Wydarzenia, które miały miejsce w Europie w czasie I wojny światowej, dały Polakom wielką nadzieję ale też postawiły ich przed ogromnymi wyzwaniami. Komunistyczny przewrót w Petersburgu i przejęcie władzy przez Rosyjską Partię Komunistyczną tzw. bolszewików – RKP(b) – spowodowały chaos i rewolucyjne zamieszki na terenie całego dawnego imperium, którego częścią były też polskie ziemie. Z kolei podpisane na zachodnim froncie zawieszenie broni z Niemcami, które uniknęły w ten sposób bezwarunkowej kapitulacji, umożliwiło im skierowanie wojsk do walki z odradzającym się państwem w Wielkopolsce. W tych warunkach, w kleszczach dwóch imperializmów, wykuwała się polska niepodległość.
Największym wyzwaniem dla niej okazała się wojna z lat 1919–1920.
Kawaleria w czasie wojny polsko-bolszewickiej, 1919-1920 Kawaleria w czasie wojny polsko-bolszewickiej, 1919-1920 / Materiały prasowe
1917
7 listopada – bolszewicy opanowują Piotrogród, aresztują dotychczasowe władze i tworzą nowy rząd z Władimirem Iljiczem Leninem na czele.
15 grudnia – bolszewicy zawierają rozejm z Niemcami i Austro-Węgrami na całym froncie, wycofując de facto rosyjską armię z walk po stronie Ententy.
1918
3 marca – bolszewicy podpisują w Brześciu separatystyczny traktat pokojowy z państwami centralnymi, sankcjonując tym samym okupację zajętych przez nie terytoriów Ukrainy, Białorusi i państw bałtyckich.
28 października – początek komunistycznej rewolucji w Niemczech.
1 listopada – rozpoczyna się trwający niemal pół roku polsko-ukraiński zbrojny konflikt o Lwów.
11 listopada – powstanie niepodległej Polski i zawieszenie broni na zachodnim froncie I wojny światowej powoduje, że niemieckie armie na wschodzie (tzw. Ober-Ost) zostają odcięte od zaopatrzenia. Rozpoczyna się ich ewakuacja do Prus Wschodnich. Lenin zawiera z dowództwem niemieckim tajne porozumienie o przejmowaniu przez bolszewików terenów okupowanych przez armię Ober-Ostu.
16 listopada – bolszewicy tworzą Armię Zachodnią – jednostkę Armii Czerwonej, która zaczyna zajmować opuszczane przez wojska niemieckie terytoria. Wycofujące się oddziały pozostawiają Armii Czerwonej broń i amunicję, rozbrajają natomiast tworzące się na drodze ich ewakuacji oddziały polskiej samoobrony.
26 listopada – z inicjatywy Komitetu Obrony Kresów Wschodnich i rozkazem Naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego zostaje powołana 1. Dywizja Litewsko–Białoruska z zadaniem obrony Polaków i mienia polskiego na Kresach. W jej skład mają wejść ochotnicy z istniejących już samoobron kresowych. Dowódcą dywizji zostaje gen. Wacław Iwaszkiewicz–Rudoszański.
Odznaczenie oficerów Wojska Polskiego przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, Warszawa, 14.09.1920 Odznaczenie oficerów Wojska Polskiego przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, Warszawa, 14.09.1920 / embuk-importer
12 grudnia – Armia Czerwona zajmuje Mińsk.
16 grudnia – na polecenie Moskwy zostaje utworzona w Warszawie Komunistyczna Partia Robotnicza Polski.
27 grudnia – w Poznaniu rozpoczyna się trwające ponad siedem tygodni Powstanie Wielkopolskie. Wojna z Niemcami staje się głównym zadaniem dla Sztabu Generalnego WP.
1919
1 stycznia – w Mińsku utworzona zostaje Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka. Rozpoczyna się terror, którego ofiarą padają głównie Polacy: ziemianie, inteligencja, działacze niepodległościowi i duchowieństwo.
5 stycznia – oddziały Samoobrony Wileńskiej toczą ciężkie walki z Armią Czerwoną w obronie miasta. Wobec przewagi przeciwnika zmuszone są do wycofania się na Grodzieńszczyznę. Generał Antoni Listowski zostaje dowódcą Grupy Operacyjnej „Podlasie” z zadaniem obrony linii Bugu.
11 stycznia – Sztab Generalny Wojska Polskiego wydaje instrukcję dla 1. Dywizji Litewsko-Białoruskiej WP, nakazując jej przejmowanie terytoriów od wycofujących się wojsk niemieckich w celu zapobieżenia ich zajęciu przez Armię Czerwoną. Zadanie to przekracza jednak możliwości dywizji, liczącej wówczas zaledwie 2 tys. żołnierzy.
12 stycznia – Naczelne Dowództwo wydaje Armii Czerwonej rozkaz wykonania „rozpoznania” do linii rzek Niemna i Szczary.
17 stycznia – na zachodzie Polski zostaje ogłoszony pobór do Armii Wielkopolskiej, obejmujący roczniki 1897–1899.
18 stycznia – początek obrad konferencji pokojowej w Paryżu.
23 stycznia – czeski atak na Śląsk Cieszyński rozpoczyna graniczny konflikt polsko-czechosłowacki.
5 lutego – fiasko polsko-niemieckich rozmów w Berlinie Polacy odrzucają niemieckie warunki: rozwiązania Armii Wielkopolskiej, zapłaty kontrybucji za dokonane w wyniku powstania zniszczenia oraz uznania praw Niemiec do ziem zaboru pruskiego. Wznowienie ciężkich walk.
12 lutego – Armia Czerwona otrzymuje rozkaz wykonania „rozpoznania” do linii Bugu, rozpoczynając tym samym operację „Cel Wisła”. Bolszewicy liczą na uzyskanie styczności z Prusami Wschodnimi, aby mieć wpływ na trwającą w Niemczech rewolucję oraz możliwość jej eksportu do innych krajów Europy. Rozpoczyna się marsz bolszewickich wojsk na Zachód.

14 lutego – o godzinie 7. rano kapitan Mienicki z oddziałem 57 żołnierzy i pięciu oficerów dokonują wypadu z Prużany na Berezę Kartuską, gdzie dochodzi do pierwszego starcia polskiego wojska z oddziałami Armii Czerwonej. Tego samego dnia do podobnych walk dochodzi w Mostach nad Niemnem oraz pod Małorytą i Mokranami na Polesiu. Tworzy się 150-km front od rzeki Prypeć po Grodno. To początek wojny polsko-bolszewickiej.