Po zebraniu 115 podpisów pod każdym ze wstępnych wniosków o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej, trafiają one do marszałka Sejmu, który kieruje je do komisji odpowiedzialności konstytucyjnej. Komisja może przesłuchiwać świadków i biegłych, żądać od instytucji państwowych i społecznych okazywania wszelkich akt i dokumentów. Finałem jej prac jest sprawozdanie o wystąpieniu do Sejmu z wnioskiem o pociągnięcie tych osób do odpowiedzialności konstytucyjnej lub o umorzenie postępowania w sprawie.
Uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu premiera lub ministra Sejm podejmuje większością 3/5 ustawowej liczby posłów, czyli co najmniej 276 głosami.
Ustawa o Trybunale Stanu mówi, że za naruszenie konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą: prezydent, premier oraz członkowie Rady Ministrów, Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem oraz Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.
Odpowiedzialność konstytucyjna obejmuje czyny, którymi te osoby w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, chociażby nieumyślnie, naruszyły konstytucję lub ustawę - czytamy w art. 3. ustawy o TS.
Zgodnie z ustawą, Trybunał Stanu wymierza łącznie lub osobno następujące kary: utratę czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach prezydenckich, parlamentarnych, do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach samorządowych; zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i w organizacjach społecznych oraz utratę wszystkich albo niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych. Kary dotyczące utraty praw i zakazów mogą być orzekane na czas od 2 do 10 lat.
W razie uznania przez Trybunał Stanu chociażby nieumyślnego popełnienia czynów określonych w art. 3 Trybunał orzeka odpowiednio w odniesieniu do prezydenta - złożenie z urzędu, a w odniesieniu do pozostałych osób - utratę zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu.
Trybunał Stanu - z uwagi na znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu lub szczególne okoliczności sprawy - może poprzestać na uznaniu winy oskarżonego.
Członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność przed TS za naruszenie konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.
Prawo do pociągnięcia premiera i ministrów do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu przysługuje wyłącznie Sejmowi.
Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu premiera i ministrów może być złożony marszałkowi Sejmu przez prezydenta bądź posłów w liczbie co najmniej 115. Wniosek ten musi spełniać warunki wymagane przez przepisy Kodeksu postępowania karnego w stosunku do aktu oskarżenia i zawierać podpisy wszystkich wnioskodawców, a także wskazywać osobę upoważnioną do występowania w ich imieniu w dalszym postępowaniu przed organami Sejmu.
Jeżeli wstępny wniosek nie odpowiada warunkom określonym w ustawie, marszałek Sejmu, w uzgodnieniu z prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, wzywa reprezentanta wnioskodawców do uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni, wskazując niezbędny zakres uzupełnienia. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej przyjmuje tę opinię na posiedzeniu zamkniętym.
Następnie marszałek Sejmu kieruje wniosek do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, która wszczyna postępowanie. Przewodniczący Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej przesyła niezwłocznie osobie objętej wnioskiem odpis wstępnego wniosku, informując ją o prawie do złożenia pisemnych wyjaśnień w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania oraz o innych uprawnieniach przysługujących tej osobie w postępowaniu przed komisją.
W stosunku do premiera i ministrów komisja uchwala sprawozdanie o wystąpieniu do Sejmu z wnioskiem o pociągnięcie tych osób do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, albo o umorzenie postępowania w sprawie. Po podjęciu uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu Sejm wybiera spośród posłów oskarżyciela, który posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego.
Po wyborze oskarżyciela marszałek Sejmu przesyła przewodniczącemu Trybunału Stanu uchwałę Sejmu o pociągnięciu do odpowiedzialności przed TS wraz z uchwałą Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej albo wnioskiem mniejszości, które w dalszym postępowaniu przed Trybunałem Stanu stanowią akt oskarżenia.
Według ustawy o TS, jeżeli zostanie ujawniona okoliczność, która mogłaby wywołać wątpliwości co do bezstronności członka Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej przy przesłuchaniach osoby objętej wnioskiem lub świadka, ulega on wyłączeniu z tej czynności. Za okoliczność (taką) nie może być uznana przynależność do określonego klubu lub koła poselskiego - czytamy w ustawie.
Czynności dowodowe Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej przeprowadza na posiedzeniach zamkniętych. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Stanisław Dąbrowski. Zgodnie z art. 199 Konstytucji RP Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, jego dwóch zastępców i 16 członków wybieranych spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu.
