Rocznica śmierci legendarnego aktora. Zagrał tysiąc ról, karierę zaczynał niedługo po powstaniu styczniowym

19 grudnia 2014, 10:15

To Solski wprowadził na sceny Krakowa i Warszawy sztuki Karola Rostworowskiego i Adolfa Nowaczyńskiego, a także mniej znane utwory Stanisława Wyspiańskiego i dzieła Cypriana Kamila Norwida. Jako jeden z nielicznych wówczas, propagował repertuar rosyjski - Tołstoja, Czechowa, Gorkiego oraz adaptacje z Dostojewskiego... / Narodowe Archiwum Cyfrowe

Wybitny aktor i reżyser, który już za życia był legendą polskiego teatru. Na scenie występował przez 80 lat, zagrał blisko tysiąc ról. 60 lat temu, 19 grudnia 1954 roku zmarł Ludwik Solski, artysta, pedagog i reformator teatru.

1 Urodził się 20 stycznia 1855 roku w Gdowie koło Wieliczki. Jego właściwe nazwisko brzmiało: Ludwik Napoleon Sosnowski herbu Nałęcz. Ojciec Ludwika był uczestnikiem Powstania Listopadowego. Ludwik Solski sławę zyskał jako perfekcyjny aktor realistyczny. Do historii polskiej sceny przeszły jego kreacje Łatki w "Dożywociu", Harpagona w "Skąpcu", Judasza w "Judaszu z Kariothu" oraz epizodyczna rola Starego Wiarusa w "Warszawiance". Swoją pierwszą epizodyczną rolę zagrał 15 stycznia 1876 roku w Krakowie, w sztuce "Syn diabła", jeszcze wtedy pod pseudonimem Mancewicz...

Ludwik Solski w roli Fryderyka Wielkiego w Teatrze Miejskim we Lwowie (rok 1935)

Narodowe Archiwum Cyfrowe

2 Obdarzony tenorem, w młodości śpiewał w operze, między innymi partię Jontka w "Halce". Występował w Teatrze Wielkim we Lwowie. W latach 1905-1913 był dyrektorem Teatru Miejskiego w Krakowie, który od 1909 r. nosi imię Juliusza Słowackiego. Solski zasłynął także jako prekursor oprawy scenograficznej, wprowadzając na scenę artystów plastyków, w miejsce gotowych dekoracji sprowadzanych z zagranicy. Stworzył w teatrze stanowisko kierownika literackiego i podniósł rangę reżysera spektaklu, jako twórcy przedstawienia. Był również świetnym reżyserem, dyrektorem i cenionym pedagogiem. Z aktorskiej "szkoły" Solskiego wyszło wielu znakomitych aktorów między innymi, Jerzy Leszczyński, Kazimierz Junosza-Stępowski, Stanisława Wysocka, Józef Węgrzyn...

Ludwik Solski. Fotografia sytuacyjna wykonana w mieszkaniu artysty (rok 1935)

Narodowe Archiwum Cyfrowe

3 Pierwszą rolę w filmie zagrał w 1927 roku, była to postać Hermana Bucholca w ekranizacji "Ziemi Obiecanej"...

Narodowe Archiwum Cyfrowe

4 Był pierwszym w dziejach teatru doktorem honoris causa. Solski otrzymał ten tytuł od senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1954 roku...

Ludwik Solski w garderobie Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, przed spektaklem (1936 r.)

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Reklama

5 Ludwik Solski z powodzeniem grał też w filmach, między innymi w 1930 roku wystąpił w amerykańskim obrazie "Tajemnica lekarza", realizowanym przez wytwórnię Paramount pod Paryżem. Sukces na festiwalu w Wenecji w 1938 roku przyniosła mu rola w dokumentalnym filmie "Geniusz sceny", który był udramatyzowaną prezentacją 12. wybitnych kreacji teatralnych Solskiego. Aktor grał w nim, mając 83 lata...

Aktor i reżyser Ludwik Solski (z lewej) w towarzystwie reżysera filmowego Romualda Gantkowskiego

Narodowe Archiwum Cyfrowe

6 Trzykrotnie żonaty. Nazwisko Solski przyjął po drugiej żonie - Irenie Solskiej, aby uniknąć powołania do austriackiego wojska, a potem używał go jako pseudonimu scenicznego do końca życia...

Narodowe Archiwum Cyfrowe

7 Ostatni raz wystąpił na scenie Teatru Polskiego w Warszawie, w czerwcu 1954 roku, grając rolę Dyndalskiego w "Zemście". Zmarł na miesiąc przed rocznicą swych setnych urodzin, 19 grudnia 1954 roku. Został pochowany w Krakowie na Skałce. Pośmiertnie opublikowano dwa tomy jego "Wspomnień"...

Narodowe Archiwum Cyfrowe

8 Krytycy podkreślają, że Solski, jako jeden z pierwszych docenił i nobilitował role epizodyczne. Znakomicie kreował sługę Firsa z "Wiśniowego sadu" Antoniego Czechowa, a jego sztandarowym epizodem był legendarny Stary Wiarus z "Warszawianki" Stanisława Wyspiańskiego...

Ludwik Solski w towarzystwie red. Witolda Giełżyńskiego, Jerzego Boczkowskiego i Władysława Marta w redakcji 'Ilustrowanego Kuriera Codziennego' w Warszawie (rok 1935)

Narodowe Archiwum Cyfrowe

9 Urodził się 20 stycznia 1855 roku w Gdowie koło Wieliczki. Jego właściwe nazwisko brzmiało: Ludwik Napoleon Sosnowski herbu Nałęcz. Ojciec Ludwika był uczestnikiem Powstania Listopadowego. Ludwik Solski sławę zyskał jako perfekcyjny aktor realistyczny. Do historii polskiej sceny przeszły jego kreacje Łatki w "Dożywociu", Harpagona w "Skąpcu", Judasza w "Judaszu z Kariothu" oraz epizodyczna rola Starego Wiarusa w "Warszawiance". Swoją pierwszą epizodyczną rolę zagrał 15 stycznia 1876 roku w Krakowie, w sztuce "Syn diabła", jeszcze wtedy pod pseudonimem Mancewicz...