Czy każdy problem można rozwiązać przy pomocy mediacji?

Znaczna część sporów w różnych dziedzinach - stosunków międzyludzkich i rodzinnych, biznesu, decyzji politycznych, konfliktów między grupami interesu i resztą społeczeństwa, konfliktów prowadzących do użycia przemocy i wojen - była i jest rozstrzygana przez mediację. Nie ma takiej dziedziny, w której nie należałoby przynajmniej spróbować.

Reklama

Mediacja to metoda rozwiązywania sporów i konfliktów stosowana niemal we wszystkich kulturach. W niektórych kulturach może mieć bardziej formalny charakter, w innych mniej.

Kiedy mediacja może nie być skuteczna? Wtedy, gdy przynajmniej jedna ze stron: (1) dąży do całkowitego zwycięstwa, nie musi się liczyć z interesem drugiej strony i nie musi godzić się na kompromis, (2) wykorzystuje negocjacje wyłącznie do tego, aby zdobyć informacje przydatne w dalszej walce i nie zależy jej na dojściu do porozumienia, (3) ugoda nie przyniesie stronom wystarczających korzyści finansowych, (4) istnieją proceduralne lub materialne możliwości lepszego zaspokojenia interesów strony, niż potencjalna ugoda wynegocjowana z pomocą mediatora lub (5) stronie zależy na stworzeniu precedensu, a to wymaga wyroku sądu i umowa do tego nie wystarczy.

Reklama

Czy mediacja może przyczynić się do szybszego rozstrzygnięcia sporu, a jeśli tak, to w jaki sposób?

W istocie, mediacja często pozwala szybciej znaleźć rozwiązanie, choć nie zawsze tak jest. Jeśli strony zdecydują się na mediację jeszcze przed oddaniem sprawy do sądu i przed wykonaniem przez prawników czasochłonnej pracy przygotowawczej, to jest duża szansa, że problem uda się rozwiązać w terminie znacznie krótszym, niż byłoby to możliwe na drodze sądowej. Dotyczy to także wielu sporów publicznych, na przykład sprzeciwu mieszkańców wobec jakiejś decyzji władz lub inwestycji. Podjęta na wczesnym etapie mediacja może doprowadzić do szybszego rozwiązania problemu niż formalne odwołanie się od decyzji władz lub uzyskanie wyroku sądowego. Jeśli jednak strony skorzystają z pomocy mediatora, ale nie dojdą do porozumienia i sprawa skończy się w sądzie, to oczywiście cały ten proces będzie trwać dłużej, niż gdyby nie podjęto próby mediacji.

Mediacja często pozwala skrócić czas potrzebny na znalezienie rozwiązania, ponieważ pomaga poznać i zrozumieć interesy drugiej strony oraz znaleźć taki sposób ich zaspokojenia, który byłby możliwy do przyjęcia dla wszystkich. Ponadto, jeśli strony mają trudności z utrzymaniem roboczych kontaktów, to mediacja także może skrócić czas potrzebny na wypracowanie kompromisu.

Reklama

Jakie korzyści może odnieść firma, podejmując próbę rozwiązania sporu z pomocą mediatora i odkładając wystąpienie na drogę sądową lub wycofując pozew?

Firma może odnieść szereg korzyści rezygnując z wniesienia sprawy do sądu i odwołując się do pomocy mediatora. Po pierwsze, zakładając, że w przyszłości będzie możliwość lub potrzeba współdziałania obu stron, to mediacja może pomóc im w podtrzymaniu kontaktów. Jest to równie ważne w biznesie, jak w stosunkach międzyludzkich i rodzinnych.

Po drugie, koszty mediacji są często dużo niższe, niż koszty postępowania sądowego. Zwłaszcza, jeśli stronom uda się dojść do porozumienia.

Po trzecie, wypracowanie kompromisu można zająć mniej czasu, niż rozstrzygnięcie sprawy w sądzie lub uzyskanie decyzji administracyjnej. Wreszcie, mediacja daje stronom pełną kontrolę nad warunkami umowy. Decyzja sądu nie będzie tak optymalna, a nawet może pozostawić wiele kwestii nierozstrzygniętych.

Jak firmy w Stanach Zjednoczonych korzystają z mediacji przy rozwiązywaniu problemów gospodarczych? Czy jest to popularne?

Bardzo wiele przedsiębiorstw w Stanach Zjednoczonych - także tych z listy Fortune 500 - korzysta z mediacji przy rozwiązywaniu najróżniejszych problemów i sporów, na przykład przy negocjowaniu umów zbiorowych, rozwiązywaniu wewnętrznych konfliktów między zespołami i departamentami w przedsiębiorstwie oraz sporów między pracodawcami i pracownikami, szukaniu rozwiązań w wypadku oskarżenia o dyskryminację ze względu na płeć czy molestowanie seksualne, rozstrzyganiu sporów z dostawcami i kontrahentami oraz konfliktów między członkami kierownictwa firmy lub partnerami w spółce.

Z sali sądowej zawsze jedna strona wychodzi niezadowolona. Czy często się zdarza, że obie strony są zadowolone z wyników mediacji?

Ponieważ każde porozumienie osiągnięte w wyniku mediacji oparte jest na dobrowolnych, zadowalających dla obu stron rozstrzygnięciach, zazwyczaj strony mają bardziej pozytywny stosunek do takiego rozwiązania, niż do decyzji, która zapadła w sądzie. W sądzie jedna strona wygrywa, ale druga przegrywa. Ponadto, zakres problemów - merytorycznych, proceduralnych i związanych ze relacjami między stronami - które można rozwiązać metodą mediacji jest dużo szerszy, niż zakres problemów, które może rozwiązać decyzja sądowa. Dlatego mediacja przynosi w sumie większe korzyści obu stronom. Jeśli zaś relacje między stronami muszą trwać - tak jest na przykład wówczas, gdy rozwiedzeni małżonkowie wychowują dzieci, albo gdy dalsza współpraca między firmami jest niezbędna dla sukcesu każdej z nich - to mediacja stanowi bardzo skuteczny sposób realizacji celów akceptowanych przez każdą ze stron.

Rozmowę przeprowadził Krzysztof Sobczak. Powyższy tekst jest fragmentem wywiadu, który został opublikowany w majowym wydaniu miesięcznika „Kancelaria”.

Zobacz także: Mediacje - efektywne rozwiązywanie sporów. Biznes. Prawo. Społeczeństwo.

Weź udział w darmowej konferencji online