Projekt Ustawy "o inwestycjach w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 - Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku" - jak informuje Sejm na swojej stronie internetowej - wprowadza rozwiązania, które mają usprawnić przygotowania i realizację inwestycji dotyczącej muzeum w celu "zachowania unikatowych wartości historycznych, przestrzennych, materialnych i niematerialnych, symbolizujących bohaterstwo oraz ofiarę poniesioną przez polskiego żołnierza".
W preambule projektu ustawy zapisano, że "Pole Bitwy na Westerplatte ma szczególne znaczenie dla historii oraz pamięci zbiorowej Narodu Polskiego jako miejsce będące symbolem rozpoczęcia II wojny światowej ‒ największego konfliktu zbrojnego XX wieku". Ustawę - jak podkreślono - przygotowano w celu realizacji interesu publicznego "polegającego na upowszechnianiu wiedzy o bohaterskiej obronie Westerplatte we wrześniu 1939 roku oraz zapewnieniu ochrony, utrzymania i rewaloryzacji zespołu obiektów architektury militarnej znajdujących się na terenie Westerplatte".
Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz opublikowała na Twitterze nagranie, w którym skrytykowała projektowane przez PiS przepisy.
"Z dużym zaniepokojeniem zauważyliśmy wczoraj na stronach sejmowych projekt ustawy o budowie Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. W naszej ocenie, w ocenie władz miasta Gdańska, jest to kolejna próba przejęcia Westerplatte dla celów bardzo jasno określonych, dla celów politycznych" - powiedziała Dulkiewicz. Przypomniała, że projekt ustawy złożyła grupa posłów PiS na czele z posłem Kazimierzem Smolińskim.
"Nie wiemy oczywiście, jaka będzie droga sejmowa tego projektu ustawy, natomiast dzisiaj ja, jako prezydent miasta Gdańska, mogę wyrazić głębokie zaniepokojenie, że tylnymi drzwiami, skróconą ścieżką legislacyjną prowadzoną przez grupę posłów, próbuje się zabrać gdańszczankom i gdańszczanom, Polkom i Polakom Westerplatte pod określone cele polityczne" - oceniła Dulkiewicz.
Przedstawiciel wnioskodawców poseł PiS Kazimierz Smoliński podkreślił w piątek, że Westerplatte jest przez miasto Gdańsk niewykorzystane. "Westerplatte jest przesiąknięte historią heroicznych czynów polskich bohaterów. Tym bardziej smuci fakt, iż jest ono przez władze Gdańska tak bardzo niewykorzystane. Zaproponujemy ustawę, która przywróci należną rangę tego miejsca jako wspaniałego muzeum wojny obronnej 1939 r." - napisał Smoliński na Twitterze.
Projekt ustawy określa m.in. inwestycje w zakresie budowy placówki, w tym roboty budowlane, dostawy lub usługi z tym związane, a także jego lokalizację określoną jako "Pole Bitwy na Westerplatte" na terenie obejmującym obszar położony na półwyspie Westerplatte w Gdańsku. Zgodnie z przepisami, decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 wydaje wojewoda pomorski na wniosek inwestora, którym jest Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. W projekcie zapisano też, że organem wyższego stopnia w sprawach inwestycji jest Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, a pozwolenie na użytkowanie inwestycji w zakresie budowy muzeum wydaje Pomorski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Gdańsku.
Projekt wymieniając konkretne działki lokalizacji placówki, leżące w granicach administracyjnych miasta Gdańska w obrębie geodezyjnym nr 062 (to teren, gdzie co roku odbywają się uroczystości upamiętniające wybuch II wojny światowej), przewiduje też, że decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowy muzeum m.in. określa teren objęty inwestycją, w tym określenie linii rozgraniczających.
"Nieuregulowany stan prawny nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 lub brak danych w katastrze nieruchomości pozwalających na ustalenie danych osobowych, w szczególności adresu zamieszkania, właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, nie stanowi przeszkody do wszczęcia i prowadzenia postępowania o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939" - głosi art. 9 projekt ustawy.
W art. 18 przepisy wskazują, że jeżeli decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowy muzeum stanie się ostateczna, to nieruchomości znajdujące się na obszarze inwestycji staną się "z mocy prawa, za odszkodowaniem, własnością Skarbu Państwa". Ponadto art. 19 przewiduje, że z dniem, w którym decyzja ta stanie się ostateczna, to "nieruchomości przeznaczone na inwestycje w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 oddaje się inwestorowi w nieodpłatne użytkowanie". Dodatkowo w art. 28 wskazano, że wojewoda pomorski "nadaje decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 rygor natychmiastowej wykonalności na wniosek inwestora, uzasadniony interesem publicznym".
W uzasadnieniu projektu ustawy posłowie PiS zwracając uwagę, że półwysep Westerplatte jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc związanych z II wojną światową, przekonują jednocześnie, że w obecnym stanie prawnym do zrealizowania inwestycji, których dotyczy projekt ustawy, konieczne byłoby "przeprowadzenie długotrwałej i skomplikowanej procedury". "Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie ułatwień proceduralnych umożliwiających sprawną realizację budowy Muzeum jako przedsięwzięcia istotnego z punktu widzenia interesów państwa" - czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy.
Grunty na Półwyspie Westerplatte należą do kilkunastu właścicieli, są wśród nich m.in. Straż Graniczna a także prywatne i państwowe firmy. Jednak większość terenu, na którym w okresie międzywojennym działała Wojskowa Składnica Tranzytowa, należy dziś do miasta Gdańsk. Jest to około 9 hektarów na półwyspie, na którym o terenie znajdują się relikty budowli obronnych stanowiących niegdyś elementy składnicy a także wzgórze z Pomnikiem Obrońców Wybrzeża.
Już w ubiegłym roku Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zaprezentowało swoją koncepcję zagospodarowania Westerplatte. Przewiduje ona m.in. odbudowę kilku obiektów, które służyły Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Przypomniał, że MIIWŚ podejmowało szereg prób porozumienia się z miastem Gdańsk co do zagospodarowania terenu Westerplatte, a żadna z nich "nie spotkała się z otwartością ze strony miasta".
Pytany wtedy, czy rozważana jest opcja działań podobnych do tych, jakie podjęte zostały w przypadku placu Piłsudskiego w Warszawie, czyli przejęcia terenu Westerplatte przez wojewodę, Nawrocki odpowiedział że "walka toczy się o Westerplatte, więc mobilizuje to nas". - My jesteśmy przygotowani, aby w końcu zbudować Muzeum Westerplatte. Będziemy do tego dążyć, w taki sposób, w granicach prawa, który sprawi, że w końcu Muzeum Westerplatte zacznie funkcjonować - dodał Nawrocki.
Własne plany co do Westerplatte ma także miasto Gdańsk; w myśl uchwały przyjętej przez radę miasta, w imieniu samorządu planowane przez miasto prace na terenie Westerplatte miałoby prowadzić Muzeum Gdańska.
