Dlaczego boimy się elektrowni atomowych? 5 największych katastrof jądrowych

1. Czarnobyl, Ukraina 1986

Przez wielu ekspertów uznawana za najbardziej brzemienny w skutkach wypadek jądrowy. Jego powodem był nieudany eksperyment na reaktorze RBMK- 1000, który miał sprawdzić, czy w awaryjnej sytuacji odłączenia elektrowni od państwowej sieci można utrzymać chłodzenie reaktora przy pomocy specjalnego generatora prądu. Zabieg doprowadził do samoczynnego wzrostu mocy reaktora, a następnie wybuchu wiążącego się z emisją do atmosfery kilkuset ton odpadów radioaktywnych. W wyniku katastrofy ewakuowano i przesiedlono ponad 350 000 osób, a Raport Forum Czarnobyla mówi o ok. 600 000 osobach na świecie, które zostały narażone na podwyższoną dawkę promieniowania. Oszacowanie skali katastrofy oraz liczby ofiar śmiertelnych sprawia problemy do dziś.

2. Radzieckie zakłady Mayak, Krysztym 1957

Katastrofa krysztymska była skrzętnie ukrywana przez władze sowieckie. Nie zmienia to jednak faktu, że skala zdarzenia bywa często porównana z awarią w Czarnobylu. Do upadku ZSRR Krysztym było miastem zamkniętym, oznaczanym jako Czelabińsk 40 lub 65. Ogłoszenie go strefą zamkniętą miało związek z projektem utworzenia tam Kombinatu Chemicznego „Majak” produkującego broń chemiczną. Wadliwą fabrykę zbudowano w latach 1945-48. W zakładzie miały miejsce aż 3 wypadki, największy 29 września 1957 roku. Doszło wówczas do awarii urządzeń chłodzących. W efekcie silnego wzrostu temperatury nastąpiła eksplozja, przez co w powietrze wyleciało 70-80 ton płynnych, radioaktywnych odpadów. Greenpeace utrzymuje, że katastrofa spowodowała śmierć ośmiu, a może nawet 13 tysięcy ludzi. Gdyby tak rzeczywiście było, byłaby to największa katastrofa nuklearna w dotychczasowej historii.

3. Fukushima, Japonia 2011

11 marca 2011 roku elektrownia jądrowa Fukushima I została uszkodzona w wyniku potężnego tsunami wywołanego przez trzęsienie ziemi u wybrzeży Honsiu. W rezultacie doszło do wybuchu wodoru powstałego podczas reakcji paliwa reaktora z parą wodną. Uszkodził on obudowę bezpieczeństwa, co doprowadziło do emisji promieniotwórczych substancji, które nie okazały się jednak szkodliwe dla ludzi czy środowiska. Następstwem zdarzenia było zniszczenie czterech bloków elektrowni. Dwa bloki nie uległy uszkodzeniom, jednak japoński rząd podjął decyzję o zupełnym zamknięciu obiektu. Tereny wokoło Fukushimy podzielono na strefy zróżnicowane pod względem promieniowania. Japonia zastosowała ostrzejsze niż większość krajów ograniczenia i zakazała przebywania na terenie, gdzie dawka promieniowania przekracza 20 mSv/rok (UE i USA uznaje dawkę od 20 do 100 mSv/ rok za nieszkodliwą).

4. Three Mile Island w Pensylwanii, USA 1979

28 marca 1979 miała miejsce największa katastrofa jądrowa w Ameryce. W wyniku awarii doszło do częściowego stopienia rdzenia w reaktorze. Katastrofa nie przyniosła ofiar śmiertelnych, lecz doprowadziła do ewakuacji 200 tysięcy osób. Proces usuwania zanieczyszczeń trwał do 1993 i kosztował niemal miliard dolarów.

5. Windscale, Wielka Brytania 1957

8 października 1957 doszło do samozapłonu grafitu w reaktorze wojskowym na terenie Windscale – ośrodka wykorzystywanego do realizacji programu budowy bomby atomowej. Przyczyną awarii był błąd operatora, który nie zdając sobie sprawy ze zjawisk zachodzących wewnątrz urządzenia (brak specjalnych monitorów), zwiększył temperaturę w jego wnętrzu. Zabieg spowodował liczne uszkodzenia elementów paliwowych, przez co doszło do skażenia środowiska przez substancje promieniotwórcze. Wyniki badań stopnia wchłonięcia promieniotwórczego jodu przez tarczycę, wykazały, że około połowa z 238 pacjentów otrzymała dawkę kilkakrotnie większą od dopuszczalnej.