Opracowanie przygotowane w ramach badawczego Projektu Farol dowodzi, iż 46 proc. Portugalczyków pozytywnie ocenia sytuację gospodarczo-społeczną w ostatnich latach dyktatury Antonio de Oliveiry Salazara. Równocześnie większość ankietowanych jest niezadowolona z obecnej sytuacji, w której znalazło się państwo i z pesymizmem patrzy w przyszłość.
W opinii autorów badania, wpływ na negatywne oceny ma kryzys ekonomiczny, który od trzech lat poważnie nęka Portugalię. "Społeczeństwo znajduje się obecnie w stanie, który można by określić jako depresyjny. W życiu społecznym dominuje negatywna retoryka, nasycona krytyczną oceną ewolucji społecznej, jaką przeszła Portugalia w ciągu ostatnich 40 lat. Pesymizm dominuje też w ocenie obecnej rzeczywistości oraz perspektyw kraju. Atmosfera ta wyraźnie udzieliła się uczestnikom naszego badania" - twierdzi Jos, Brandao de Brito z komisji wykonawczej Projektu Farol.
Badanie pt. "Decyzje Portugalczyków" dowodzi, iż winą za trudną sytuację, w której znalazło się państwo, społeczeństwo obarcza przede wszystkim miejscową klasę polityczną. Poza tym, zdecydowana większość obywateli nie ufa osobom sprawującym najwyższe urzędy państwowe. Z ankiety wynika, że społeczeństwo charakteryzuje brak zaufania zarówno wobec czołowych polityków, jak i przedstawicieli socjalistycznego rządu Jose Socratesa, a także członków partii politycznych.
Mimo niezadowolenia z panującej w kraju sytuacji, Portugalczycy nie zamierzają jednak poświęcać się dla dobra państwa. Badanie firmy Deloitte dowodzi, iż większość obywateli w sytuacji korzystania z zasiłku dla bezrobotnych, nie podjęłaby pracy za kwotę niższą od otrzymywanego z budżetu wsparcia socjalnego.
Kryzys zmienia jednak zwyczaje portugalskich gospodarstw domowych. Coraz mniej z nich zwraca się do banków z wnioskiem o pożyczkę, głównie w obawie przed trudnościami w ich spłacie. Władze Banku Portugalii (Banco de Portugal) potwierdzają, że w 2010 r. nastąpił wyraźny spadek wniosków o przyznanie pożyczki. Tymczasem rosnący wskaźnik bezrobocia i zapowiedzi zamknięcia kolejnych przedsiębiorstw pogłębiają trudności wielu rodzin, które nie są w stanie spłacić zaciągniętych wcześniej kredytów.
Tygodnik "Expresso" ocenia, że codziennie ogłasza niewypłacalność aż 30 portugalskich rodzin.
Według Natalii Nunes z Biura Wsparcia Zadłużonych w Portugalskim Stowarzyszeniu Ochrony Konsumenta (DECO), systematycznie maleje jednak liczba osób zgłaszających się z prośbą o pomoc w spłacie kredytu. "O ile w 2008 r. gospodarstwa domowe z dochodami na poziomie 500-1000 euro stanowiły 42,2 proc. zadłużonych rodzin wnioskujących o wsparcie w spłacie długu, to w 2010 r. ich odsetek spadł do 32,7 proc. Głównym powodem trudności ze zwrotem pożyczki jest zazwyczaj utrata pracy - dodaje Natalia Nunes.
Tymczasem jak donosi lizboński "Diario de Noticias", coraz częstszą formą spłaty zadłużenia przez Portugalczyków jest sprzedaż rodzinnych pamiątek oraz biżuterii. Dziennik szacuje, że tylko w ciągu ostatnich trzech lat obywatele Portugalii przetopili na sztabki złoto o wartości 200 mln euro.
Sytuację portugalskich gospodarstw domowych pogarsza brak pracy. Według danych Krajowego Instytutu Statystyki w Lizbonie, na początku 2011 r. bezrobocie osiągnęło w Portugalii poziom 10,9 proc., najwyższy od 30 lat. Bez pracy pozostaje obecnie około 600 tys. osób w wieku produkcyjnym. Jedną z głównych przyczyn bezrobocia jest trudna sytuacja przedsiębiorstw, spowodowana zazwyczaj utratą płynności finansowej. Ze statystyk Instytutu Informacji Handlowej w Lizbonie wynika, iż w 2010 r. wnioski o umorzenie długu złożyło aż 4000 portugalskich spółek.
Ponad 10-milionowa Portugalia jest demokratycznym państwem od 1974 r. W wyniku bezkrwawego zamachu stanu, tzw. Rewolucji Goździków, obalony został autorytarny reżim salazarystów. W 1968 r. władzę dyktatorską po chorym Antonio de Oliveirze Salazarze przejął premier Marcelo Caetano. Osłabienie sytuacji gospodarczej Portugalii w wyniku przewlekłej wojny kolonialnej w Afryce było głównym powodem niezadowolenia społeczeństwa i buntu w siłach zbrojnych, które w efekcie doprowadziły do upadku dyktatury.
