Zabrał Bierut, odda ZUS, czyli batalia o zabytek

Naczelny Sąd Administracyjny zdecyduje dziś, komu należy się Pałac Biskupów KrakowskichCórka przedwojennego właściciela czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych – NSA rozstrzygnie dziś, komu należy się piękny pałacyk nieopodal warszawskiego placu Zamkowego. Spadkobierczyni walczy o tę nieruchomość już 20 lat.Joanna Beler jest 76-letnią warszawianką. Sama siebie nazywa weteranką. Dzisiejszy wyrok NSA będzie siedemnastym, który zapadł się w jej sprawie w ciągu ostatnich 20 lat. – Wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują, że będzie ostatni – mówi nam. Jeśli wygra spór o Pałac Biskupów Krakowskich przy ulicy Miodowej w Warszawie , będzie ja musiał opuścić ZUS. W latach 80. dostał budynek na siedzibę. Przez lata wydawał pieniądze na restaurację siedziby. – Stoimy na stanowisku, że pani Beler nie dysponuje żadnym dokumentem potwierdzającym wprost jej prawo do własności – mówi rzecznik ZUS Przemysław Przybylski.Joanna Beler dysponuje testamentem, który stwierdza, że jest jedyną spadkobierczynią pałacu. Jest spadkobierczynią Łukasza Piotrowskiego – szlachcica, który kupił ten budynek w pierwszej połowie XIX wieku. Nieruchomość, podobnie jak ponad 40 tys. majątków warszawskich, w 1945 roku została objęta tzw. dekretem Bieruta i znacjonalizowana. Po upadku komunizmu pani Beler zaczęła sądową batalię o odzyskanie wartej dziś ponad 150 mln złotych posiadłości. Przed wojną mieściła się tam m.in. pensja dla panien oraz gimnazjum żeńskie, które Bolesław Prus rozsławił w „Emancypantkach”. – W czasie powstania warszawskiego tu był punkt graniczny rozdzielający niemieckie wojsko od naszych – wspomina Beler.Jeszcze w 1997 roku wydawało się, że sprawa jest wygrana . Urząd rejonowy przyznał Beler prawo użytkowania wieczystego gruntu, na którym znajduje się budynek. ZUS się od decyzji odwołał. A to pociągnęło za sobą całą lawinę nieprzychylnych dla właścicielki decyzji. – Uzbierałam kilogramy makulatury i całe pudła bzdurnych pism, ale się nie poddałam. Mam za sobą powstanie warszawskie, II wojnę światową i komunizm, więc niech nie myślą, że mnie łatwo złamać. To moja własność – mówi Beler. Z walki nie zrezygnowała nawet wówczas, gdy do jej domu przyszli dwaj biznesmeni z milionem złotych w walizce. – Powiedzieli, że na pewno potrzebuję pieniędzy, więc pożyczą mi je w zamian za prawo pierwokupu pałacu. A na pytanie, z jakiej mafii przyszli, tylko się uśmiali – wspomina Beler.Cztery lata temu sprawę rozpatrywał Trybunał Sprawiedliwości w Strasburgu. Wydał wyrok krytykujący Polskę za przewlekłość w postępowaniu. Żaden urząd się nim jednak nie przejął. – Sprawa Joanny Beler jest jednym z najgłośniejszych i najdłuższych procesów o odzyskanie posiadłości zagrabionych właścicielom stołecznych gruntów, ale takich osób są tysiące – mówi Mirosław Szypowski, prezydent Polskiej Unii Właścicieli Nieruchomości. Do mediów przebijają się głównie batalie sądowe przedwojennych właścicieli stołecznych pałacyków, jak spór córek prezydenta RP na uchodźstwie Edwarda Raczyńskiego o siedzibę Akademii Sztuk Pięknych. – To są potentaci, a zdecydowanie więcej spraw dotyczy niewielkich kamienic – mówi Szypowski. Na 17 tys. znacjonalizowanych stołecznych nieruchomości , od 1995 roku do prawowitych właścicieli wróciło ich zaledwie 2,5 tys. Problemy generuje najczęściej biurokracja, przewlekłość postępowania sądowego, brak odrębnej ustawy reprywatyzacyjnej dla Warszawy i opieszałość urzędów, które nierzadko same korzystają z zajętych w PRL okazałych pałacyków.