Osoby, u których dochodzi do tzw. “krzyżowania się” zmysłów mogą np. słyszeć kształty lub smakować określone kolory. W takim przypadku mówimy o zjawisku synestezji. Co ciekawe, zdaniem badaczy u każdej osoby zmysły krzyżują się w mniejszym lub większym stopniu. Na ten moment naukowcy dość dobrze poznali powiązania między wzrokiem a smakiem. Nie wiadomo jednak, jakie są zależności między odbieraniem kolorów i zapachów.
Wzrok a samaNa czym polegał brytyjski eksperyment?
W badaniu wzięło udział 24 uczestników, którzy zostali umieszczeni w ciemnym pokoju przed ekranem komputera. Przez pierwsze kilka minut oczyszczano powietrze w pomieszczeniu, a następnie rozpylano zapach. Uczestnicy nie byli tego świadomi. Poinformowano ich jedynie, że na ekranie wyświetli się kolorowa plama. Osoby biorące udział w badaniu miały za pomocą suwaków zmienić jej odcień na szary. Test powtarzano kilkakrotnie, za każdym razem rozpylając inny zapach (wiśniowy, karmelowy, cytrynowy, miętowy i kawowy). Do badania kontrolnego wykorzystano neutralny aromat, a dokładnie bezwonną wodę.
Jakie były wyniki eksperymentu? Okazało się, że w momencie rozpylenia zapachów, uczestnicy mieli problem z uzyskaniem odcienia neutralnej szarości. Zazwyczaj przesuwali suwaki w taki sposób, że kolor był cieplejszy niż powinien. To zjawisko nie występowało w momencie rozpylenia bezwonnej wody.
Jak poszczególne zapachy wpływały na postrzeganie kolorów?
Co ciekawe, każdy zapach wpływał w inny sposób na percepcję kolorów. W momencie rozpylenia aromatu kawy, osoby biorące udział w badaniu zmieniały suwaki aż do momentu uzyskania szarego z delikatnie czerwono-brązowym odcieniem. Gdy w pomieszczeniu pojawił się zapach karmelu, uczestnicy wybierali żółtą szarość. Okazało się jednocześnie, że mięta nie ma wpływu na postrzeganie szarości.
Brytyjscy badacze prowadzili wcześniej jeszcze inne badania. Wykazały one, z jakimi odcieniami kojarzą się ludziom poszczególne zapachy. W przypadku karmelu był to ciemnobrązowy oraz żółty. Kawę kojarzono z ciemnobrązowym i czerwonym. Wiśnię z fioletem, czerwienią i różem, miętę z fioletem i zielenią, zaś cytrynę z żółtym, zielonym i różowym. W innych eksperymentach okazało się, że zapachy wpływają również na szybkość postrzegania określonych zjawisk. Uczestnicy tych badań twierdzili, że punkty widoczne na ekranie poruszają się szybciej, gdy w pomieszczeniu rozpylono zapach cytryny, zaś wolniej, gdy rozpylono zapach wanilii.
Dotychczasowe odkrycia wykazały potrzebę dokładnej analizy oraz konieczności pracy w większych grupach. Naukowcy chcą sprawdzić, czy wyżej opisany efekt pojawia się również w przypadku rzadszych zapachów oraz w jakim stopniu aromaty mogą wpływać na postrzeganie kolorów.