- Podstawowe zasady dziedziczenia: Co to jest zachowek?
- Kto ma prawo do zachowku?
- Co oznacza prawo do zachowku?
- Wypłata zachowku: Zmiana przepisów od maja
- Kto nie może otrzymać zachowku?
Zachowek ma na celu ochronę majątku bliskich osoby, która zmarła. Pełnoletnie osoby mogą decydować o tym, komu ich majątek zostanie przekazany po śmierci. W testamencie mogą wskazać zupełnie obce osoby lub nie uwzględnić wszystkich osób z najbliższej rodziny. W tej sytuacji prawo do zachowku chroni rodzinę pominiętą w testamencie lub spadku.
Podstawowe zasady dziedziczenia: Co to jest zachowek?
Zachowek to część wartości udziału spadkowego, który miałby przypaść uprawnionemu do zachowku, gdyby spadkodawca w testamencie nie zapisał majątku komuś innemu. Obowiązuje jedna zasada: przeżycie zstępnego spadkodawcy wyłącza uprawnienie do zachowku dla dalszych zstępnych.
Kto ma prawo do zachowku?
Prawa do zachowku ma tylko najbliższa rodzina zmarłego. Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego zachowek należy się:
- zstępnym (np. dzieci, wnukowie, dzieci przysposobione)
- małżonkowi
- rodzicom spadkodawcy.
Istotne jest, że prawa do zachowku nie ma rodzeństwo spadkodawcy, co oznacza, że ani brat, ani siostra spadkodawcy nie mogą żądać wypłaty zachowku.
Co oznacza prawo do zachowku?
Prawo do zachowku to możliwość wystąpienia przeciwko spadkobiercy o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do uzupełnienia zachowku. Roszczenie o zapłatę zachowku powstaje w momencie, kiedy uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku w postaci darowizny uczynionej przez spadkodawcę, czy to w postaci spadku, czy też w innej formie rozrządzenia spadkowego. Do zachowku zalicza się darowiznę otrzymaną przez uprawnionego.
Wypłata zachowku: Zmiana przepisów od maja
22 maja 2023 roku zmieniły się przepisy dotyczące wypłaty zachowku. Świadczenia otrzymane od fundacji rodzinnej mogą obniżyć wartość zachowku. Według nowych zasad można także zrzec się zachowku, rozłożyć go na raty, odroczyć termin płatności i obniżyć wartość zachowku. Dotyczą one wszystkich osób, które są uprawnione do zapłaty zachowku. Reguluje to nowy art. 9971 § 1 Kodeksu cywilnego.
Jeśli zdecydujemy się na rozłożenie na raty roszczenia z tytułu zachowku, trzeba pamiętać, że termin ich spłaty nie może być dłuższy niż pięć lat.
Kto nie może otrzymać zachowku?
Zachowku nie mogą otrzymać osoby, które osoba zmarła wydziedziczyła i nie uczestniczą one w dziedziczeniu ustawowym. Wydziedziczenia można dokonać tylko poprzez zapis w testamencie. W przypadku wydziedziczenia zachowek przechodzi dalej, co oznacza, że może się go domagać dalszy zstępny spadkodawcy.
Ile wynosi zachowek?
Osoby uprawnione do zachowku otrzymują 1/2 wartości udziału spadkowego, który przypadałby im przy dziedziczeniu ustawowym.
Spłata uprawnionego zachowku może być rozwiązana polubownie albo sądownie. Roszczenia o zachowek mogą budzić spory, co w efekcie powoduje, że aby otrzymać należny zachowek, trzeba czekać na rozprawę i zapłacić koszty sądowe.