Wraz z pisarzami, krytkami, intelektualistami i naszymi czytelnikami przez miesiąc budowaliśmy kanon lektur polskiego inteligenta. To był nasz wspólny sprzeciw na propozycję ministerstwa edukacji, które ogranicza listę obowiązkowych lektur do zaledwie pięciu w ciągu roku.

Reklama

Nasz kanon to co najmniej 250 utworów polskiej literatury, które każdy młody człowiek, który przystępuje do matury, musi znać. To książki, bez których młodzi ludzie przestaną rozumieć kraj, w którym żyją, nasze miejsce w Europie, a wreszcie zagubią całkiem kod kulturowy.

Jak pisał Michał Głowiński w uzasadnieniu swojego wyboru książek obowiązkowych: "Tu chodzi o coś więcej niż znajomość kilkunastu wybitnych tekstów. Chodzi o zdolność uczestniczenia w kulturze i tradycji”.

Książki do kanonu wybierali: Leszek Balcerowicz, Tomasz Bocheński, Stefan Chwin, Jan Englert, Michał Głowiński, Jacek Hołówka, Robert Kostro, Marcin Król, Antoni Libera, Tadeusz Luty, Małgorzata Łukasiewicz, Henryk Markiewicz, Zdzisław Najder, Andrzej Paczkowski, Anna Radziwiłł, Jerzy Radziwiłowicz, Wojciech Roszkowski, Piotr Siemion, Marian Stala, Małgorzata Szpakowska, Paweł Śpiewak, Wojciech Tomczyk, Jacek Trznadel, Łukasz A. Turski, Maciej Urbanowski, Michał Witkowski, Marta Wyka, Maciej Zięba i Andrzej Zoll.

Przy niektórych pisarzach różne osoby wskazywały bądź na konkretne utwory, bądź zostawiały wybór. Poniżej przedstawiamy 20 najczęściej wskazywanych pozycji oraz wszystkie opcje jakie pojawiły się w propozycjach intelektualistów.

p

1. Adam Mickiewicz Dziady
2. Adam Mickiewicz Pan Tadeusz
3. Stanisław Wyspiański Wesele
4. Bolesław Prus Lalka
5. Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia
6. Czesław Miłosz wybór wierszy
7. Juliusz Słowacki Kordian
8. Jan Kochanowski Treny
9. Witold Gombrowicz Ferdydurke
10. Wisława Szymborska Wybór wierszy
11. Stefan Żeromski Przedwiośnie
12. Gustaw Herling Grudziński Inny Świat
13. Cyprian Kamil Norwid Wybór wierszy
14. Zbigniew Herbert wybór wierszy
15. Zbigniew Herbert Pan Cogito
16. Henryk Sienkiewicz Potop
17. Sławomir Mrożek Tango
18. Bruno Schulz Sklepy cynamonowe
19. Władysław Reymont Ziemia obiecana
20. Bolesław Leśmian wybór wierszy


















Reklama

p

Kazimierz Adiukiewicz: Pisma
Jerzy Andrzejewski: Ciemności kryją ziemię, Apelacja
Adam Asnyk: wiersze
Krzysztof Kamil Baczyński: wybór wierszy
Stanisław Barańczak: Chirurgiczna precyzja
Zygmunt Bauman: Ponowoczesność jako źródło cierpień
Wacław Berent: Próchno
Miron Białoszewski: Pamiętniki z Powstania Warszawskiego, wiersze, wybór prozy.
Marek Bieńczyk: Tworki
Bogurodzica
Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem
Tadeusz Borowski: Pożegnanie z Marią, Opowiadania oświęcimskie, Kamienny świat, wybór opowiadań.
Kazimierz Brandys: Wariacje pocztowe
Roman Bratny: Kolumbowie. Rocznik 20
Jan Brzechwa: wiersze dla dzieci
Przemysław Czapliński: Ruchome marginesy
Józef Czechowicz: wiersze
Maria Dąbrowska: Ludzie stamtąd, Noce i dnie, Dzienniki, wybór
Adolf Dygasiński: wybór
Aleksander Fredro: Zemsta, Śluby panieńskie, Trzy po trzy
Andrzej Frycz-Modrzewski: O poprawie Rzeczypospolitej
Tadeusz Gajcy: wiersze
Konstanty Ildefons Gałczyński: Zielona Gęś, wybór wierszy
Janusz Głowacki: Kopciuch, Antygona w Nowym Jorku, Ostatni cieć
Pola Gojawiczyńska: Dziewczęta z Nowolipek, Krata
Antoni Gołubiew: Bolesław Chrobry
Witold Gombrowicz: Ferdydurke, fragmenty Dzienników, Trans-atlantyk,
Ślub, Operetka, dramat lub powieść do wyboru
Zbigniew Herbert: Wybór wierszy, Pan Cogito, Barbarzyńca w ogrodzie
Gustaw Herling - Grudziński: Inny Świat, Na nieludzkiej ziemi
Marek Hłasko: Piękni dwudziestoletni, wybór opowiadań, Pierwszy krok w chmurach
Roman Ingarden: O dziele literackim
Jarosław Iwaszkiewicz: Panny z Wilka, Brzezina, Sława i chwała, opowiadania, poezje, nowele, Bitwa na równinie Sedgemoor
Maria Janion: Niesamowita słowiańszczyzna
Jan Paweł II (Karol Wojtyła): kazanie na Placu Zwycięstwa w Warszawie,
Pamięć i tożsamość, wybór, wiersze
Julian Kaden-Bandrowski: Mateusz Bigda
Aleksander Kamiński: Kamienie na szaniec
Tadeusz Kantor: Umarła klasa, Wielopole, Wielopole
Ryszard Kapuściński: Cesarz, wybór
Franciszek Karpiński: wybór wierszy, Laura i Filon
Jan Kasprowicz: wiersze
Jan Kochanowski: wybór wierszy, Treny, Pieśni, Fraszki, Psalmy, Odprawa posłów greckich
Leszek Kołakowski: Opowieści biblijne, 13 bajek z królestwa Lailonii
Maria Konopnicka: Co słonko widziało, Nowele, Z przeszłości, wybór.
Tadeusz Konwicki: Mała apokalipsa, Kronika wypadków miłosnych, Dziura w niebie, Rojsty
Hanna Krall: wybór
Ignacy Krasicki: Bajki, Satyry, wybór wierszy, Fraszki, Monachomachia.
Zygmunt Krasiński: Nie-Boska komedia, listy do ojca
Maria Kuncewiczowa: Cudzoziemka
Lament świętkorzyski
Jan Lechoń: wybór wierszy
Stanisław Lem: Szpital przemienienia, Solaris, Bajki robotów, opowiadania, Dzienniki gwiazdowe
Bolesław Leśmian: wybór wierszy, Klechdy sezamowe, Dwaj Macieje.
Antoni Libera: Madame
Jerzy Liebert: wiersze
Józef Mackiewicz: Nie trzeba głośno mówić, Droga donikąd
Kornel Makuszyński: Przygody Koziołka Matołka
Dorota Masłowska: Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwona
Tadeusz Miciński: wiersze
Adam Mickiewicz: Dziady, Dziady cz. 3, wybór poezji, Pan Tadeusz,
Konrad Wallenrod, Liryki lozańskie, Sonety krymskie
Czesław Miłosz: wybór wierszy, Ocalenie, Traktat poetycki, Rodzinna Europa, Ziemia Urlo, Zniewolony umysł, Dolina Issy.
Jan Andrzej Morsztyn: wybór wierszy
Sławomir Mrożek: Tango, Zabawa, Emigranci, dramaty
Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, Widnokrąg, jedna z powieści
Zofia Nałkowska: Medaliony, Granica, wybór
Julian Ursyn Niemcewicz: Powrót posła
Cyprian Kamil Norwid Wybór wierszy, Vade-mecum.
Jan Nowak Jeziorański: Kurier z Warszawy
Kazimierz Orłoś: Cudowna melina
Eliza Orzeszkowa: Meir Ezofowicz, Nad Niemnem, wybór, Marta, Cham.
Teodor Parnicki: Tylko Beatrycze
Jan Chryzostom Pasek: Pamiętniki
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska: wiersze
Tadeusz Peiper: wiersze
Jerzy Pilch: Inne rozkosze
Józef Piłsudski: wybór mów
Jan Potocki: Rękopis znaleziony w Saragossie, wybór wierszy
Bolesław Prus: Lalka, Kroniki tygodniowe, Faraon, nowele, wybór, Z legend dawnego Egiptu
Kazimierz Przerwa-Tetmajer: wiersze
Julian Przyboś: wiersze
Mikołaj Rej: Źwierzyniec, Krótka rozprawa... (fragmenty), Figliki, Żywot człowieka poczciwego, Fraszki
Stanisław Rembek: W polu
Władysław Reymont: Ziemia obiecana, Chłopi
Tadeusz Różewicz: wybrany utwór, Do piachu, Kartoteka, Stara kobieta wysiaduje, Zawsze fragment. Recycling (fragmenty).
Jarosław M. Rymkiewicz Rozmowy polskie latem 1983, wiersze
Bruno Schulz: Sklepy cynamonowe, wybór
Mikołaj Sęp-Szarzyński: wybór wierszy
Henryk Sienkiewicz: Quo vadis, Trylogia, Latarnik, Bartek Zwycięzca, wybór.
Antoni Słonimski: Kroniki tygodniowe, Dwa końce świata, nowe wiersze
Juliusz Słowacki Kordian liryki, Król Duch, Beniowski, Sen srebrny
Salomei, Balladyna, Horsztyński, Godzina myśli, W Szwajcarii, Zygmunt.
Leopold Staff: wybór wierszy
Andrzej Stasiuk: Biały kruk, Mury Hebronu
Jerzy Stempowski: wybrane eseje
Andrzej Strug: wybór
Jan Józef Szczepański: opowiadania w tym: Buty, Wszarz, Koniec legendy.
Andrzej Szczypiorski: Początek
Wisława Szymborska: Wybór wierszy, Koniec i początek.
Marcin Świetlicki: Schizma
Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki: Młodzieniec o wzorowych obyczajach
Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, jedna z powieści
Magdalena Tulli: W czerwieni
Julian Tuwim: Wiersze, Bal w operze, wiersze dla dzieci, Kwiaty Polskie.
Jan Twardowski: wiersze
Leopold Tyrmand: Zły
Lech Wałęsa: fragmenty wypowiedzi
Aleksander Wat: liryka
Adam Ważyk: Poemat dla dorosłych, wybór wierszy
Kazimierz Wierzyński: wiersze
Mariusz Wilk: Wilczy nos
Stanisław Ignacy Witkiewicz: Szewcy, wybór, Nienasycenie, eseje filozoficzne (fragmenty), Bezimienne dzieło, W małym dworku, Matka, Na przełeczy
Rafał Wojaczek: wiersze
Wybór mów sejmowych
Kazimierz Wyka: Życie na niby
Stanisław Wyspiański: Wesele, Wyzwolenie.
Stefan Wyszyński: fragmenty homilii
Gabriela Zapolska: Moralność pani Dulskiej
Stefan Żeromski: Uciekła mi przepióreczka, Rozdziobią nas kruki i wrony, Uroda życia, Doktor Piotr, Siłaczka, Popioły, Przedwiośnie, opowiadania, Syzyfowe prace, Róża, Wierna rzeka, Ludzie Bezdomni.