Dobra komunikacja może być wyzwaniem. Często zapominamy o tym, że utrzymywanie kontaktu wzrokowego jest jednym z podstawowych zachowań niewerbalnych. Przez wiele lat naukowcy nie dysponowali narzędziami umożliwiającymi zbadanie ruchu oczu w trakcie interakcji, dlatego, póki co dopiero zaczynają przyglądać się temu tematowi. Ostatnie badanie jest jednym z pierwszych w tej dziedzinie, pokazującym częstość patrzenia oko w oko w trakcie rozmów w prawdziwym życiu.
Kontakt wzrokowy jest podstawą komunikacji
Autorka badania — Florence Mayrand z Uniwersytetu McGilla w Kanadzie - twierdzi, że bezpośredni kontakt wzrokowy jest rzadkością, jednak ma duże znaczenie dla dynamiki społecznej. Co ciekawe, nawet jeśli trwa tylko kilka sekund, ma spory wpływ na późniejsze zachowania rozmówców. Mayrand wraz z zespołem przeanalizowali wzorce patrzenia w oczy w trakcie rozmów twarzą w twarz. Interakcje odbywały się między 15 parami nieznajomych w wieku od 18 do 24 lat, z czego 25 osób stanowiły kobiety, a 5 mężczyźni.
Podczas badania uczestnicy nosili mobilne okulary do śledzenia wzroku i przednią kamerę rejestrującą ich pole widzenia. Dzięki temu naukowcy byli w stanie sprawdzić, jak często rozmówcy patrzyli sobie w oczy i na usta. Drugi test komunikacji polegał na sprawdzeniu wzroku danej osoby w reakcji na twarz rozmówcy patrzącego w różnych kierunkach. Ze względu na to, że niektórzy uczestnicy mieli problem ze śledzeniem wzroku, ostateczna analiza została ograniczona do 12 kobiet i 2 mężczyzn.
Intensywny kontakt wzrokowy to rzadkość
Badania wykazały, że w trakcie interakcji rozmówcy częściej odwracali oczy, niż patrzyli bezpośrednio na twarz partnera lub partnerki. Z kolei, gdy już skierowali wzrok na twarz, koncentrowali się na ustach oraz okolicach oczu. Bezpośredni kontakt wzrokowy podczas rozmowy był rzadkością. Florence Mayrand potwierdziła, że wzajemne patrzenie na siebie zajęło zaledwie 12 proc. czasu całej rozmowy, przy czym kontakt wzrokowy trwał jedynie 3,5 proc. czasu.
Badacze zaobserwowali także pewien niezwykły efekt. W momentach, gdy pary patrzyły sobie bezpośrednio w oczy, było bardziej prawdopodobne, że jeden z rozmówców podąży za chwilę za wzrokiem partnera. To zjawisko zauważono także podczas utrzymywania kontaktu “oczy-usta”. Naukowcy uważają, że czas, jaki ludzie spędzają na rozmowach, podczas których patrzą w oczy, może być ważny dla niewerbalnego przekazywania sobie schematów społecznych. Należy dodać, że zadanie, które otrzymali uczestnicy eksperymentu, nie do końca sprzyjało nawiązywaniu spojrzeń. Musieli bowiem wspólnie stworzyć różnego rodzaju listy. Naukowcy zastanawiają się teraz, w jaki sposób kontekst konwersacji może wpływać na to, jak ludzie patrzą na swoje twarze.
Badanie ma też pewne ograniczenia, ze względu na małą próbę. Aby uzyskać szersze wyniki, konieczne jest przeprowadzenie eksperymentu na większą skalę. Poza tym dynamika spojrzeń może być inna, w przypadku, gdy rozmawiają ze sobą przyjaciele, a inna, gdy interakcja zachodzi między nieznajomymi. Autorka badania wskazuje, że kontekst komunikatów społecznych przekazywanych przez oczy to ciekawy temat badawczy dla przyszłych prac.