Subskrybuj nas na Youtube
W starożytności Cypr znajdował się najpierw na granicy wpływów bliskowschodnich i egipskich, a od II tysiąclecia p.n.e. - w obrębie cywilizacji greckiej. Olbrzymi wpływ na rozwój cywilizacyjny wyspy miały miasta portowe, w tym Nea (Nowa) Pafos. To prężne miasto powstało pod koniec IV wieku p.n.e. Z biegiem czasu stało się głównym ośrodkiem administracyjnym i politycznym hellenistycznego, a następnie rzymskiego Cypru (od ok. 200 p.n.e. do ok. 350 n.e.).
Na stanowisku archeologicznym w Pafos od 1965 roku pracuje ekspedycja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Pierwszym kierownikiem Polskiej Misji Archeologicznej na Cyprze był prof. Kazimierz Michałowski. Prowadzone przez UW prace koncentrowały się w rejonie dzielnicy willowej, tak zwanej Maluteny.
Polska misja w w rejonie Morza Śródziemnego
Od 2011 roku na terenie Parku Archeologicznego Pafos działa również ekspedycja Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadząca badania na Agorze, będącej centralnym placem miasta. W 2019 roku obie ekspedycje zostały połączone, co znacznie poszerzyło zakres prowadzonych badań. Działają pod jednym kierownictwem prof. Ewdoksii Papuci-Władyki.
Badania rozpoczęte przez prof. Michałowskiego trwają do dziś i są prowadzone przez najdłużej działającą ekspedycję zagraniczną na terenie Cypru oraz jedną z najdłużej pracujących polskich misji archeologicznych w rejonie Morza Śródziemnego- powiedziała prof. Ewdoksia Papuci-Władyka.
Polskie odkrycia na Cyprze
W tym czasie polscy naukowcy dokonali szeregu spektakularnych odkryć. Na Malutenie odkryli m.in. pozostałości jednego z największych antycznych budynków na Cyprze – rzymskiej willi, prawdopodobnie siedziby namiestnika, nazywanej dziś Willą Tezeusza, zdobionej wspaniale zachowanymi mozaikami. Do ich odkryć należy też Dom Aiona, z wysokiej klasy mozaikami. Polscy badacze zmienili też istniejący w publikacjach obraz początków i rozwoju miasta, przesuwając datę powstania Agory na okres hellenistyczny.
Dokonania te przyczyniły się do tego, że w 1980 roku Pafos zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. To podniosło prestiż stanowiska, przyniosło wzrost zainteresowania Cyprem i sprowadziło do Pafos masową wręcz turystykę. Właściwie nie ma obecnie zorganizowanej wycieczki turystycznej, która nie przyjechałaby do Pafos zobaczyć mozaik - zauważyła archeolożka.
Przyznaje, że naukowcy mają tu wciąż wiele do odkrycia i wiele pracy na kolejne sezony wykopaliskowe. Pafos to raj dla archeologów. To fantastyczne stanowisko, 55 hektarów zamkniętych na terenie parku archeologicznego. Obszar trzech czwartych antycznego miasta zabezpieczony do dalszych badań, niezagrożony przez rozwijającą się turystykę i deweloperów - podkreśliła prof. Papuci-Władyka.
Polacy na tropie ważnego odkrycia
W ostatnim czasie polscy archeolodzy prowadzą badania na zachodnim krańcu miasta, gdzie odkryli dosyć dobrze zachowane mury budowli, która prawdopodobnie powstała w okresie hellenistycznym, w II w. p.n.e.Jeśli nasze ustalenia się potwierdzą, to byłoby niezwykle ważne odkrycie. Wszystkie starożytne budowle, których pozostałości widać w różnych miejscach Pafos pochodzą z czasów rzymskich, nigdzie w mieście nie ma zachowanych dużych fragmentów zabudowy hellenistycznej. Cypr nawiedzały liczne trzęsienia ziemi, które niszczyły budynki. Po nich wyrównywano teren, sprzątano i wznoszono na tym samym miejscu kolejne budowle, częściowo wykorzystując to, co się nie zawaliło. W związku z tym budynki z wcześniejszego okresu po prostu słabo się zachowują - wyjaśniła badaczka.
Dobiegają też końca prace nad trójwymiarowymi rekonstrukcjami Nea Pafos. Naukowcy UW, UJ i Politechniki Warszawskiej wspólnie starali się odtworzyć układ ulic i budowli funkcjonujących na terenie antycznego miasta w różnych okresach jego rozwoju. Wyniki projektu finansowanego z Narodowego Centrum Nauki już częściowo opublikowano w pismach naukowych.
