Nie później niż na trzy dni przed zbliżającymi się wyborami posłów i senatorów przewodniczący obwodowej komisji wyborczej zwołuje jej posiedzenie. Jego celem jest zorganizowanie pracy komisji w przeddzień i w dniu głosowania. W trakcie tego posiedzenia komisja ustala w szczególności godziny rozpoczęcia pracy w dniu głosowania. Informację o godzinie rozpoczęcia pracy podaje się do publicznej wiadomości przez jej wywieszenie w budynku, w którym mieści się lokal wyborczy, i w urzędzie gminy. Komisja współdziała w tym zakresie z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta). To jednak nie koniec obowiązków komisji.
Najpóźniej dzień przed głosowaniem komisja odbiera karty do głosowania, formularze protokołu głosowania, pieczęć oraz spis wyborców wraz z listą wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania. Do wykonania tego zadania komisja wyznacza co najmniej dwie osoby ze swego składu, przy czym jedną z nich powinien być przewodniczący komisji lub jego zastępca. Komisja ustala także miejsce i sposób przechowywania odebranych materiałów do dnia wyborów.
Wyposażenie lokalu wyborczego
Przepisy określają również wymogi dla lokali wyborczych. Zgodnie z nimi powinny znajdować się w nim: godło Rzeczypospolitej Polskiej, urna, pomieszczenia lub osłony zapewniające tajność głosowania. Sama ilość miejsc do głosowania powinny być umieszczone w takiej liczbie i w taki sposób, aby zapewnić sprawny jego przebieg. Miejsca za osłonami powinny być wyposażone w przybory do pisania. Należy w nich także umieścić plakat informacyjny Państwowej Komisji Wyborczej (dalej PKW) o sposobie głosowania i warunkach ważności głosu. Zgodnie z wytycznymi PKW lokal wyborczy powinien w miarę możliwości być tak urządzony, aby wyborca po otrzymaniu kart do głosowania bezpośrednio kierował się do miejsca za osłoną, a następnie w stronę urny.
Do zadań komisji obwodowej, powołanej przez wójta, (burmistrza, prezydenta miasta) należy również sprawdzenie, czy urna wykonana jest w taki sposób, aby przez cały czas, od jej zamknięcia i opieczętowania do jej otwarcia po zakończeniu głosowania, nie było możliwe wrzucenie do niej kart w inny sposób niż przez otwór do tego przeznaczony ani wyjęcie (wysypanie się) kart. Dodatkowo w terminie uzgodnionym z wójtem nie później jednak niż w przeddzień głosowania, obowiązkiem komisji jest skontrolowanie stan przygotowania lokalu i budynku, w którym odbędzie się głosowanie. O stwierdzonych brakach lub nieprawidłowościach komisja zawiadamia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a następnie sprawdza, czy zostały one usunięte. Należy również pamiętać, że zgodnie z Kodeksem Wyborczym, w lokalu w którym obywa się głosowanie oraz na terenie budynku (wewnątrz i na zewnątrz), w którym mieści się ten lokal, nie mogą być umieszczone hasła, napisy lub ulotki oraz inne materiały o charakterze agitacyjnym. Kontrolę w tym zakresie komisja przeprowadza bezpośrednio przed dniem głosowania oraz ponownie przed rozpoczęciem głosowania. W razie umieszczenia takich materiałów komisja usuwa je. W przypadku zaś gdyby usunięcie ich przez komisję we własnym zakresie nie było możliwe, zwraca się ona o pomoc do wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Reklama
Potrzeby niepełnosprawnych
Komisja właściwa dla lokalu dostosowanego do potrzeb wyborców niepełnosprawnych powinna już także zweryfikować, czy zaproponowany przez szefów gmin lokal oraz elementy jego wyposażenia, spełniają warunki, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych (Dz.U. nr 158, poz. 938). O stwierdzonych niezgodnościach komisja powinna niezwłocznie powiadomić na piśmie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a następnie sprawdzić, w przeddzień wyborów, czy zostały one usunięte.
Zgodnie z rozporządzeniem lokal dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych powinien znajdować się na parterze budynku bez barier architektonicznych. Alternatywnie może być wyposażony w podjazdy lub inne urządzenia umożliwiające samodzielne dotarcie do niego wyborcom niepełnosprawnym. Powinien on również mieć wymiary zapewniające swobodne poruszanie się po nim wyborców niepełnosprawnych, w szczególności przejście pomiędzy miejscem wydania karty do głosowania, miejscem zapewniającym tajność głosowania a urną powinno mieć szerokość co najmniej 1,5 m. W lokalach przystosowanych do głosowania dla osób niepełnosprawnych obwieszczenia i informacje powinny być dodatkowo być umieszczone na wysokości umożliwiającej ich odczytanie z wózka inwalidzkiego.
W składzie komisji co najmniej trzy osoby
O godzinie 7.00 komisja otwiera lokal. Od chwili rozpoczęcia głosowania do czasu jego zakończenia komisja wykonuje swoje zadania w składzie co najmniej trzyosobowym, w tym zawsze z udziałem przewodniczącego komisji bądź jego zastępcy. Jak wyjaśnia PKW wymóg obecnosci co najmniej trzech osób z komisji oznacza stałe przebywanie takiej liczby członków w pomieszczeniu, w którym znajduje się urna. Członkowie komisji nie mogą udzielać wyborcom pomocy w głosowaniu. Wyjątkowo na prośbę wyborcy niepełnosprawnego członek obwodowej komisji wyborczej jest obowiązany przekazać ustnie treść obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów.
Pracami komisji kieruje jej przewodniczący. On także zwołuje jej posiedzenia i im przewodniczy. W razie nieobecności przewodniczącego jego obowiązki pełni zastępca. Podczas głosowania przewodniczący komisji odpowiada za utrzymanie porządku i spokoju, czuwa nad przestrzeganiem tajności głosowania, zakazu prowadzenia w jakiejkolwiek formie agitacji wyborczej i właściwego toku czynności podczas głosowania. Ma prawo zażądać opuszczenia lokalu przez osoby naruszające porządek i spokój, a w razie potrzeby zwrócić się do komendanta właściwej jednostki policji o zapewnienie koniecznej pomocy. Do lokalu wyborczego zabroniony jest wstęp osobom uzbrojonym, z wyjątkiem funkcjonariuszy policji podejmujących interwencję. Przypadki zakłócenia głosowania odnotowuje się w protokole głosowania.
Zakończenie procedury głosowania
O godz. 21.00 komisja zamyka lokal. Osobom przybyłym do lokalu przed tą godziną należy jednak umożliwić oddanie głosu. Po opuszczeniu lokalu przez ostatniego wyborcę komisja zapieczętowuje wlot urny, zaklejając go paskiem papieru opatrzonym pieczęcią komisji i podpisami jej członków.
W obwodach głosowania utworzonych w szpitalach i zakładach pomocy społecznej komisja może zarządzić wcześniejsze zakończenie głosowania po oddaniu głosu przez wszystkich wyborców. Nie może ono jednak nastąpić wcześniej niż o godzinie 18.00. Skrócenie czasu głosowania zarządza się po porozumieniu z kierownikiem szpitala lub zakładu pomocy społecznej, powiadamiając o tym wyborców, wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz właściwą okręgową komisję wyborczą.
Po zamknięciu lokalu i po zakończeniu głosowania komisja przystępuje w możliwie pełnym składzie do wykonania kolejnych czynności. W lokalu mogą przebywać poza członkami komisji wyłącznie mężowie zaufania i obserwatorzy międzynarodowi. Nie mogą oni jednak uczestniczyć w liczeniu głosów ani pomagać członkom komisji w wykonywaniu ich zadań.
Dopisanie do spisu wyborców
Czy gdy w dniu głosowania do komisji zgłosi się osoba, której nie ma w spisie wyborców, komisja ma prawo dopisać taką osobę i umożliwić jej głosowanie?
Zgodnie z kodeksem wyborczym komisja dopisuje do spisu wyborców i umożliwia głosowanie osobie przedkładającej zaświadczenie o prawie do głosowania, które to zaświadczenie zatrzymuje i dołącza do spisu. Podobnie jest w przypadku osoby pominiętej w spisie. W tej sytuacji jednak wyborca taki musi udokumentować fakt stałego zamieszkiwania na terenie obwodu głosowania, np. przedstawiając dowód osobisty, a dział ewidencji ludności urzędu gminy, na żądanie komisji, potwierdzi telefonicznie, że pominięcie jest wynikiem pomyłki powstałej przy sporządzaniu spisu. Komisja musi też dopisać do spisu obywatela polskiego stale zamieszkującego za granicą a głosującego w kraju na podstawie ważnego polskiego paszportu, jeśli udokumentuje on, iż stale zamieszkuje za granicą. Ostatnia grupa osób, którym komisja powinna umożliwić głosowanie, to osoby skreślone ze spisu w związku np. z przebywaniem w szpitalu czy zakładzie karnym, jeżeli udokumentują one, że opuściły jednostkę przed dniem głosowania.
Podstawa prawna
Ustawa z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112 z późn.zm.).
Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z 17 sierpnia 2011 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych, dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r. (M.P. nr 80, poz. 806 z późn.zm.).
