BOGUMIŁ ŁOZIŃSKI: Jaka jest opinia księdza biskupa na temat procesu gen. Wojciecha Jaruzelskiego i twórców stanu wojennego?
BP ALOJZY ORSZULIK*: Przestępstwo wprowadzenia stanu wojennego jest faktem. Komuniści nie chcieli oddać władzy. Przewodniczył im gen. Jaruzelski. Trzeba jasno i wyraźnie powiedzieć, że z moralnego punktu widzenia stan wojenny był złem, ponieważ użyto olbrzymiego potencjału siły i przemocy wobec ludzi bezbronnych. Przecież oprócz języków opozycja niczym nie dysponowała. Co prawda potem komuniści oddali władzę pokojowo, co sprawia, że z dzisiejszej perspektywy ocena ich postępowania, wbrew temu, co piszą niektóre media, jest skomplikowana.

Powiedział ksiądz biskup, że wprowadzenie stanu wojennego było przestępstwem. Czy powinna być za nie kara?
Jestem zwolennikiem wydania wyroku, określenia kary, ale bez jej wykonywania. Skazać i zawiesić z uwagi na wiek. Nie trzeba tak znęcać się nad Jaruzelskim jak nad Pinochetem w Chile, który był ciągany po sądach niemalże do śmierci. Co prawda Jaruzelski aż tak umierający nie jest, dlatego niech sąd go skaże, ale ze względów humanitarnych zawiesi wyrok i pozwoli mu spokojnie dożyć starości. Jednak nie postąpiłbym tak w stosunku do wszystkich oskarżonych, bo niektórzy są w takiej formie, że mogą ponieść karę.

Jaruzelski, broniąc się w czasie procesu, stwierdził, że lista ofiar stanu wojennego jest krótka.
Widać, że rozum go zawodzi. Broni się, jak potrafi.

Obrońcy Jaruzelskiego twierdzą, że Jan Paweł II dobrze wyrażał się o generale, i gdyby żył, to do tego procesu by nie doszło.
Gdy Jan Paweł II słyszał od Jaruzelskiego czy kogoś innego, że stan wojenny był mniejszym złem, to bardzo się irytował. Mówił, że zło jest złem i nie można twierdzić, że jest zło mniejsze czy zło większe. Papież był bardzo krytycznie nastawiony do stanu wojennego, pokazują to dokumenty z grudnia 1981 r., m.in. listy do Jaruzelskiego czy ówczesnego sekretarza KPZR Leonida Breżniewa.

*bp Alojzy Orszulik jest emerytowanym biskupem łowickim, w latach 1962 - 1994 pracował w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski, był m.in. zastępcą sekretarza generalnego episkopatu i uczestnikiem Okrągłego Stołu z ramienia Kościoła; ma 80 lat