedy jednak pan odmówił lądowania w Tbilisi i poleciał do Azerbejdżanu, prezydent Lech Kaczyński nazwał pana lękliwym. Może kpt. Protasiuk nie miał tyle odwagi, aby stawić czoła takiej presji?
Gdy lecieliśmy do Tbilisi, byłem kapitanem lotu, Arek moim II pilotem. Był wtedy tego samego zdania co ja. To był doskonały pilot z ogromnym doświadczeniem.
Czy drugi rządowy tupolew powinien być teraz uziemiony?
Powtarzam: moim zdaniem to są dobre maszyny. Jeśli mamy kupować nowe, to np. ze względu na zasięg. Tak aby nie trzeba było lądować po paliwo w lotach przez Atlantyk. Ważna byłaby także zamiana samolotów Jak-40. One są bardzo wysłużone.
*Grzegorz Pietruczuk, pilot 36. pułku specjalnego, który w sierpniu 2009 r. odmówił wlotu w przestrzeń powietrzną Gruzji
