W tegorocznym badaniu CBOS zapytał o stosunek do dwudziestu narodów i grup etnicznych. Badanie przeprowadzono w lutym, a więc ankietowani pytani byli o stosunek do innych narodów rok po wybuchu wojny na Ukrainie.
Amerykanie na czele
Ranking najbardziej lubianych narodów otwierają Amerykanie, do których sympatię zadeklarowało 68 proc. badanych, a niechęć - 6 proc. Na kolejnych miejscach znaleźli się: Włosi (61 proc. sympatii, 8 proc. - niechęci) oraz Anglicy (60 proc. sympatii, 11 proc. - niechęci), Słowacy (54 proc. sympatii, 11 proc. niechęci), Czesi (również 54 proc. sympatii, 13 proc. niechęci) oraz Ukraińcy (51 proc. sympatii, 17 proc. - niechęci).
Kolejne pozycje zajęli: Szwedzi - 48 proc. sympatii, 12 proc. - niechęci; Litwini - odpowiednio 47 proc. i 16 proc.; Finowie - 45 proc. i 12 proc.; Francuzi - 44 proc. i 23 proc., Estończycy - 38 proc. i 13 proc.; Węgrzy - 36 proc. i 27 proc. oraz Niemcy - 33 proc. i 40 proc.
Sympatię wobec Żydów wyraziło 32 proc., niechęć - 29 proc.; sympatię wobec Turków - 27 proc., niechęć - 36 proc.; sympatię wobec Chińczyków - 24 proc., niechęć - 36 proc.
Ranking zamykają: Białorusini - 19 proc. sympatii, 51 proc. - niechęci; Romowie (Cyganie) - 16 proc. sympatii, 50 proc. - niechęci; Arabowie - 15 proc. sympatii, 59 proc. - niechęci oraz - na ostatnim miejscu - Rosjanie - 6 proc. sympatii, 82 proc. - niechęci.
Zwiększyła się niechęć do Rosjan
CBOS zauważył, że - w stosunku do sondażu zrealizowanego w styczniu zeszłego roku, jeszcze przed inwazją Rosji na Ukrainę, radykalnie pogorszyło się nasze nastawienie do Rosjan. "W ciągu ostatniego roku odsetek deklarujących wobec nich niechęć wzrósł z 38 proc. do 82 proc., a udział mających pozytywne nastawienie spadł z 29 proc. do 6 proc." - czytamy. "Jeszcze nigdy na przestrzeni ostatnich trzech dekad, kiedy pytamy o te kwestie, nastawienie do żadnego narodu nie zmieniło się w tak dużym stopniu w ciągu jednego roku" - podkreślił CBOS.
Jak zaznaczono, możemy również mówić o "najniższym poziomie sympatii i zarazem najwyższym poziomie niechęci w trakcie ostatnich trzydziestu lat możemy mówić również w odniesieniu do Węgrów".
"Jednocześnie w tym roku nastąpiła bardzo wyraźna poprawa nastawienia wobec Ukraińców (wzrost sympatii o 10 punktów przy jednoczesnym spadku niechęci o 8 punktów), Amerykanów (wzrost sympatii również o 10 punktów, spadek niechęci o 4 punkty) oraz Anglików (wzrost sympatii o 9 punktów, spadek niechęci o 2 punkty). Nastawienie do tych narodów jest obecnie rekordowo dobre, najlepsze w całej historii naszych badań" - zauważył CBOS.
Badanie przeprowadzono w dniach 6-19 lutego 2023 roku w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie 982 pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL (w tym: 58,4 proc. metodą CAPI, 25,9 proc. – CATI i 15,7 proc. – CAWI). Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI), wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI) – dane kontaktowe respondent otrzymywał w liście zapowiednim od CBOS, samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI), do której dostęp był możliwy na podstawie loginu i hasła przekazanego respondentowi w liście zapowiednim od CBOS. We wszystkich trzech przypadkach ankieta miała taki sam zestaw pytań oraz strukturę.
CBOS realizuje badania statutowe w ramach opisanej wyżej procedury od maja 2020 roku, w każdym przypadku podając proporcję wywiadów bezpośrednich, telefonicznych i internetowych. Stosunek do poszczególnych narodów respondenci określali na skali od 1 do 7. Opracowując wyniki, skalę tę zastąpiono, w celu ułatwienia czytelnikom interpretacji wartości średnich, skalą od -3 (niechęć) do +3 (sympatia); Środkiem nowej skali jest 0, oznaczające obojętność, średnie powyżej 0 wskazują zatem na sympatię, a poniżej 0 – na niechęć.