W budynku przy ul. Piastowskiej 13F w Białymstoku od lat mieści się główna siedziba MZR - najstarszej i najważniejszej organizacji polskich wyznawców islamu. Organizacja pozyskała go od miasta w 2017 roku, z bonifikatą przysługującą związkom religijnych w związku z ich działalnością sakralną.
![Hagia Sophia znów staje się meczetem. Po raz pierwszy od 90 lat odbędą się tam modlitwy [WIDEO]](%3D%3D)
Historia budynku sięga 1930 roku. Początkowo był to dom mieszkalny, później przekształcony w bibliotekę osiedlową. Po 1981 roku, staraniem lokalnej społeczności tatarskiej, spółdzielnia mieszkaniowa "Zachęta" użyczyła budynek nieodpłatnie na cele muzułmańskiego kultu religijnego i działalność edukacyjno-kulturalną. W 2006 roku budynek, wraz z działkami, stał się majątkiem miasta Białystok. Od tego czasu trwały prawne zabiegi o uregulowanie sytuacji działek i założenie ksiąg wieczystych. Kiedy się to udało, w 2008 roku miasto użyczyło nieodpłatnie budynek na cele sakralne i kulturalne.
Ta forma użytkowania nie dawała jednak pełni praw wynikających z własności, trwały więc rozmowy i działania zmierzające do nabycia nieruchomości przez MZR, co zakończyło się pozytywnie w 2017 roku. Dla społeczności tatarskiej skupionej w MZR, budynek spełnia funkcje religijne oraz centrum kulturalnego.
Przebudowa
Po poważnej przebudowie jest tam m.in. całkowicie odnowiona sala modlitw, dobudowano też minaret co decyduje o funkcji religijnej obiektu, który teraz nosi nazwę meczetu w Białymstoku, spełniającego też inne funkcje dla społeczności muzułmańskiej w mieście.
Piątkowa uroczystość otwarcia obiektu miała - ze względu na ograniczenia związane z pandemią koronawirusa - charakter symboliczny, wzięło w niej udział tylko kilku oficjeli, w tym przedstawiciel ambasady Zjednoczonych Emiratów Arabskich w Polsce i biskup pomocniczy Archidiecezji Białostockiej Henryk Ciereszko, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Konferencji Episkopatu Polski.
To otwarcie naszego miejsca kultu, ale także i spotkań kulturalnych, wydawniczych. Nasze miejsce społeczności tatarskiej, która od dawien dawna zamieszkuje RP. To dla nas wyjątkowy dzień i wyjątkowe miejsce - mówił przewodniczący MZR mufti Tomasz Miśkiewicz. Po symbolicznym przecięciu wstęgi, w meczecie odbyła się tradycyjna piątkowa modlitwa.
Od marca do listopada 2020 roku budynek został gruntownie przebudowany, dobudowany został minaret zakończony iglicą i kopuła sakralna, powstała też przeszklona oranżeria. W salach modlitewnych wykonano nową posadzkę z ogrzewaniem podłogowym, wszystkie ściany do wysokość parapetów oraz ścianę główną wyłożono zdobnymi kaflami z Turcji, na których umieszczono wersety z Koranu. W ramach inwestycji zagospodarowane zostało też otoczenie budynku.
Inwestycja
Inwestycja kosztowała 1,5 mln zł i była w 90 proc. dofinansowała przez ZEA, Muzułmański Związek Religijny w RP zapewnił 10 proc. wkładu własnego. "Nasza społeczność czekała na prawdziwy meczet w Białymstoku od lat 90." - powiedział PAP mufti Miśkiewicz.
W przeszłości społeczność polskich wyznawców islamu miała bowiem plan budowy w mieście dużego meczetu i szkoły koranicznej. Zrodził się on na początku lat 90. ubiegłego wieku, gmina muzułmańska kupiła wtedy nawet nieruchomość z myślą o takiej inwestycji. Budowę rozpoczęto, potem ograniczono projekt tylko do szkoły koranicznej z minaretem, ale ostatecznie - przede wszystkim z powodu trudności ze sfinansowaniem - inwestycję wstrzymano, a potem pomysłu zaniechano.
Jak mówił dziennikarzom mufti Miśkiewicz, społeczność muzułmańska w województwie podlaskim liczy obecnie ok. 1,5 tys. osób, z czego połowa mieszka w Białymstoku. Liczba wszystkich polskich muzułmanów należących do MZR szacowana jest na 5 tys. osób. Wszystkich muzułmanów w Polsce, wliczając w to również m.in. studentów, przedsiębiorców, służby dyplomatyczne czy uchodźców z krajów islamskich, jest ok. 60 tys.