Nieodpłatna pomoc prawna dla każdego, po złożeniu oświadczenia. Prezydent mówi o "przyjaznym państwie"

Prezydent Andrzej Duda podpisał w poniedziałek nowelizację ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej; nowelizacja m.in. wprowadza nieodpłatne poradnictwo obywatelskie oraz nieodpłatną mediację.

Prezydent tłumaczył, że główną intencją nowelizacji ustawy było poprawienie dostępności do nieodpłatnej pomocy prawnej. Jak podkreślił, do tej pory katalog osób, które mogły skorzystać z bezpłatnej pomocy prawnej był katalogiem zamkniętym, ponieważ ustawa wskazywała konkretne kategorie osób, którym nieodpłatna pomoc prawna może być udzielona.

Nowa ustawa powoduje odwrócenie, można powiedzieć, tego rozwiązania. Nieodpłatna pomoc prawna będzie udzielana każdemu, kto tej pomocy potrzebuje i złoży oświadczenie, że nie stać go na to, aby otrzymać pomoc prawną normalną, na zasadach rynkowych, od radcy prawnego lub adwokata, czyli pomocy prawnej odpłatnej - mówił prezydent.

Nie ma wydzielenia konkretnych kategorii osób, którym ta pomoc prawna może być udzielona, będzie ona udzielona każdemu, kto tej pomocy prawnej potrzebuje - dodał prezydent.

W swoim wystąpieniu podczas poniedziałkowej uroczystości Duda przypomniał, że w sierpniu 2015 r. Sejm uchwalił pierwszą ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, która rozpoczęła etap "formalnego, zorganizowanego prawnie udzielania nieodpłatnej pomocy".

Ta ustawa, którą przygotowałem w ramach prezydenckiej inicjatywy ustawodawczej, we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, z Instytutem Wymiaru Sprawiedliwości, w konsultacji z organizacjami pozarządowymi i podmiotami samorządowymi, stanowi pewną refleksję nad dwoma latami funkcjonowania tych przepisów: gdzie funkcjonowały one dobrze, gdzie były luki, gdzie były problemy, gdzie były rozbieżności interpretacyjne, które np. powodowały, że w różnych powiatach różne podmioty świadczące tę nieodpłatną pomoc prawną działały w różny sposób, a w efekcie - gdzie ten dostęp do pomocy prawnej był dla obywatela większy, a gdzie mniejszy - mówił prezydent. Jak zaznaczył, "takich punktów był szereg".

Bardzo się cieszę, że udaje nam się dzisiaj zakończyć pewien etap w procesie tworzenia w Polsce warunków, które można określać jako przyjazne państwo, państwo, które wyciąga rękę do obywatela, państwo, które rzeczywiście pomaga obywatelowi - oświadczył Duda.

Prezydent podkreślił, że ustawa jest otwarciem na funkcjonowanie organizacji pozarządowych. To one będą te punkty poradnictwa obywatelskiego prowadziły, to one będą startowały w ogłaszanych przez jednostki samorządu terytorialnego, przez powiaty, w tym zakresie konkursach i to one - mam nadzieję - będą przede wszystkim tym zainteresowane - zaznaczył Andrzej Duda.

Jak dodał, tego rodzaju poradnictwo jest prowadzone od dziesięcioleci, jednak na innych zasadach. Chodzi o to, że poprzez uregulowanie będą wprost skierowane środki finansowe z budżetu państwa na udzielanie takiego właśnie poradnictwa, a więc będzie ono expresis verbis finansowane ze środków publicznych, a jeśli tak to musi znajdować się ono pod pewną kontrolą i reglamentacją - powiedział Duda.

Stąd zapisane jest to w ustawie, będą ogłaszane konkursy, będą się zgłaszały podmioty, które będą weryfikowane, czy mają odpowiednich fachowców, którzy tego poradnictwa mogą udzielać i oczywiście będzie sformalizowana także kategoria doradców obywatelskich - dodał prezydent. Jak zaznaczył doradcy będą mieli obowiązek ukończenia odpowiedniego kursu w zakresie porad obywatelskich oraz brania udziału w kursach doszkalających prowadzonych przez organizacje pozarządowe.