Pierwszy dzień wiosny 2025. Kiedy zaczyna się kalendarzowa wiosna? Czym się różni wiosna astronomiczna od kalendarzowej?

Kiedy zaczyna się kalendarzowa wiosna?

Kalendarzowa wiosna zawsze przypada w tym samym terminie – bez względu na rok czy układ planet. Rozpoczyna się 21 marca, zgodnie z tradycyjnym podziałem pór roku w kalendarzu gregoriańskim. To właśnie ten dzień od lat uznawany jest w Polsce za symboliczny początek wiosennego sezonu.

W 2025 roku pierwszy dzień kalendarzowej wiosny przypada w piątek, 21 marca. Tego dnia oficjalnie żegnamy zimę, choć warunki pogodowe często jeszcze przez kilka tygodni potrafią zaskoczyć chłodem. Niemniej jednak w świadomości wielu osób to właśnie 21 marca oznacza nowy początek – nie tylko w przyrodzie, ale też w codziennym rytmie życia.

Czym się różni astronomiczna wiosna od kalendarzowej?

Choć często używa się pojęć „pierwszy dzień wiosny” i „początek wiosny” zamiennie, warto wiedzieć, że istnieje różnica między wiosną kalendarzową a astronomiczną.

• Kalendarzowa wiosna ma stałą datę – zawsze zaczyna się 21 marca, niezależnie od położenia Słońca.
• Astronomiczna wiosna jest związana z ruchem Ziemi wokół Słońca i rozpoczyna się w momencie tzw. równonocy wiosennej – czyli wtedy, gdy dzień i noc trwają niemal równo, a Słońce przechodzi przez punkt równonocy wiosennej (punkt Barana).

W praktyce oznacza to, że data astronomicznego początku wiosny może się minimalnie różnić z roku na rok – przypada zwykle 20 lub 21 marca, rzadziej 19 marca. W 2025 roku wiosna astronomiczna rozpocznie się 20 marca, czyli dzień wcześniej niż kalendarzowa.

Kiedy zaczyna się wiosna astronomiczna?

W 2025 roku astronomiczna wiosna zacznie się 20 marca o godzinie 10:02 czasu środkowoeuropejskiego (CET). To właśnie w tym momencie Słońce przetnie równik niebieski, a długość dnia i nocy niemal się zrówna.

Z tego powodu równonoc wiosenna uznawana jest przez astronomów za precyzyjny początek wiosny – naturalny punkt odniesienia dla cyklu przyrody. W starożytnych kulturach moment równonocy miał również symboliczne znaczenie – był czasem odnowy, przebudzenia i równowagi. Dziś nadal wielu ludzi śledzi kalendarz astronomiczny z dużą uwagą, traktując go jako głębszy wyraz zmiany pory roku.

Od tego momentu dzień zaczyna wydłużać się coraz szybciej, a noc staje się coraz krótsza – aż do przesilenia letniego w czerwcu.

Pierwszy dzień wiosny meteorologicznej

Warto wspomnieć również o tzw. wiośnie meteorologicznej, która w przeciwieństwie do kalendarzowej czy astronomicznej, opiera się na podziale roku stosowanym przez klimatologów i meteorologów. Wiosna meteorologiczna zaczyna się zawsze 1 marca i trwa do 31 maja. Ten umowny podział ułatwia analizę danych klimatycznych i porównywanie warunków pogodowych w różnych latach. Choć przyroda często jeszcze nie zdradza oznak wiosny na początku marca, to właśnie ten moment uznawany jest za początek sezonu wiosennego w prognozach i statystykach meteorologicznych.

Jak świętować pierwszy dzień wiosny?

Pierwszy dzień wiosny to nie tylko zmiana w kalendarzu – to także dobra okazja do symbolicznego powitania nowej pory roku. Choć nie jest to dzień wolny od pracy, wiele osób i instytucji organizuje z tej okazji różne wydarzenia, akcje i rytuały.

• Tradycyjne topienie Marzanny – to jeden z najbardziej znanych obrzędów ludowych w Polsce. Marzanna – kukła symbolizująca zimę – jest palona lub topiona w rzece, co ma symbolizować pożegnanie chłodów i zaproszenie wiosny. Obecnie to często atrakcja organizowana przez szkoły i ośrodki kultury;
• Wiosenne spacery i wycieczki – coraz cieplejsze dni zachęcają do aktywności na świeżym powietrzu. Wiele osób decyduje się właśnie w pierwszy dzień wiosny wybrać na spacer po parku, wycieczkę rowerową czy wypad za miasto;
• Zielony Dzień w szkołach – w wielu placówkach edukacyjnych 21 marca obchodzony jest jako Dzień Wagarowicza, ale coraz częściej przekształca się go w bardziej symboliczne obchody powitania wiosny – uczniowie przychodzą ubrani na zielono, biorą udział w konkursach i grach terenowych;
• Wiosenne porządki i dekoracje – wiele osób traktuje początek wiosny jako moment do odświeżenia przestrzeni wokół siebie. To doskonała okazja do wiosennego sprzątania, udekorowania domu kwiatami, wymiany tekstyliów na lżejsze i kolorowe;
• Zioła, rośliny i domowe ogródki – to także dobry moment, by rozpocząć wysiew pierwszych nasion, sadzenie roślin doniczkowych czy zakładanie warzywnika. Kontakt z naturą pozytywnie wpływa na samopoczucie i jest świetnym sposobem na celebrowanie wiosennego przesilenia.