Józef Piłsudski jakiego nie znacie. Niezwykły życiorys Marszałka

11 listopada 1918. Powrót Piłsudskiego

Zanim przypomnimy najważniejsze momenty z życia marszałka Piłsudskiego, warto wspomnieć o dniu poprzedzającym 11 listopada 1918 roku. 10 listopada Józef Piłsudski wrócił z Berlina do Warszawy, po opuszczeniu niemieckiej niewoli. Nie każdy wie, jakie towarzyszyły mu wtedy emocje. Opisał je w swoich pismach. Na ich podstawie powstał krótki portret filmowy, który można obejrzeć na stronie niepodlegla.gov.pl

Piłsudski był więziony w Magdeburgu przez ponad rok. 22 lipca 1917 roku został aresztowany przez władze niemieckie po tym, jak legioniści odmówili złożenia przysięgi, że do końca wojny będą walczyć po stronie Niemiec i Austro-Węgier.

Decyzja o jego uwolnieniu była związana ze zbliżającą się klęską Niemiec w I wojnie światowej i wybuchem rewolucji listopadowej. Niemcy liczyli na to, że Piłsudski zapanuje nad chaosem w kraju. Kiedy Warszawiacy dowiedzieli się, że Piłsudski wrócił do Polski, na ulice wyległy tłumy. Następnego dnia zarządzająca Królestwem Polskim Rada Regencyjna przekazała mu władzę.

Młodość Józefa Piłsudskiego

Józef Klemens Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 r. w dworze Zułów, obok wsi Zułowo na Wileńszczyźnie. Jakim człowiekiem był późniejszy naczelny wódz Armii Polskiej, Naczelnik Państwa, pierwszy marszałek Polski i jej dwukrotny premier? Skąd wzięły się jego słynne przydomki Komendant, Dziadek czy Ziuk?

Jak podaje Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, "Ziukiem" nazywano go już w dzieciństwie. Wychował się w patriotycznej atmosferze. Wartości tych uczyła go matka. Ojciec Józef Wincenty był komisarzem rządu na Żmudzi. Gdy miał 18 lat majątek rodzinny strawił pożar, a Piłsudscy przenieśli się do Wilna.

Po gimnazjum wyjechał na studia medyczne do Charkowa. Stamtąd w 1887 r. został zesłany na 5 lat na Syberię posądzony o pomoc udzieloną rosyjskim rewolucjonistom szykującym zamach na cara. Pobyt na Syberii i kontakt z działaczami niepodległościowymi i uczestnikami Powstania Styczniowego mocno wpłynął na jego późniejsze poglądy.

Początki działalności Józefa Piłsudskiego

Po powrocie do Wilna jego celem stała się walka o niepodległą Polskę. Zaczął działać w Polskiej Partii Socjalistycznej. Od tej pory towarzyszył mu pseudonim "Wiktor”. W 1899 roku ożenił się z działaczką PPS Marią z Koplewskich Juszkiewiczową. Ich łódzkie mieszkanie zmieniło się w tajną drukarnię wydawanego przez partię "Robotnika”. Za to oboje zostali aresztowani.

By wydostać się z niewoli symulował chorobę psychiczną. Ze szpitala w Petersburgu uciekł dzięki pomocy lekarza. Od tej pory działał w Galicji. Od 1905 roku stał na czele Wydziału Bojowego PPS. W tym czasie poznał Aleksandrę Szczerbińską, którą wiele lat później, po śmierci pierwszej żony poślubił.

Komendant Piłsudski

W 1906 r. przestało mu być po drodze z PPS, której część związała się z rosyjskim ruchem rewolucyjnym i odrzuciła ideę niepodległości Polski. Po rozłamie w partii poświęcił się działalności wojskowo-niepodległościowej.

W 1908 r. we Lwowie powstał konspiracyjny Związek Walki czynnej założony z inspiracji Piłsudskiego przez Kazimierza Sosnkowskiego. Celem było stworzenie kadr Wojska Polskiego. Powstała w 1912 roku Tymczasowa Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych mianowała Piłsudskiego Komendantem Głównym Polskich Sił Zbrojnych. W 1914 po nieudanej próbie antyrosyjskiego powstania na terenie Królestwa Polskiego, zdecydował się na włączenie swoich oddziałów do Legionów Polskich powstałych z inicjatywy polityków galicyjskich.

Objął funkcję dowódczą w I Brygadzie tocząc w tym czasie wiele bojów z wojskami rosyjskimi. 5 listopada 1916 powstał akt władców Niemiec i Austro-Węgier dający Polakom nadzieję na własne państwo. Nie było ono jednak samodzielnym bytem. Gdy rozpoczęła się rewolucja w Rosji Piłsudski uznał, że teraz to Niemcy i Austro-Węgry okupujące ziemie polskie są największą przeszkodą dla niepodległości. Wkrótce został aresztowany.

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski

Historię jego powrotu z Magdeburga już znamy. Kilka dni później, 16 listopada 1918 r. Józef Piłsudski poinformował świat o niepodległości Polski.

"Jako Wódz Naczelny Armii Polskiej pragnę notyfikować rządom i narodom wojującym i neutralnym istnienie Państwa Polskiego Niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski" - zwrócił się w depeszy nadanej drogą radiową do prezydenta Stanów Zjednoczonych, władz brytyjskich, francuskich, włoskich, niemieckich i japońskich.

22 listopada został powołany na urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa, a w styczniu 1919 Sejm Ustawodawczy wybrał go Naczelnikiem Państwa.

Marszałek Piłsudski

Znów trzeba było stawić czoła zagrożeniu ze strony Rosji. Bolszewicy rozpoczęli marsz na zachód, dążąc do tego, by rewolucja zajęła całą Europę. Dzięki strategii Piłsudskiego Armia Czerwona w 1920 roku została odparta w Bitwie Warszawskiej. Piłsudski został mianowany Marszałkiem Polski.

Wkrótce po wyborze i tragicznej śmierci pierwszego prezydenta Gabriela Narutowicza, Piłsudski zrezygnował z życia politycznego. Z żoną i córkami Wandą i Jadwigą zamieszkał w dworku w Sulejówku.

Był to dar od jego żołnierzy, przez których zwany był "Dziadkiem". To tam spisywał swoje poglądy na państwo i opisywał drogę do niepodległości. Obserwował pogarszającą się pozycję Polski w Europie.

Do polityki wrócił w 1925 r. Niedługo potem, w 1926 r. doszło do przewrotu majowego. Piłsudski został wybrany prezydentem, stanowiska jednak nie przyjął, objął je Ignacy Mościcki. Odpowiadał za siły zbrojne i politykę zagraniczną. W latach 1926-28 i 1930 pełnił funkcję premiera. Marszałek doprowadził do podpisania przez Polskę paktu o nieagresji ze Związkiem Sowieckim (1932 r.) i Niemcami (1934 r.). Przewidywał jednak, że pokój nie potrwa długo. Zmarł 12 maja 1935 roku.