"Heweliusz to postać wymiaru europejskiego i światowego. Obok Lecha Wałęsy jest bez wątpienia najbardziej znaną na świecie postacią związaną z Gdańskiem" - powiedział na uroczystości Sławomir Nowak minister w kancelarii prezydenta Bronisława Komorowskiego, pod którego honorowym patronatem obchodzony jest Rok Heweliusza.
Obecny także w gdańskim Ratuszu marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, przypomniał z kolei, że Heweliusz był nie tylko dobrym naukowcem, ale też obywatelem (astronom przez wiele lat był miejskim rajcą). "To bardzo dobrze, że kontynuujemy pamięć Heweliusza i budujemy na tej postaci naszą wspólną tożsamość. To człowiek, który świetnie się do tego nadaje" - powiedział marszałek.
Na otwartą w piątek ekspozycję pt. "Era nowych odkryć. 50 lata NASA" składają się m.in. zdjęcia z Programu Apollo i misji amerykańskich wahadłowców oraz zdjęcia z teleskopu Hubble´a a także modele stacji i rakiet kosmicznych. Zwiedzający mogą zobaczyć także meteoryty oraz fragmenty pojazdów kosmicznych (w tym wycinek spadochronu kapsuły Sojuz, niewielkie fragmenty folii i płytki izolacyjnej promu kosmicznego). Częścią ekspozycji jest model lądownika księżycowego z symulatorem lotu i lądowania pojazdu na Księżycu.
Inauguracji Roku Heweliusza towarzyszyła prezentacja znaczka pocztowego przygotowanego specjalnie na tę okazję przez Pocztę Polską oraz ogłoszenie wyników dwóch konkursów związanych z postacią astronoma. W rywalizacji o ufundowane przez Uniwersytet Gdański granty na badania poświęcone Heweliuszowi wygrali dwaj pracownicy tej uczelni: dr Mariusz Brodnicki oraz dr Marcin Kaleciński. Z kolei drugą nagrodę (pierwszej nie przyznano) w zorganizowanym przez Teatr Wybrzeże konkursie na dramat poświęcony astronomowi zdobył Krzysztof Prus za utwór pt. "Selenografia".
W piątek w Ratuszu Staromiejskim zostaną jeszcze rozdane Nagrody Naukowe Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza. W tym roku otrzymają je: prof. Jan Burnewicz (za stworzenie szkoły ekonomicznych badań porównawczych i podstaw ekonomii innowacji oraz za wkład w tworzenie programów rozwoju polskiego systemu transportowego) i prof. Janusz Rachoń (za badania nad mechanizmami reakcji i nowymi metodami syntezy organicznej oraz opracowanie technologii leków przeciw osteoporozie).
Po gali wręczenia nagród na skwerze przed Ratuszem odbędzie się happening z udziałem osób, które wcielą się w postaci współczesne Heweliuszowi: pojawi się m.in. król Jan III Sobieski z królową Marysieńką, gdańscy naukowcy, radni i włodarze miasta. Punktem kulminacyjnym zabawy będzie wypuszczenie w niebo 400 lampionów.
Po happeningu, w kościele św. Katarzyny, z którym związany był Jan Heweliusz, odbędzie się nabożeństwo ekumeniczne (z udziałem luteran, któremu to wyznaniu hołdował też Heweliusz) i odsłonięcie pamiątkowej tablicy poświęconej astronomowi.
W niedzielę w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej na Ołowiance w ramach obchodów będzie miała miejsce występ jednej z najwybitniejszych współczesnych wokalistek jazzowych - Cassandry Wilson.
Gdański astronom, piwowar, grafik, drukarz i wydawca, Jan Heweliusz urodził się 28 stycznia 1611 r. w Gdańsku, a zmarł - także w tym mieście, w dniu swoich 76. urodzin 28 stycznia 1687 r.
Heweliusz pochodził z rodziny browarników. W młodości studiował prawo, matematykę, astronomię i rysunek na uczelniach w Holandii, Anglii i Francji. Po powrocie do Gdańska w 1634 roku przez wiele lat prowadził intensywne obserwacje astronomiczne, korzystając przy tym z wielu samodzielnie zbudowanych, unikalnych przyrządów. W 1664 r. Heweliusz został członkiem Królewskiej Akademii Nauk w Londynie.
Heweliusz stworzył ponad 20 wielkich dzieł oraz atlas 54 gwiazdozbiorów, z których 12 opisano po raz pierwszy. Jest również twórcą prototypu zegara wahadłowego i peryskopu.
Rok 2011 został ustanowiony Rokiem Heweliusza przez polski Sejm. Posłowie podjęli taką decyzję na wniosek gdańskiego samorządu.
