W swoim wystąpieniu Tusk podkreślił, że w latach spokoju uniwersytety kojarzone są jako uczelnie, w których po prostu uczą się studenci, wykładają profesorowie, doktorzy. Zaznaczył jednak, że bywają takie momenty, kiedy nagle uświadamiamy sobie, że uniwersytety to rdzeń Europy, że uniwersytety to gwarancja wolności. Zaznaczył, że uniwersytety to przestrzeń publiczna, bez której tak naprawdę żadna demokracja nie jest w stanie przetrwać.

Reklama

Pamiętamy, ile dyskusji w Europie wywołała decyzja o likwidacji Uniwersytetu Środkowej Europy w Budapeszcie. To był moment, w którym wszyscy bez wyjątku liderzy o bardzo różnych poglądach na świat, na politykę, na wolność zabrali głos w tej sprawie - głos w sprawie zależności między władzą polityczną a uniwersytetem. Między granicą wolności, między odpowiedzialnością za słowo - to była dyskusja o roli uniwersytetu jako takieg" - mówił.

Tusk przywołał też wystąpienie szefa "Liberté" Leszka Jażdżewskiego, które poprzedzało jego przemówienie 3 maja na Uniwersytecie Warszawskim. Gorączka polityczna wokół słów, które tam padły przesłoniła, moim zdaniem, istotę problemu. Otóż kluczowe dzisiaj pytanie brzmi: ile wolności na polskich uczelniach, po co nam tak naprawdę uniwersytety? Czy uniwersytety (...) mają możliwość realizować w pełni misję organizowania życia publicznego poza wykładami i udzielania ludziom o różnych poglądach (...) gościny i możliwości, aby te różne, nie zawsze pasujące innym poglądy wygłaszać - mówił Tusk.

Dodał, że misja uniwersytetu, by wygłaszać różne, nie zawsze pasujące innym poglądy, to jest właściwie istota europejskości. Tak naprawdę Europa, to jest to niezwykłe napięcie i ta piękna przestrzeń między katedrą, a uniwersytetem, między prawdą objawioną, a rebelią intelektualną, czasami emocjonalną - ocenił.

Reklama

Tusk opowiadał też, że nieżyjący już rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. Roman Wapiński, gdy w PRL policja polityczna przyszła do niego i naciskała, by relegować Tuska i innych studentów za działalność polityczną, miał powiedzieć: mówicie, że studenci przekroczyli pewne granice, a ja chcę powiedzieć, że uniwersytet jest właśnie od tego, żeby przekraczać pewne granice - dogmatu, granice doktryny, granice rutyny.

Nie wiem, czy pana uchronię, nie wiem, czy sam zachowam swoje stanowisko, ale niech pan przekracza granice - zacytował słowa prof. Wapińskiego pod swoim adresem. Tusk przytoczył też znane powiedzenie: "nie zgadzam się z twoimi poglądami, ale po kres moich dni będę bronił twego prawa do ich głoszenia".

Myślę, że wszyscy bez wyjątku, niezależnie od poglądów politycznych, miejsca pracy, podpisalibyśmy się także dziś pod tymi słowami, a przynajmniej mam taką nadzieję - dodał. Europa będzie Europą tak, jak ją wybraliśmy, a Polska wolnościową demokracją, taką, o jaką walczyliśmy, póki nikt nikogo nie będzie straszył, prześladował, więził za przekonania, ekspresję myśli, czy artystyczną wrażliwość - podkreślił Tusk.

Reklama

Tusk odniósł się też do zatrzymania Elżbiety Podleśnej, która rozkleiła plakaty z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej z tęczową aureolą. W poniedziałek policja zatrzymała 51-letnią Elżbietę Podleśną, której przedstawiono zarzut profanacji wizerunku Matki Bożej Częstochowskiej. Pod koniec kwietnia w Płocku kobieta rozkleiła plakaty i nalepki z Matką Boską i dzieciątkiem Jezus z tęczowymi aureolami.

Tusk zauważył, że informacja o tym, że została zatrzymana i przez wiele godzin była przesłuchiwana autorka pewnej grafiki, kontrowersyjnej - Matka Boska z tęczą w tle – obiegła niestety prawie cały świat. Od Iranu przez Rosję, po Hiszpanię, Anglię i Stany Zjednoczone wszyscy zauważyli ten przedziwny fakt - mówił. Zatrzymana, dziękując w internecie za wsparcie, napisała: +jestem bardzo zmęczona, ale przede wszystkim w głowie mi się to nie mieści+. Powiem szczerze, mi też to się nie mieści w głowie – podkreślił Tusk.

Mówię o tym, ponieważ jestem przekonany, że wasz uniwersytet przetrwał i przetrwa wszystkie wahnięcia historii tak długo, jak będzie tę misję różnorodności i tę wiarę w sens różnorodności i wolności respektował i praktykował. W końcu stoi za tą misją precyzyjny artykuł naszej konstytucji - podkreślił przewodniczący Rady Europejskiej.

Tusk przywołał też artykuł stanowiący, że każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury. Wolność nie może nikogo zwalniać z odpowiedzialności także za słowo, a poczucie odpowiedzialności nie może dławić niczyjej wolności - żeby to zrozumieć wystarczy naprawdę odrobina dobrej woli, czasami odrobina zdrowego rozsądku i unikniemy w przyszłości nieporozumień - powiedział.

Tusk podkreślił również w swoim wystąpieniu, że poznański uniwersytet znany jest też dzięki swoim absolwentom z pełnej różnorodności. Uczelnia która dała magisterkę Adamowi Michnikowi i Romanowi Giertychowi to jest rzeczywiście uczelnia, w której dużo może się pomieścić. Dużo myśli, dużo poglądów. Uczelnia w której profesorką jest Hanna Suchocka, a doktorantem Joachim Brudziński - nie wyobrażam sobie partii politycznej w które by się zmieścili - bez problemu zmieścili się na waszej uczelni – podkreślił

Tusk przywołał też dewizę Unii Europejskiej In varietate concordia (Zjednoczona w różnorodności). Uważam że to motto świetnie pasuje i może być mottem, jest mottem i istotą waszej działalności tutaj w Poznaniu - powiedział.

Przewodniczący Rady Europejskiej był jednym z gości odbywających się we wtorek w Poznaniu głównych uroczystości jubileuszu 100-lecia Uniwersytetu Poznańskiego.

Pierwsza inauguracja roku akademickiego na Wszechnicy Piastowskiej, późniejszym Uniwersytecie Poznańskim, znanym dziś jako Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, miała miejsce dokładnie sto lat temu, 7 maja 1919 roku. Z tradycji Uniwersytetu Poznańskiego wywodzą się: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego i Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu.

Oficjalne obchody 100-lecia Uniwersytetu Poznańskiego rozpoczęła już w październiku wspólna inauguracja roku akademickiego 2018/2019. Wśród uroczystości upamiętniających jubileusz, odbywających się przez cały rok, zaplanowano m.in. konferencje naukowe, koncerty, w tym występ światowej sławy włoskiego tenora Andrei Bocellego. W programie znalazła się również Gala Akademickich Mistrzów Sportu, w której wezmą udział absolwenci poznańskich uczelni; wybitni sportowcy, olimpijczycy.