Oto etymologia kilku popularnych wulgaryzmów

Kurwa: najnowszy słownik etymologiczny Wiesława Borysia wywodzi to słowo z prasłowiańskiego rdzenia kurъ o znaczeniu "kogut". Autor uważa, że z pierwotnego znaczenia "kura" rozwinęło się wtórne "kobieta lekkiego prowadzenia", i pokazuje, że analogiczna zmiana zaszła we francuskim słowie "cocotte", z którego - bardzo możliwe, że za pośrednictwem niemieckim - wzięła się polska kokota.

Innego zdania jest Andrzej Bańkowski, który za punkt wyjścia przyjmuje prasłowiańskie słowo o znaczeniu "kobieta niezamężna", a sens pejoratywny wiąże z wyrażeniem "kurъve matere synъ", czyli "syn niezamężnej matki".

Obaj badacze są zgodni co do tego, że "kurwa" jest wyrazem słowiańskim. Wiązanie go z łacińskim przymiotnikiem "curvus/krzywy" należy uznać za przykład etymologii ludowej.

Jebać: Słowo pochodzi od starosłowiańskiego *jebat, *jebati, a to z praindoeuropejskiego *yebh- (spółkować). Kilka wieków później w języku czeskim i łużyckim znaczyło to tyle co "bić, lżyć, oszukiwać". Niedługo po tym pojawia się polskie określenie tego słowa - "bić". Obecnie to słowo ma kilka znaczeń.

Pitolić: "pitolić na instrumencie" znaczy grać na nim brzydko i nieumiejętnie. Tak grać można np. na skrzypcach (których dźwięk słowo to naśladuje swą barwą) - z pitoleniem kojarzy się nie tylko wysoki dźwięk, ale i jednostajny ruch. W "Etymologicznym słowniku języka polskiego" A. Bańkowskiego czytamy: "pitulić, pitolić gw. 'jebać', por. gw. (maz.) pitula vulva; niejasne (...)".

"Pitolić" znaczy też "mówić", ale mówienie nazywamy pitoleniem tylko wtedy, gdy odnosimy się do niego z dezaprobatą. Jeśli np. nie dowierzamy rozmówcy, możemy powiedzieć mu: "Stary, nie pitol!". Słowo to funkcjonuje wreszcie jako wykrzyknik - tylko w 1. osobie lp. czasu teraźniejszego - i znaczy tyle co inne dosadne wykrzykniki, np. "pieprzę" lub "mam to gdzieś".

Chuj:
Wulgaryzm ten należy do wyrazów słowiańskich o trudnej do jednoznacznego wyjaśnienia etymologii. W znaczeniu anatomicznym - penis - omawiany leksem prawdopodobnie w prasłowiańskiej postaci (ъ)xujъ. W drugim jednak ze swych znaczeń - potoczny wyraz obelżywy - można go potraktować jako przykład derywacji wstecznej, gdzie wyrazem podstawowym byłby dialektalny chujec, czyli wieprz.

W Słowniku etymologicznym języka polskiego F. Sławskiego znajdujemy również informację, iż rzeczownik ten jest związany ze słowem choina (prasłowiańskie chvoja).

Nie można też wykluczyć, że chuj” pochodzi od słowiańskiego choj, czyli tyle co stojący prosto. Stąd bliskie pokrewieństwo ze słowami choinka czy chojrak.

Kutas:
Nazwa dawniej odnosiła się do frędzli noszonych przy pasach szlacheckich kontuszy; później nabrała znaczenia pejoratywnego.

















Reklama