Subskrybuj nas na Youtube
Do Wojsk Obrony Terytorialnej bardzo często wstępują młodzi ludzie, którzy po studiach dopiero zamierzają szukać pracy. Część z nich ma status bezrobotnego bez prawa do zasiłku. Zyskują jednak ubezpieczenie zdrowotne i możliwość pomocy fachowych doradców zawodowych w poszukiwaniu pracy. Mogą się też ubiegać o środki z UE na założenie własnej firmy. Niestety, takiej możliwości został pozbawiony jeden z naszych czytelników.
– Zarejestrowałem się w Grodzkim Urzędzie Pracy w Krakowie jako osoba bezrobotna. Nie przysługuje mi prawo do zasiłku. Zostałem tylko zgłoszony do ubezpieczenia. Po paru tygodniach rozpocząłem służbę w WOT i odbyłem szkolenie, za które otrzymałem uposażenie. Na druku dotyczącym wypłaty zaznaczyłem pozycję bezrobotny bez prawa do zasiłku – zgłoszony do ubezpieczenia. Wojsko opłaciło mi wszystkie składki. Na wizycie w urzędzie pracy powiedziano mi, że mam podwójne ubezpieczenie i zostaję skreślony z list osób bezrobotnych. Nie mogłem już skorzystać z fachowej pomocy doradcy zawodowego – żali się mundurowy z Małopolski.
– Status osoby bezrobotnej dawał mi szanse na ubieganie się o dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Bez spełnienia tego warunku nie mogę wziąć udziału w projekcie finansowanym z UE – dodaje.
Urzędniczka, która z upoważnienia prezydenta Krakowa wydała taką decyzję, nie chce komentować sprawy. Urząd ograniczył się do przesłania oświadczenia, w którym utrzymuje, że skreślenia żołnierza z listy bezrobotnych dokonano na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.). Mówi on, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze RP są żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką.
– Oznacza to, że żołnierz niezawodowy pełniący służbę w WOT podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego – wyjaśnia urząd.
I zaznacza, że w zakresie uregulowań dotyczących posiadania statusu bezrobotnego przez żołnierza niezawodowego pełniącego służbę w WOT należy wziąć pod uwagę przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. l ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1265 ze zm.), zgodnie z którym ilekroć w ustawie jest mowa o bezrobotnym – oznacza to osobę niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej – jeśli nie podlega na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników.
– Z powyższych przepisów wynika więc jednoznacznie, że osobą bezrobotną może być wyłącznie ten, kto nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z równoczesnym wskazaniem, że niespełnienie tak określonej przesłanki stanowi podstawę do pozbawienia statusu bezrobotnego – przekonuje kierownictwo Grodzkiego Urzędu Pracy w Krakowie. I dodaje, że stronie, która nie jest zadowolona z wydanej decyzji, przysługuje prawo odwołania do wojewody małopolskiego.
MON broni żołnierzy
Z takimi argumentami nie zgadza się Ministerstwo Obrony Narodowej. Z przesłanego nam stanowiska resortu wynika, że wstąpienie do WOT nie powoduje utraty statusu bezrobotnego. MON podkreśla, że w okresie odbywania ćwiczeń w ramach WOT, na podstawie art. 31 ust. 4 ustawy z 17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy niezawodowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2146 ze zm.) – zawieszeniu ulega jedynie prawo do zasiłku dla bezrobotnych, o ile takie prawo bezrobotnemu przysługuje.
Murem za stanowiskiem resortu obrony narodowej stoi Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które nadzoruje urzędy pracy.
– Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 18 sierpnia 2016 r. uznał przepis art. 31 ust. 4 ustawy o uposażeniu żołnierzy niezawodowych, jako przepis lex specialis w stosunku do art. 33 ust. 4 pkt 1 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – wyjaśnia Nina Tuziak z resortu pracy.
– Żołnierze niezawodowi, którzy są bezrobotnymi zarówno z prawem do zasiłku, jak i bez takowego prawa, w dniach odbywania ćwiczeń nie powinni być pozbawiani statusu bezrobotnego pomimo zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z tytułu udziału w ćwiczeniach. Zawieszeniu ulega jedynie prawo do zasiłku dla bezrobotnych, o ile takie prawo bezrobotnemu przysługuje. Reasumując, wstąpienie do WOT nie powoduje utraty statusu bezrobotnego – potwierdza urzędniczka z ministerstwa.
Wyjątkowo zgodny ze stanowiskami obu resortów jest tu też rzecznik praw obywatelskich, który po zapoznaniu się z decyzją o skreśleniu żołnierza WOT z listy bezrobotnych zaoferował pomoc prawną w przygotowaniu odwołania, a także udział w ewentualnej batalii sądowej.
– W opinii rzecznika decyzja pozbawiająca żołnierza WOT statusu bezrobotnego jest nieprawidłowa. Skorygowanie tego stanowiska powinno nastąpić na drodze postępowania odwoławczego lub sądowoadministracyjnego. Istnieje możliwość podjęcia tej sprawy przez RPO na wniosek wniesiony przez osobę zainteresowaną lub z urzędu – mówi Anna Kabulska z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.
PUP przy swoim
Urzędy pracy bronią wydanej decyzji. – Jeśli ktoś nie jest do dyspozycji urzędu, bo jedzie np. na ćwiczenia, to już w świetle prawa dyskwalifikuje go to jako bezrobotnego. Dodatkowo jeśli mamy do czynienia z podwójnym ubezpieczeniem, to jest to wystarczająca podstawa do skreślenia go z listy bezrobotnych – wyjaśnia Jerzy Bartnicki, dyrektor PUP w Kwidzynie. – Mamy na bieżąco podgląd w ZUS, czy bezrobotny np. ma odprowadzane składki, i możemy szybko reagować. Oczywiście może próbować się odwoływać do wojewody – dodaje.
– Z przepisów naszych ustaw nie wynika, że żołnierz WOT powinien zachować status bezrobotnego. Zamieszanie zaczęło się dwa lata temu, kiedy resort pracy rozesłał do nas pismo sugerujące, aby nie wykreślać tych mundurowych, bo oni służą ojczyźnie. W efekcie część urzędów przychyliła się do tej prośby i łamie przepisy, a część, tak jak my, nie stosuje się do tych zaleceń, bo o byciu bezrobotnym nie może decydować uznaniowość, ale prawo – mówi Grażyna Laurowska z PUP w Legnicy.
– Jeśli rząd zmieni prawo w ten sposób, że żołnierze WOT będą zachowywać status bezrobotnego i będzie to wynikało wprost z przepisów, to wtedy się do tego zastosujemy – dodaje.
Potrzebę zmian przepisów dostrzega resort obrony.
– Dla nas sprawa jest jednoznaczna, że bezrobotni nadal nimi są, nawet jeśli wstąpią do WOT. Skoro urzędy pracy stoją na innym stanowisku, to przy okazji prac nad nowelizacją ustawy o powszechnym obowiązku obrony trzeba zastanowić się nad zamieszczeniem przepisu, który jednoznacznie przesądzałby tę kwestię – mówi ppłk Marek Pietrzak, rzecznik prasowy Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej.