"Maus" Arta Spiegelmana to powieść biograficzna o ojcu autora, polskim Żydzie Władysławie Szpigelmanie, który przeżył Auschwitz, a następnie wyemigrował do USA.
Pobyt w zakładzie psychiatrycznym
Mimo że Szpigelman ocalał i miał możliwość rozpocząć nowe życie, był mocno naznaczony wojną i licznymi traumami, z których nigdy nie zdołał się otrząsnąć. Przez to relacja między ojcem a synem nie należała do łatwych – rysownik jako młody, wrażliwy chłopak trafił nawet do zakładu psychiatrycznego.
Poprzez realizację komiksu i rozmowy z ojcem artysta starał się zrozumieć jego historię oraz postawę życiową, która prowadziła do tak wielu konfliktów w przeszłości. Śmierć żony Władysława, matki Arta, utrata całej rodziny podczas II wojny światowej oraz pobyt w obozie koncentracyjnym Auschwitz, zrobiły z ojca Spiegelmana człowieka nieufnego wobec świata i ludzi, chorobliwie oszczędnego, szorstkiego i stale doszukującego się spisku w działaniach rodziny.
Ich wspólne rozmowy stały się krokiem w kierunku uporządkowania skomplikowanych relacji ojca i syna oraz próbą przedstawienia czasów Holokaustu z punktu widzenia osoby, która faktycznie przeżyła ten horror.
Pierwszy taki komiks w historii
"Maus", powszechnie uważany za najważniejszy komiks w historii, stawia trudne pytania, na które autor w nowatorski sposób próbuje odpowiedzieć. Dzięki wybranemu gatunkowi, zastosowanym przerysowaniom i karykaturze, Art Spiegelman był w stanie, jak nikt inny wcześniej, opisać tragedię Holokaustu. Ta forma sprawiła, że temat stał się przystępny dla osób nie będących w stanie pojąć takiego doświadczenia i spowodowanych nim postaw oraz traum.
Może dlatego właśnie Spiegelmanowi przyznano wiele prestiżowych nagród do tej pory zarezerwowanych dla literatury poważnej, m.in.: National Book Critics Circle Award czy Nagrodę Pulitzera. "Maus" stał się także pierwszym komiksowym dziełem uznanym przez "The New Yorker". Dzięki temu spojrzano inaczej na powieść graficzną i zaczęto doceniać jej twórców.
Antypolonizm Spiegelmana?
Co ciekawe, w Polsce komiks doczekał się wydania dopiero w 2001 roku. Głównym powodem tak późnego pojawienia się tego tytułu na polskim rynku były oskarżenia o jego antypolski charakter. Przypisanie Polakom przez Spiegelmana postaci świni oburzało wielu krytyków, którzy dopatrywali się w tym zarzutów i obrazy. Protesty spowodowało również przedstawianie w kilku wątkach Polaków nie tylko jako ludzi walczących z Niemcami i wspierających Żydów, lecz również jako antysemitów współpracujących z nazistami.
Film "Jak Maus zabił Miki. Historia najważniejszego komiksu w historii" można obejrzeć >>>TUTAJ<<<.