Wolność słowa jest zagrożona przez projekt nowelizacji prawa prasowego rodzący się w Senacie RP. To nie jest problem tylko dziennikarzy i redaktorów. To wyzwanie dla wszystkich obywateli Polski.

Reagując na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, że ustawowe zapisy regulujące kwestię sprostowań i odpowiedzi prasowych są nieprecyzyjne, senatorowie RP postanowili całkowicie skasować instytucję sprostowania, wprowadzając w jego miejsce odpowiedź prasową. Ta pozornie drobna zmiana będzie mieć dramatyczne konsekwencje.

Reklama

Sprostowanie odnosi się do faktów i publikowane jest wówczas, gdy dany artykuł zawiera fałsz, który można wykazać. Obowiązek jego zamieszczenia jest dla nas oczywisty i wynika z dążenia do prawdy. Uważamy, że gazety nie mają prawa kłamać, a gdy zdarza się im popełnić niezamierzone błędy - powinny je sprostować i przeprosić.

W przeciwieństwie do sprostowania odpowiedź prasowa nie musi się odnosić do faktów. Mogłaby ją wysłać do redakcji każda osoba w jakikolwiek sposób dotknięta publikacją. Odpowiedź mogłaby mieć objętość dwukrotnie większą od publikacji, do której się odnosi, a redakcja miałaby obowiązek ją wydrukować.

Nie można jednak odbierać prasie prawa do formułowania opinii. Nie można też zmuszać żadnej redakcji do propagowania poglądów, z którymi się nie zgadza - a właśnie do tego zmierza projekt senatorów.

Nietrudno sobie wyobrazić konsekwencje: gazety zapełniłyby się odpowiedziami polityków, biznesmenów, artystów skrytykowanych przez dziennikarzy czy z innych powodów niezadowolonych z opublikowanych artykułów. Działy PR i marketingu firm nauczyłyby się wykorzystywać instytucję odpowiedzi do zamieszczania bezpłatnych reklam.

Gazety prawicowe musiałyby publikować jako odpowiedzi artykuły polityków lewicy i odwrotnie - pisma lewicowe krytykowanych przez nie ideologów prawicy. Po każdej publikacji dotyczącej jakiegokolwiek urzędu gazety musiałyby zamieszczać repliki jego szefów czy biur prasowych. Wkrótce okazałoby się, że objętość tych odpowiedzi zmusza redakcje do drukowania całych suplementów.

Reklama

Senacki projekt pozbawia redakcje prawa do kształtowania polityki redakcyjnej i decydowania, jakie poglądy chcą głosić. Gdyby te zapisy weszły w życie, polska prasa zostałaby oddana we władanie czynnikom zewnętrznym - politykom, urzędnikom, marketingowcom, biznesmenom.

Jesteśmy zdumieni, że taki projekt rodzi się w Senacie, w którym większość ma partia mająca w nazwie przymiotnik "obywatelska". W kraju szczycącym się tradycją wolności prasy. W państwie, którego system medialny zbiera najwyższe notowania w międzynarodowych rankingach wolności prasy.

Takie same rozwiązania wprowadzały rządy pragnące zakneblować media. Głośnym przykładem była nowelizacja prawa prasowego dokonana przez rząd Roberta Fico na Słowacji w 2008 roku. Protest mediów odbił się echem w całej Europie. Ostatecznie antywolnościowe zapisy wykreślono w zeszłym roku.

Dziś polscy ustawodawcy zamierzają powtórzyć słowacki przykład. Póki nie jest za późno, póki spór o polskie prawo prasowe nie przekształcił się w ogólnoeuropejski skandal kompromitujący nasz kraj, apelujemy: wycofajcie się z tych projektów.

Pod apelem podpisali się redaktorzy naczelni:

JADWIGA SZTABIŃSKA, "Dziennik Gazeta Prawna"

ADAM MICHNIK, "Gazeta Wyborcza"

TOMASZ WRÓBLEWSKI, "Rzeczpospolita"

GRZEGORZ JANKOWSKI, "Fakt"

SŁAWOMIR JASTRZĘBOWSKI, "Super Express"

TOMASZ SIEMIENIEC, "Puls Biznesu"

PAWEŁ FĄFARA, "Polska The Times"

MARCIN KALITA, "Przegląd Sportowy"

JERZY BACZYŃSKI, "Polityka"

TOMASZ LIS, "Newsweek"

MICHAŁ KOBOSKO, "Wprost"

PAWEŁ LISICKI, "Uważam Rze"

PIOTR MUCHARSKI, "Tygodnik Powszechny"

PAWEŁ WOLDAN, "Angora"

KS. MAREK GANCARCZYK, "Gość Niedzielny"

KS. IRENEUSZ SKUBIŚ, "Tygodnik Niedziela"

JERZY DOMAŃSKI, "Przegląd"

WALDEMAR PAŚ, "Metro"

GRZEGORZ POPŁAWSKI, "Polska Dziennik Bałtycki"

ROBERT SAKOWSKI, "Polska Dziennik Łódzki"

MARCIN KOWALCZYK, "Express Ilustrowany"

MAREK TWARÓG, "Polska Dziennik Zachodni"

ARKADIUSZ FRANAS, "Polska Gazeta Wrocławska"

ADAM PAWŁOWSKI, "Polska Głos Wielkopolski"

DAREK KOTLARZ, "Polska Kurier Lubelski"

PAWEŁ SIENNICKI, "Polska Metropolia Warszawska"

WOJCIECH HARPULA, "Polska Gazeta Krakowska"

MAREK KĘSKRAWIEC, "Dziennik Polski"

KRZYSZTOF KUCHTA, "Super Nowości"

WOJCIECH POTOCKI, "Gazeta Pomorska"

KRZYSZTOF ZYZIK, "Nowa Trybuna Opolska"

STANISŁAW WRÓBEL, "Echo Dnia"

PIOTR WĄSIKOWSKI, "Kurier Poranny"

KONRAD KRUSZEWSKI, "Gazeta Współczesna"

IWONA ZIELIŃSKA-ADAMCZYK, "Gazeta Lubuska"

KRZYSZTOF WIEJAK, "Dziennik Wschodni"

STANISŁAW SOWA, "Nowiny"

KRZYSZTOF NAŁĘCZ, "Głos Dziennik Pomorza"

TOMASZ KOWALCZYK, "Kurier Szczeciński"

ARTUR SZCZEPAŃSKI, "Nowości - Dziennik Toruński"

JERZY NOWICKI, "Kurier Podlaski - Głos Siemiatycz"

ALEKSANDER ŚWIEYKOWSKI, "Kulisy Powiatu"

DANIEL DŁUGOSZ, "Nowa Gazeta Trzebnicka"

TOMASZ MILER, "Gazeta Gryfińska"

JERZY KAMIŃSKI, "Gazeta Powiatowa - Wiadomości Oławskie"

WALDEMAR ŚLIWCZYŃSKI, "Wiadomości Wrzesińskie"

WOJCIECH WALIGÓRSKI, "Nowy Łowiczanin"

JADWIGA MAGIER, "Echo Krasnegostawu"

GRAŻYNA KAIM, "Przełom"

RADOSŁAW SAFIANOWSKI, "Kurier Iławski"

KRZYSZTOF HARASIMIUK, "Tygodnik Siedlecki"

MATEUSZ ORZECHOWSKI, "Wspólnota"

MAGDALENA HODAK, "Nowe Życie Pabianic"

RENATA KLUCZNA, "7 Dni Częstochowa"

MACIEJ SULIMA, "Tygodnik Ostrołęcki"

JANUSZ WIKOWSKI, "Wydawnictwo Pomorskie"

JÓZEF MATYSIK, "Co Tydzień"