Przyjęty przez rząd projekt zakłada możliwość pozbawiania stopni wojskowych żołnierzy w stanie spoczynku, którzy byli członkami m.in. WRON, KBW, pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w ustawie lustracyjnej. Marzeniem naszego pokolenia było to, żeby tą sprawiedliwość przywrócić już na początku okresu transformacji, jednak nie było to możliwe, dziś staje się to możliwe - powiedział premier podczas konferencji prasowej po posiedzeniu rządu.

Reklama

Jak mówił, projekt ten ściśle definiuje katalog osób, które są odpowiedzialne za wiele zła popełnionego od czasów drugiej wojny światowej wobec naszych bohaterów, wobec ludności cywilnej, wobec osób niewinnych. Chcemy naprawić trochę tego zła i przyjmujemy w związku z tym projekt ustawy, który to umożliwia - oświadczył Morawiecki. Jak mówił, w polskim panteonie, powinni znajdować się prawdziwi bohaterowie.

Mariusz Błaszczak: Ta ustawa przywraca normalność

Szef MON ocenił z kolei, że ustawa ta ma wymiar symboliczny. Ta ustawa przywraca normalność, ta ustawa przywraca sprawiedliwość - podkreślił Błaszczak. Zwrócił uwagę, że projekt został przyjęty w dniu szczególnym - w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Reklama

Minister powiedział, że na ten akt sprawiedliwości czekaliśmy wszyscy bardzo długo. Możemy powiedzieć w ten sposób, tak, jak wtedy się mówiło: +wrona orła nie pokona+ i rzeczywiście orzeł zwyciężył - dodał Błaszczak. I z mocy ustawy ci, którzy tworzyli +wronę+ zostają pozbawieni oficerskich stopni wojskowych - zaznaczył.

Trwa ładowanie wpisu

Reklama

Odnosząc się do przepisów projektu, Błaszczak mówił, że w pozostałych objętych ustawą przypadkach postanowienie o ewentualnym pozbawieniu stopni wojskowych zdecyduje minister obrony narodowej - w przypadku generałów i admirałów - za zgodą prezydenta RP. Z urzędu minister obrony narodowej może wszcząć takie postepowanie. Zwraca się do Instytutu Pamięci Narodowej o informację w każdej, konkretnej, indywidualnej sprawie. Ta informacja jest podstawą wydania postanowienia - dodał szef MON.

Według niego tym, którzy takie postanowienie otrzymają, będzie przysługiwało zaskarżenie do sądu administracyjnego. Może wnosić, oprócz ministra obrony narodowej, także Prezes Rady Ministrów, o podjęcie takiego postępowania, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych oraz szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Minister obrony narodowej może przeprowadzić takie postępowanie również wtedy, kiedy zwróci się do niego organizacja społeczna, organizacja kombatancka - zaznaczył szef MON

Opublikowany przez RCL projekt dotyczy nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony i zakłada, że osoba, która z racji wieku lub stanu zdrowia nie podlega obowiązkowi służby wojskowej, oraz żołnierz rezerwy, którzy byli członkami WRON, pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w ustawie lustracyjnej mogą być pozbawieni stopnia oficerskiego lub podoficerskiego.

Celem projektu jest – jak zadeklarowano w uzasadnieniu – "stworzenie możliwości prawnych pozbawienia stopnia oficerskiego i podoficerskiego m.in. Wojciecha Jaruzelskiego oraz Czesława Kiszczaka", a także innych osób, które były członkami Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. "Wspomniane osoby pełniły służbę wojskową na rzecz totalitarnego państwa i swoją postawą sprzeniewierzyły się polskiej racji stanu" – głosi uzasadnienie.

Autorzy projektu zwracali też uwagę, że w obowiązującym stanie prawnym nie ma możliwości pozbawienia stopnia wojskowego pośmiertnie.

Według uzasadnienia "projekt jest wynikiem licznych wystąpień organów i organizacji społecznych domagających się podjęcia prac nad pozbawieniem stopni wojskowych osób, które swoją postawą dokonywały czynów uwłaczających godności posiadanego stopnia wojskowego i tym samym podważyli wierność dla Rzeczypospolitej Polskiej".

"Projekt pozwoli na zadośćuczynienie społeczeństwu polskiemu i stanowić będzie symboliczne rozliczenie epoki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej" – argumentowali autorzy.

Negatywne opinie o projekcie wyraziły Związek Żołnierzy WP, Federacja Stowarzyszeń Rezerwistów i Weteranów Sił Zbrojnych RP oraz Zrzeszenie Weteranów Działań poza Granicami Państwa. Zarzucały one projektowi naruszenie konstytucji i brak szacunku dla stopnia wojskowego, zwracały też uwagę, że kwestie pozbawienia stopnia są już wystarczająco uregulowane.

Kodeks karny jako środki karne stosowane wobec żołnierzy (prócz kar, na które można skazać także cywilów) wymienia wydalenie z zawodowej służby wojskowej oraz degradację (obejmuje ona utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego/marynarza). Sąd może ją orzec w razie skazania za przestępstwo umyślne, jeżeli rodzaj czynu, sposób i okoliczności jego popełnienia pozwalają przyjąć, że sprawca utracił właściwości wymagane do posiadania stopnia wojskowego, a zwłaszcza w wypadku działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.