Subskrybuj nas na Youtube
Podczas pierwszego czytania kluby parlamentarne nie były jednomyślne w ocenie projektu. Opowiedziało się za nim PiS. Pewne wątpliwości miało PO. Nowoczesna go nie popiera; PSL chciało jego doprecyzowania.
Nikt nie złożył wniosku o jego odrzucenie. Marszałek Sejmu skierował projekt do komisji nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach.
Zgodnie z projektem, do Kk dopisano by, że karom nie podlegał ten, kto przekraczałby granice obrony koniecznej, odpierając zamach, polegający na wdarciu się do mieszkania, lokalu, domu, albo przylegającego do nich ogrodzonego terenu lub odpierając zamach, poprzedzony wdarciem się do tych miejsc, chyba że przekroczenie granic obrony koniecznej było rażące - czyli sposób obrony lub użyte środki nie byłyby odpowiednie do zagrożenia, wynikającego z zachowania napastnika.
Dziś Kodeks karny stanowi, że "nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem". W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności, gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia - głosi Kk. Zgodnie z nim, nie podlega karze, kto "przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia, usprawiedliwionych okolicznościami zamachu". Dotychczasowe przepisy miałyby nadal obowiązywać.
Przedstawiając w Sejmie projekt autorstwa MS, Ziobro podkreślał, że jest on sygnałem, że państwo będzie stać po stronie napadniętego i będzie go wspierać. Przypomniał, że PiS zobowiązało się w programie wyborczym, że stanie po stronie osób broniących się.
Według ministra, "istnieje problem w praktyce w związku z instytucją obrony koniecznej". W wielu wypadkach prokuratury i sądy dokonują konserwatywnej, bezdusznej interpretacji przepisów prawa, w konsekwencji osoby skutecznie broniąc się, ponoszą niezasłużoną odpowiedzialność karną - dodał Ziobro.
Jak podkreślił, "przez tę zmianę chcemy powiedzieć, że osoba broniąca się we własnym domu, czy ogrodzonym terenie może liczyć na większe zrozumienie ze strony organów ścigania, nawet jeśli dojdzie do przekroczenie granic obrony koniecznej". Obrona konieczna jest prawem podmiotowym człowieka, upoważniającym do skutecznego przeciwstawienia się przestępcy – dodał Ziobro.
Andrzej Matusiewicz (PiS) mówił, że prawo do obrony jest jednym z najważniejszych praw. Nie możemy dopuszczać do takiej sytuacji, że uprzywilejowany będzie napastnik i jego dobro i to się będzie działo kosztem osoby, która została napadnięta - powiedział. W ocenie posła PiS ważny jest też aspekt prewencyjny. Każdy potencjalny zamachowiec musi się liczyć z prawem każdego do skutecznego odparcia zamachu - dodał.
Katarzyna Osos (PO) zwróciła uwagę, że już dzisiaj obowiązują przepisy, które dają każdemu prawo do obrony i uchylają karalność w przypadku, gdy granice tej obrony zostaną przekroczone. Dlatego - jak podkreśliła - pojawiały się pytania, czy proponowana zmiana jest konieczna. Przytoczyła uzasadnienie, w którym projektodawca wskazuje na "zbyt częste występowanie przypadków nieuzasadnionego pomijania przepisów".
Jeżeli wskazujecie taką przyczynę, to być może prokurator generalny nie radzi sobie z nadgorliwością niektórych prokuratorów. Niewiele może dać nam tworzenie kolejny kazuistycznych przepisów - stwierdziła. Dodała jednak, że w przekonaniu PO każdy obywatel ma prawo do obrony i nie może się bać z tego prawa korzystać. Dlatego jeżeli jest potrzebny przepis po to, ażeby zapewnić prawo do obrony jeszcze bardziej, PO jest za skierowaniem tego projektu do dalszych prac - podkreśliła Osos.
Mirosław Suchoń (N) podkreślał, że nowela jest zbędna, bo obecne przepisy pozwalają na nieskazywanie kogoś, kto słusznie się bronił przed napastnikiem, nawet gdy dopuszczalne granice obrony przekroczył. Nie będziemy popierać projektu - zadeklarował.
Według Krzysztofa Paszyka (PSL) kierunek zmian jest dobry, ale "pewne obszary można by dopracować". Jego zdaniem, nowy przepis nie przewiduje sytuacji, gdy ktoś dostał się do domu, podszywając się pod kogoś innego – gdyż mówi on tylko o "wdarciu się".
Nikt nie zabrał głosu w imieniu Kukiz'15.
Ziobro w odpowiedzi na pytania mówił, że kładzie nacisk w praktyce pracy prokuratorów na obronę interesów osób broniących się oraz uczula na to prokuratorów. Dziś rząd kładzie nacisk na prawa broniących się, ale może przyjść inny rząd i to zmienić – dodał. Nam chodzi o trwałe zmiany – podkreślił minister.
Po przyjęciu projektu przez rząd we wrześniu MS podkreślało, że nadal każde przekroczenie granic obrony koniecznej nadal będzie przedmiotem postępowania prokuratury, co ma zapobiegać nadużyciom. Prokurator będzie ustalał, czy zachodzą przesłanki, wyłączające odpowiedzialność karną osoby, która broni swego domu, mieszkania, czy posesji przed napaścią - jeśli uzna, że takie przesłanki zachodzą, mógłby umorzyć śledztwo, co pozwoli uniknąć zbędnych procesów sądowych.