Ministerstwo Zdrowia, Rzecznik Praw Pacjenta oraz Narodowy Fundusz Zdrowia we wtorek skierowali odpowiedź do Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie śmierci ciężarnej pacjentki w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym w Nowym Targu.
Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska w odpowiedzi podkreślił, że w celu wyjaśnienia sprawy w dniu 2 czerwca 2023 r. szef resortu zlecił konsultantowi krajowemu w dziedzinie położnictwa i ginekologii prof. Krzysztofowi Czajkowskiemu przeprowadzenie czynności kontrolnych w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym w Nowym Targu.
Kraska przypomniał również, że minister zdrowia zarządzeniem z dnia 12 czerwca 2023 r. powołał Zespół do spraw opracowania wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży. Do jego zadań należy opracowanie wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z przerywaniem ciąży w przypadkach stwierdzenia wystąpienia zagrożenia zdrowia lub życia ciężarnej.
Wytyczne mają zawierać w szczególności: sposób oceny i potwierdzania przesłanek dopuszczalności przerwania ciąży, przesłanki konieczności zlecenia dodatkowych konsultacji medycznych, mających na celu określenie stanu zdrowia ciężarnej, sposób postępowania z ciężarną w przypadku stwierdzenia stanu zagrożenia jej życia oraz materiały szkoleniowe dla pracowników medycznych oddziałów ginekologiczno-położniczych.
Przewiduje się, że po zakończonych pracach zespołu - w oparciu o sporządzone wytyczne - zostaną przeprowadzone cykle szkoleń dla wszystkich placówek szpitalnych z oddziałami ginekologiczno-położniczymi. Będą one przeprowadzane przez Rzecznika Praw Pacjenta we współpracy z Konsultantem Krajowym w dziedzinie ginekologii i położnictwa, który jest przewodniczącym Zespołu - podkreślił wiceminister.
RPP o szeregu nieprawidłowości
Rzecznik praw pacjenta Bartłomiej Chmielowiec w odpowiedzi na pytania RPO wskazał, że 26 maja 2023 r. wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie naruszenia prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych.
Na podstawie zebranej dokumentacji RPP ustalił szereg nieprawidłowości w trakcie pobytu pacjentki na oddziale szpitala w Nowym Targu. Wskazał m.in., że nie wdrożono na czas adekwatnej antybiotykoterapii, a w związku z pogarszającym się stanem zdrowia nie prowadzono prawidłowego nadzoru stanu ogólnego i położniczego oraz nie wdrożono właściwego postępowania terapeutycznego we właściwym czasie. Nadzór nad ciężarną nie był prowadzony zgodnie z zachowaniem należytej staranności i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną - zaznaczył Chmielowiec.
Oprócz tego, jak tłumaczy, pacjentka podczas hospitalizacji w szpitalu nie uzyskała od personelu medycznego przystępnej i zrozumiałej informacji o stanie swojego zdrowia. W szczególności, gdy zgłaszała dolegliwości takie jak gorączka, dreszcze, osłabienie, nie została właściwie poinformowana o swoim stanie zdrowia, albowiem w tym czasie nie podjęto zgodnych z aktualną wiedzą medyczną świadczeń zdrowotnych.
RPP dodał, że dokumentacja medyczna pacjentki nie była prowadzona prawidłowo, zgodnie z przepisami i w sposób rzetelny oraz brak jest informacji potwierdzającej bieżący nadzór nad jej stanem zdrowia.
Stwierdzono naruszenie praw pacjenta do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej, natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych w przypadku zagrożenia zdrowia i życia, świadczeń zdrowotnych związanych z porodem, świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, informacji o swoim stanie zdrowia, w tym rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych oraz prawa do dokumentacji medycznej.
Zalecenia dla szpitala
RPP w piśmie do szpitala sformułował szereg zaleceń oraz wniósł o rozważenie wypłaty zadośćuczynienia dla najbliżej rodziny zmarłej pacjentki, w związku z zawinionym naruszeniem praw pacjenta. Co więcej, całość materiału dowodowego przez niego zabrana ma zostać przekazana do właściwych rzeczników odpowiedzialności zawodowej i właściwych organów ścigania.
Małopolski Oddział NFZ w odpowiedzi na pismo Rzecznika Praw Obywatelskich przekazał, że w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym w Nowym Targu w latach 2017-2022 przeprowadzono dziesięć kontroli oraz jedne czynności sprawdzające, jednak żadne z nich nie dotyczyło zakresu ginekologii i położnictwa.
W związku z zaistniałą sytuacją, Dyrektor Departamentu Kontroli NFZ zadeklarował współpracę z prokuraturą w zakresie weryfikacji spełnienia zabezpieczenia oddziałów w personel lekarski zgodny z rozporządzeniem ministra zdrowia.
"Informujemy, że jako Narodowy Fundusz Zdrowia nie możemy dokonać oceny podjętych przez lekarzy decyzji oraz działań leczniczych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, kwestie dotyczące diagnozowania i leczenia pozostają w wyłącznej kompetencji lekarzy. Każdy lekarz podejmuje decyzje dotyczące procesu diagnostyczno-terapeutycznego w sposób autonomiczny. Podejmuje je również w oparciu o aktualną wiedzę medyczną, mając na uwadze stan zdrowia pacjenta, obowiązek udzielania świadczeń zgodnie z zasadami oraz świadom konsekwencji prawnych i zawodowych z tym związanych. Ocenę decyzji lekarskich mogą dokonać odrębne, umocowane ku temu instytucje" - dodano.
Fala protestów
Śmierć 33-letniej Doroty z Nowego Targu stała się przyczyną protestów organizowanych w wielu polskich miastach. Protestujący wskazywali m.in. na znaczenie dla opieki zdrowotnej nad ciężarnymi wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 roku ws. przesłanek dopuszczających aborcję.
Aborcja w Polsce. Kiedy jest dozwolona?
W Polsce aborcja jest obecnie możliwa w dwóch przypadkach: gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety lub gdy powstała w wyniku czynu zabronionego (gwałt, kazirodztwo).
Obowiązujące w Polsce od 1993 r. przepisy antyaborcyjne zostały zmienione na skutek wyroku TK z października 2020 r. Wcześniej ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, zwana tzw. kompromisem aborcyjnym, zezwalała na dokonanie aborcji także w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Ta przesłanka do przerwania ciąży została uznana przez TK za niekonstytucyjną, co wywołało falę protestów w całym kraju. Przepis ten utracił moc wraz z publikacją orzeczenia TK w styczniu 2021 r.
Autorka: Aleksandra Kiełczykowska