Polecam je jako lekturę dla wszystkich zwolenników poglądu o kierowniczej roli Berlina w edukowaniu Europy, jak postępować, by nie stać się drugą Grecją. Wystarczy, by w pętlę zadłużenia wpadły Hiszpania i Włochy, by mit zdrowych gospodarczo Niemiec odesłać do lamusa. O ile w dług wart ponad 200 proc. PKB Niemiec ciężko uwierzyć, o tyle bankructwo Hiszpanii czy poważne kłopoty Rzymu to już zupełnie realna perspektywa. Perspektywa, która przekłada się na realne wydatki dla budżetu federalnego związane z bail-outami.
Europa to jednak tylko część problemu. Niedawno w DGP pisaliśmy o niemieckim uzależnieniu od Azji, która przecież nie musi się rozwijać w tempie, jakie znamy z dwóch ostatnich dekad. Tąpnięcie w Chinach oznacza problemy eksporterów z RFN. I nie jest to wcale zagadnienie akademickie. Wielki rynek zbytu i wielka fabryka, jaką są Chiny, mają tyle samo pułapek co i potencjalnych korzyści. Nikt nie może dać gwarancji, że za kilka lat ChRL nie okaże się jedną wielką bańką spekulacyjną. Tak jak w przypadku USA azjatycki kryzys może zacząć się na rynku nieruchomości i przenieść na pozostałe dziedziny życia. Tym razem w skali zwielokrotnionej. Jeśli miliony Chińczyków przestaną spłacać kredyty, a ich banki zaczną borykać się z problemem złych długów, doskonale zapowiadający się partner handlowy RFN stanie się kulą u nogi.
Niepewność w strefie euro i pytania o Azję dopełnia niekorzystny trend demograficzny w RFN. Mimo kosztownych programów w zakresie polityki prorodzinnej przyrost naturalny nie jest taki, jakiego życzyłby sobie rząd. Niemieckie społeczeństwo już dziś jest społeczeństwem emerytów, na których nie ma kto pracować. Świadczenia obciążają budżet. Mniej jest również tych, którzy płacą podatki. Ten trend będzie się pogłębiał.
Jeśli wziąć pod uwagę tylko te trzy problemy, symulacje zadłużenia, o których piszemy, nabierają zupełnie nowego wymiaru. Zdrowa dziś gospodarka niemiecka nie jest wieczna. Republika Federalna zależy od czynników, na które nie ma najmniejszego wpływu. Wierni wyznawcy tezy o RFN jako głównej sile gospodarczej Europy nie mogą od tego abstrahować.
Reklama