Ustawa o podatku od spadków i darowizn dzieli zobowiązanych do uiszczenia podatku na trzy grupy podatkowe według kryterium pokrewieństwa.
Kiedy nie trzeba płacić? Kwota wolna od podatku od spadków i darowizn
Od 1 lipca 2023 roku za sprawą wejścia w życie pakietu SLIM VAT 3, będącego nowelizacją ustawy o VAT i kilku innych ustaw, podwyższeniu uległy kwoty wolne od podatku. Największe zmiany dotyczą I i II grupy podatkowej.
- Dla I grupy podatkowej kwota ta wzrosła z 10 434 zł do 36 120 zł. Do tej grupy należą: małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie) a także macocha, ojczym, pasierb, rodzeństwo, teściowie, synowe oraz zięciowie.
- Dla II grupy podatkowej kwota ta wzrosła z 7878 zł do 27 090 zł. Grupa ta obejmuje pod względem pokrewieństwa: rodzeństwo rodziców (np.: ciotki i wujków), zstępnych rodzeństwa (dzieci i wnuki brata czy siostry), małżonków i zstępnych pasierbów, współmałżonków rodzeństwa (bratowa, szwagier), rodzeństwo małżonków, małżonków innych zstępnych (np.: żona wnuka) a także małżonków rodzeństwa małżonków.
- Dla III grupy podatkowej wzrost kwoty był znacznie mniejszy, z dotychczasowych 5308 zł na 5733 zł. Do grupy tej należą nabywcy nie uwzględnieni w żadnej z poprzednich grup.
Jeśli zatem wartość przedmiotu spadku lub darowizny nie przekracza wskazanej w ustawie kwoty wolnej od podatku, to nabywca jest w pełni zwolniony z opłacenia podatku. W innym przypadku stosuje się wytyczne z art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn w celu wyliczenia należnej kwoty.
Kto nie musi płacić? Zerowa grupa podatkowa
Inny sposób, dzięki któremu można uniknąć podatku od spadków i darowizn, dotyczy członków najbliższej rodziny na podstawie art. 4a ustawy. Do tzw. zerowej grupy podatkowej zalicza się: współmałżonka, wstępnych, zstępnych, ojczyma i macochę, pasierba czy rodzeństwo. Wówczas obdarowany lub spadkobiorca jest zwolniony z podatku.
Należy jednak zgłosić otrzymanie praw majątkowych lub rzeczy przekazując formularz SD-Z2 w czasie 6 miesięcy od dnia ich nabycia. Jeśli darowizna przekazana jest w formie pieniężnej np.: gdy rodzice przekazują pewną kwotę swojemu dziecku na zakup nieruchomości, taki fakt również należy zgłosić. W tym przypadku ważne jest, by kwota od darczyńcy do obdarowanego została przekazana przelewem.
Zwolnienia przedmiotowe z podatku
Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje także możliwość uniknięcia zobowiązania podatkowego przy nabyciu rzeczy lub praw majątkowych. Aby skorzystać z tego rodzaju zwolnienia należy spełnić określone wymagania. O tzw. zwolnieniach przedmiotowych mówią art. 4 i 4b ustawy.
Czego mogą dotyczyć zwolnienia przedmiotowe? Między innymi "działalności" rolniczej, potrzeb mieszkaniowych, ale także kwestie związane z ochroną zabytków.