"Warszawa. Niech Trwa". Dom Spotkań z Historią przygotował specjalną akcję na obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej

Obchody odbędą się pod hasłem "Warszawa. Niech trwa", które zostało zainspirowane wierszem Antoniego Słonimskiego „Alarm” i odwołuje się do historii obrony Warszawy w 1939 roku. Miasta, które w trakcie II wojny światowej zostało w 65% zniszczone, w którym gruzy zajmowały 20 milionów metrów sześciennych. Miasta-feniksa, które mimo tragicznego doświadczenia wojny przetrwało, a dziś jest jedną z europejskich stolic. Warszawa. Niech trwa to niezmieniające się życzenie dla miasta, aby trwało – mimo tego co było, jest i będzie.

Główne obchody odbędą się w DSH w dniach 27─29 września, ale od 15 sierpnia w sklepach App Store i Google Play można pobrać odświeżoną, bezpłatną aplikację mobilną e-kartka 1939 odwołującą się do portalu wrzesien39.waw.pl, czyli multimedialnego kalendarium historycznego, które obejmuje 52 dni z życia miasta między 15 sierpnia a niemiecką defiladą zwycięstwa 5 października 1939 roku. Każdy dzień z prezentowanego kalendarium zawiera teksty źródłowe z dzienników, pamiętników i prasy, zdjęcia, mapy, materiały audio i wideo, które pozwalają zrekonstruować dzień po dniu życie mieszkańców stolicy. Dzięki aplikacji można uzyskać dostęp do e-kartek na swoim telefonie i codziennie otrzymywać krótką informację o tym, co i gdzie wydarzyło się w Warszawie osiemdziesiąt lat temu.

PROGRAM NA WEEKEND 27–29 WRZEŚNIA:

27 września (piątek):

Godz. 18:00 WERNISAŻ WYSTAWY: Wiosna, lato, WOJNA… Warszawa 1939
Fotograficzna opowieść o roku 1939, a przede wszystkim o pierwszych miesiącach wojny w Warszawie, o ogromie zniszczeń, losach ludności cywilnej, życiu w ruinach. Ekspozycja będzie składała się z trzech części – codzienność miasta przed wybuchem wojny, oblężenie i początek okupacji niemieckiej. Zaprezentowane zostaną m.in. zdjęcia amerykańskiego korespondenta wojennego Juliena Bryana, żołnierza Armii Krajowej Sylwestra „Krisa” Brauna, niemieckiego socjaldemokraty i dziennikarza Wilhelma Haase-Lampego oraz fotografie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Kuratorzy: Monika Kapa-Cichocka (DSH), Katarzyna Madoń-Mitzner (DSH) i Ryszard Mączewski (Fundacja Warszawa1939.pl).

28 września (sobota):

Godz. 12.00-14.00 WYCIECZKA ROWEROWA: Warszawa. Niech trwa!
Wrzesień 1939 roku to tragiczny miesiąc dla stolicy. Zginęło ponad dziesięć tysięcy mieszkańców, a zniszczeniu uległo 10% zabudowy miasta. Wycieczka rowerowa przebiegać będzie trasą, na której uczestnicy dowiedzą się m.in: kto parodiował Hitlera w warszawskim teatrzyku w pierwszych dniach wojny; czym zajmowała się Straż Obywatelska; gdzie odbyły się największe wrześniowe manifestacje patriotyczne; do czego służyły łóżka i tramwaje w czasie walk; skąd nadawała radiostacja Polskiego Radia; gdzie były szpitale wojskowe i dlaczego ich nie oznaczano. Prowadzenie: przewodniczka warszawska Marta Gawryluk. Obowiązują zapisy: recepcja@dsh.waw.pl. Liczba miejsc ograniczona.

Godz. 13.00-14.30 WARSZTATY DLA DZIECI 6-12 LAT: Moja kartka z Warszawy 1939

Warsztaty plastyczno-edukacyjne inspirowany stroną i aplikacją e-karta 1939. Zapraszamy dzieci z rodzicami na rodzinne warsztaty, podczas których wcielicie się w redaktorów gazety z 1939 roku. Dowiecie się, jak wyglądały ostatnie dni sierpnia i pierwsze dni wojny w stolicy, jakie problemy pojawiły się z związku z jej wybuchem i jak sobie z nimi radzono. Poznacie warsztat pracy dziennikarza w trudnych okolicznościach, a jako redaktorzy zdecydujecie, które informacje muszą pojawić się w gazecie – zdumiewające ogłoszenia, codzienne sprawy mieszkańców, a może wiadomości z frontu?

Godz. 13.00-14.30 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Wiosna, lato, WOJNA… Warszawa 1939

Godz. 15.00-17.00 PREMIERA KSIĄŻKI AHM:

Warszawa zapamiętana. W okupowanej stolicy oraz podwieczorek ze świadkami historii Warszawy ‘39. O pracy nad publikacją opowie jej redaktorka Magda Szymańska. Fragmenty książki przeczytają Aleksandra Hamkało i Maksymilian Bogumił. Spotkanie poprowadzi Justyna Dżbik-Kluge. Po premierze odbędzie się spotkanie z bohaterami książki – świadkami historii Warszawy ’39. Warszawa zapamiętana. W okupowanej stolicy to obraz codziennego życia w Warszawie z lat 1939–44, przedstawiony we wspomnieniach jej mieszkańców. Publikacja ukazuje się w serii wydawniczej „Z Archiwum Historii Mówionej”. Publikujemy w niej historie warszawiaków, którzy nagrali swoje wspomnienia oraz przekazali rodzinne dokumenty i zdjęcia do Archiwum Historii Mówionej DSH i Ośrodka KARTA.

Godz. 17.00-18.00 FILMOWE RELACJE AHM:

Wrzesień ’39 w Warszawie w opowieściach i wspomnieniach świadków. Kilkunastu cywilnych mieszkańców dawnej Warszawy opowiada o narastającym niebezpieczeństwie związanym z wybuchem wojny, o życiu w oblężonym mieście i tragicznej sytuacji ludności zagrożonej ciągłymi nalotami lotniczymi oraz ostrzałem artyleryjskim. Film składa się z fragmentów relacji wideo nagranych w Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA. Wspomnienia uzupełnione zostały zdjęciami archiwalnymi pochodzącymi ze zbiorów rodzinnych naszych rozmówców.

Godz. 21.00 NIGHSKATING:

Warszawa trwa - przeciwko wojnie. Nightskating w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, czyli specjalna edycja nocnego przejazdu rolkarzy i wrotkarzy przez miasto poświęcona pamięci ofiar cywilnych i obrońców miasta. Nightskating odbędzie się pod hasłem Warszawa trwa – przeciwko wojnie. To symboliczny sprzeciw przeciwko każdej wojnie – upamiętniający to, co wydarzyło się w Warszawie, ale mający również na uwadze toczące się współcześnie konflikty zbrojne, których ofiarą padają cywile. Trasa przejazdu została zaprojektowana tak, aby uczestnicy dowiedzieli się, z czym musieli się mierzyć warszawiacy we wrześniu 1939 roku, czego się najbardziej obawiali, gdzie stawiali barykady, jak wyglądało życie w schronach i piwnicach, jak mieszkańcy zaopatrywali się w żywność, kiedy stracili dostęp do prądu i wody. Usłyszymy relacje świadków historii z Archiwum Historii Mówionej, a także oryginalne komunikaty i nagrania radiowe. Przed przejazdem uczestnicy otrzymają opaski z hasłem przejazdu. Zachęcamy też do ubrania/włożenia czegoś w kolorach miasta - czerwonego lub żółtego. Zbiórka od 20.00 pod pomnikiem Kopernika na Krakowskim Przedmieściu. Zakończenie przejazdu: plac Zamkowy.
Współorganizator: Polskater. Partnerzy: Motomedic, Sobiesław Zasada.

29 września (niedziela):

Godz. 12.00-14.00 WYCIECZKA ROWEROWA: Warszawa. Niech trwa! – powtórka

Varsavianistyczna wycieczka rowerowa z mapą Warszawy z 1939 roku. Prowadzenie: Marta Gawryluk. Obowiązują zapisy: recepcja@dsh.waw.pl. Liczba miejsc ograniczona.

Godz. 12.00-13.00 FILMOWE RELACJE AHM:

Wrzesień ’39 w Warszawie w opowieściach i wspomnieniach świadków - powtórka.

Godz. 13.00-16.00 WARSZTATY DLA DZIECI 6-12 LAT: Moja kartka z Warszawy 1939

Warsztaty plastyczno-edukacyjne inspirowany stroną i aplikacją e-karta 1939 - powtórka.

Godz. 13.00-18.00 QUIZ: Warszawa zapamiętana

Wylosuj pytanie i odszukaj odpowiedzi na mapie. Za udzielenie prawidłowej odpowiedzi przewidziane są nagrody. W 2016 roku Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA uruchomiło projekt "Warszawa zapamiętana" – internetową mapę stolicy. Na stronie zamieszczane są wspomnienia i zdjęcia nagranych przez AHM warszawiaków i warszawianek. Mapa „Warszawa zapamiętana” pozwala odwiedzić miejsca tworzące historię Warszawy – miasta, jakie zapamiętali jego mieszkańcy.

Godz. 14.00-16.00: SPOTKANIE: Ogłaszam alarm dla miasta: Warszawa ‘39, Aleppo ‘12, Donieck ’14

Koniec II wojny światowej nie przyniósł światu pokoju. Wojny wciąż się toczą, dosięgają kolejnych państw i miast i na zawsze zmieniają życie ich mieszkańców. Co łączy mieszkańców Warszawy z 1939 roku z mieszkańcami dzisiejszego Aleppo i Doniecka? Jak zmieniła się ich codzienność wraz wybuchem wojny? Jaką rolę odgrywają media na początku wojny, a jaką wraz z przedłużaniem się konfliktu? Jak w ciągu osiemdziesięciu lat zmieniło się podejście do pomocy humanitarnej? Spotkanie poprowadzi Dariusz Rosiak – dziennikarz radiowy i prasowy, autor książek. W Trójce prowadzi program „Raport o stanie świata”. Goście m.in: Konstanty Gebert (dziennikarz, publicysta), Marek Sygacz (reporter Wydarzeń TV Polsat i Polsat News, autor filmów dokumentalnych), Aleksandra Rutkowska (Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej, ekspertka ds. komunikacji, dziennikarka).

Godz. 16.00-17.30 FILM: Warszawa pod okupacją - pokaz filmów

Przelot nad zdobytym miastem (2011, 22 min).
Początek. Warszawa w pierwszych dniach okupacji (2012, 26 min).
Autorami obydwu filmów są Andrzej Kałuszko, Krzysztof Jaszczyński i Ryszard Mączewski. Filmy zostały zrealizowane na podstawie unikatowych nagrań niemieckich operatorów i pokazują Warszawę w pierwszych dniach po kapitulacji 28 września 1939.

Godz. 16.00-18.00 SPACER AHM: Warszawa zapamiętana - Wola

O tym, jak zmieniła się Warszawa po wrześniu 1939 i jak wojna wpłynęła na życie codzienne jej mieszkańców opowiedzą przewodnicy z WAWstep oraz świadkowie historii nagrani przez Archiwum Historii Mówionej. Pierwsze bomby na Warszawę spadły na Rakowcu i Kole. Okazało się, że celem niemieckich samolotów są nie tylko strategiczne punkty wojskowe, ale również zwykłe zabudowania mieszkalne. Spacerując po Kole i Młynowie, przypomnimy ten trudny dla mieszkańców czas, zawalenie się przedwojennego świata i realia życia okupacyjnego.
Godzina zbiórki: 16:00
Miejsce zbiórki: ul. Obozowa 85 – Dom Społeczny
Prowadzenie: Piotr Hummel/WAWstep