ETPC: Rosyjska ustawa o "agentach zagranicznych" niezgodna z prawem międzynarodowym

Powyższe wnioski zostały przedstawione w oświadczeniu ETPC dotyczącym 73 rosyjskich organizacji oznaczonych jako "agenci zagraniczni" - poinformowała agencja Reutera. "Trybunał ocenił, że wykorzystanie 'działalności politycznej' jako kryterium do określenia (tych podmiotów) jako 'agentów zagranicznych' przyniosło niespójne rezultaty. Wywołało też niepewność wśród organizacji pozarządowych, które chciały zaangażować się w inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza w obszarze praw człowieka, ochrony środowiska i działalności charytatywnej" - czytamy w komunikacie agencji Reutera.

7 czerwca Duma Państwowa zdecydowała, że w Rosji nie będą wykonywane orzeczenia ETPC wydane po 15 marca 2022 roku. Z tego kraju pochodzi najwięcej (około 25 proc.) spraw rozpatrywanych przez trybunał w Strasburgu.

Od 2012 roku

Przepisy o organizacjach "pełniących funkcję zagranicznego agenta" zostały przyjęte w Rosji w 2012 roku. W kolejnych latach rozszerzono je na media i osoby fizyczne. W kwietniu ministerstwo sprawiedliwości umieściło na liście "zagranicznych agentów" trzech krytycznych wobec władz publicystów: Aleksandra Niewzorowa, Siergieja Parchomienkę i Aleksieja Wieniediktowa. Wieniediktow był długoletnim szefem zlikwidowanego niedawno niezależnego radia Echo Moskwy.

Jak wskazuje portal Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, ustawa o zagranicznych agentach zmusza wszystkie organizacje pozarządowe, które otrzymują darowizny z zagranicy oraz angażują się w "działalność polityczną" (zwrot ten jest niedookreślony w ustawie), do wpisania się w oficjalnym rejestrze jako "agent zagraniczny". Ma to bardzo niekorzystne skutki dla działalności takiej organizacji; jest ona zobowiązana do oznaczania wszystkich swoich dokumentów i załączników wzmianką "agent zagraniczny", która w społeczeństwie rosyjskim niesie wiele negatywnych konotacji.

Miano agenta zagranicznego powoduje też wiele innych problemów, m.in. ogranicza możliwość zaangażowania się cudzoziemców w działalność na rzecz takiego podmiotu, stanowi podstawę częstych i bezpodstawnych kontroli ze strony władz państwowych, prowadzi do problemów z rozliczeniem podatkowym i skutkuje kampaniami dezinformacyjnymi wymierzonymi w organizację.