Przez wiele lat rtęć była wykorzystywana w amalgamatach dentystycznych. Teraz to się zmieni, ponieważ unijne rozporządzenie ws. tej substancji, zmieniające dotychczasowe przepisy, wprowadza m.in. zakaz jej wykorzystywania w plombach. Zabrania również eksportu rtęci. Unijne rozporządzenie dotyczy także produkcji, importu i eksportu niektórych lamp z rtęcią - w tym przypadku przepisy mają wejść w życie najpóźniej do 2027 roku.

Reklama

Plomby amalgamatowe w Polsce

W Polsce w gabinetach stomatologicznych realizujących usługi na podstawie kontraktów NFZ nie stosuje się już plomb amalgamatowych od października 2022. Obecnie wszyscy pacjenci w Polsce mają prawo do wypełnień światło- i chemoutwardzalnych, podczas gdy wcześniej takie plomby przysługiwały dorosłym tylko w zębach szczególnie widocznych.

Wcześniej "białe" plomby przysługiwały w gabinetach realizujących kontrakty w ramach NFZ wyłącznie w zębach przednich - granicą były "trójki" górne i dolne. W przypadku dorosłych stosowano tzw. kompozytowy materiał chemoutwardzalny, a w przypadku dzieci i młodzieży do 18 roku życia - szybkoschnący światłoutwardzalny materiał kompozytowy.

Reklama

Zakaz dla rtęci

W większości państw członkowskich zakaz zacznie obowiązywać od nowego roku. Te państwa, które potrzebują więcej czasu na dostosowanie swoich systemów opieki zdrowotnej do nowych regulacji - jak np. Czechy i Słowacja, gdzie plomby w rtęcią są w pełni refundowane przez publiczny system zdrowia - otrzymały tymczasowe odstępstwa, które wygasną 30 czerwca 2026 roku. W przyszłości materiały do wypełnień dentystyczną nie będą już zawierać rtęci, z wyjątkiem przypadków, kiedy będzie to wymagane potrzebami medycznymi lub zlecone przez lekarza.

Najpóźniej do 2027 roku państwa UE zaprzestaną również produkcji, importu i eksportu niektórych kategorii lamp zawierających rtęć. W zależności od kategorii lamp zakaz produkcji wejdzie w życie od 2026 lub 2027 roku. Dotychczasowe urządzenia zostaną zastąpione alternatywnymi, np. diodami LED, które są mniej toksyczne i bardziej energooszczędne.

Rtęć silnie toksyczna

Celem nowych przepisów jest zaprzestanie celowego stosowania rtęci w UE i wyeliminowanie tej silnie toksycznej substancji ze środowiska zgodnie z unijnym celem "zero zanieczyszczeń". Rtęć stanowi problem dla środowiska, ponieważ łatwo rozprzestrzenia się na duże odległości, akumuluje i ma długą żywotność. Wywiera też szkodliwy wpływ na ludzkie zdrowie, w tym jest przenoszona z organizmu matki na dziecko przez łożysko lub podczas karmienia piersią.

Produkty zawierające rtęć, w tym amalgamat dentystyczny i lampy rtęciowe, stanowią największe celowe wykorzystanie tej substancji w UE, ale - mimo to - nie zostały w pełni uwzględnione w poprzednim rozporządzeniu UE w sprawie rtęci z 2017 roku. Tymczasem, według ekspertów, alternatywy nie zawierające rtęci są obecnie łatwo dostępne i opłacalne. Do końca przyszłego roku Komisja opublikuje także wytyczne dotyczące technologii redukcji emisji rtęci z krematorów.