Pierwszy dzień jesieni – skąd się biorą różne daty końca lata?
Gdy szukamy odpowiedzi na pytanie, kiedy rozpoczyna się jesień, to często daty są różne. Dzieje się tak dlatego, że wyróżniamy różne rodzaje pór roku. I tak na przykład mamy jesień astronomiczną i jesień kalendarzową. Znaleźć można również informacje na temat jesieni meteorologicznej, fenologicznej czy jesieni termicznej. W przypadku każdej z nich określenie daty pierwszego dnia jesieni opiera się na innych przesłankach. Dlatego też często są w nich rozbieżności.
Kiedy pierwszy dzień jesieni astronomicznej?
Jesień astronomiczna rozpoczyna się w dniu równonocy jesiennej. Jest to dzień, w którym oświetlenie Ziemi przez Słońce jest takie samo dla obu półkul: północnej i południowej. W tym dniu na równiku promienie słoneczne padają prostopadle. Za zjawiskiem równonocy mamy do czynienia zarówno wiosną, jak i jesienią. Bowiem tak samo jak astronomiczna jesień rozpoczyna się w dniu równonocy jesiennej, tak astronomiczna wiosna rozpoczyna się w dniu równonocy wiosennej. W tym dniu zawsze dzień i noc trwają po tyle samo, czyli równo po 12 godzin. W tym roku równonoc jesienna przypada 23 września 2023 o godzinie 8:50.
Jesień astronomiczna rozpoczyna się w dniu równonocy jesiennej. Jest to dzień, w którym oświetlenie ziemi przez słońce jest takie samo dla obu półkul: północnej i południowej.
/
Shutterstock
Warto pamiętać również o tym, że równonoc jesienna ma miejsce między 21 a 24 września dla półkuli północnej. Jest to tak zwana "równonoc wrześniowa". Natomiast na półkuli południowej pory roku są przesunięte o 6 miesięcy - to znaczy, że gdy u nas jest jesień, to na drugiej półkuli jest wiosna. Tam więc równonoc jesienna będzie miała miejsce między 19 a 21 marca i wówczas jest ona nazywana "równonocą marcową".
Kiedy zaczyna się jesień kalendarzowa?
Pierwsze dni kalendarzowych pół roku są to daty na stałe wpisane w kalendarz.Jesień kalendarzowa zawsze przypada w ten sam dzień - 23 września. Są lata, w których data jesieni astronomicznej pokrywa się z datą jesieni kalendarzowej. Tak jest w tym roku. Jesień kalendarzowa trwa zawsze od 23 września do 21 grudnia.
Jesień meteorologiczna, termiczna i fenologiczna
Jesień meteorologiczna. Daty jej początku i końca są wyznaczone przez meteorologów i klimatologów. Zawsze trwa ona 3 miesiące, od 1 września do 30 listopada.Jesień meteorologiczna pozwala meteorologom i klimatologom na porównywanie okresów o takiej samej długości oraz prowadzenie statystyk.
Jesień termiczna, inaczej nazywana klimatyczną obejmuje dni ze średnią dobową temperaturą wynoszącą od 5 do 15 stopni Celsjusza. Nie ma ona konkretnej daty rozpoczęcia i zakończenia. O nastaniu jesieni termicznej mówimy wtedy, gdy średnie dobowe temperatury mieszczą się we wcześniej wymienionym przedziale.
Jesień fenologiczna. Jej nazwa pochodzi od słowa fenologia, która określa naukę zajmującą się zależnościami pomiędzy zmianami czynników klimatycznych a periodycznymi zjawiskami występującymi w przyrodzie. Do zjawisk tych zaliczamy: kiełkowanie, kwitnienie, owocowanie czy zrzucanie liści u roślin, a także odloty ptaków do cieplejszych krajów czy zapadanie niektórych zwierząt w sen zimowy. W każdej fenologicznej porze roku kwitną, rozwijają swoje liście oraz owocują konkretne rośliny wskaźnikowe charakterystyczne dla tej pory. Tak więc ta pora roku również nie ma konkretnych dat, a jej początek i koniec określany jest przez wystąpienie konkretnych zjawisk w przyrodzie. Zazwyczaj pełnia jesieni fenologicznej przypada na październik. Pora ta może trwać do połowy listopada.