Zaćmienie Słońca 2025 już 29 marca. Gdzie i jak oglądać to niezwykłe zjawisko?

Jak informuje Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego (OA UW), w Warszawie zjawisko rozpocznie się o godzinie 11.50 i zakończy o 13:06, a moment maksymalnego przesłonięcia Słońca przez Księżyc przypadnie na 12.28. W szczytowej fazie zniknie 15,6 proc. tarczy słonecznej.

To rzadki i fascynujący moment – nie tylko dla pasjonatów astronomii. Zaćmienia Słońca, które możemy obserwować z Ziemi, to zjawiska wyjątkowe w skali naszego Układu Słonecznego, a być może także wśród najbliższych nam układów planetarnych – podkreśla prof. Tomasz Bulik, dyrektor OA UW.

Zaćmienie Słońca 2025 już 29 marca. Gdzie i jak oglądać to niezwykłe zjawisko?

Zjawisko jest możliwe dzięki niezwykłemu zbiegowi proporcji. Choć Księżyc jest aż 400 razy mniejszy od Słońca, znajduje się też około 400 razy bliżej Ziemi.To sprawia, że oba ciała mają niemal identyczne rozmiary na ziemskim niebie. Właśnie dzięki temu możemy podziwiać efektowne zaćmienia Słońca przez Księżyc, nie tylko częściowe, lecz także całkowite i obrączkowe – wyjaśnia astronom.

Eksperci z OA UW zwracają uwagę, że tak dokładne zakrycie Słońca przez księżycową tarczę to rzadkość nawet w skali Układu Słonecznego.Na innych planetach Układu Słonecznego tarcza Słońca obserwowana z powierzchni globu nigdy nie bywa tak dokładnie zakryta przez tarczę księżyca danej planety. Nie zdarza się to nawet na Saturnie, który według najnowszych badań ma aż 274 naturalne satelity – czytamy w komunikacie.

Warto jednak pamiętać, że zjawisko to nie będzie możliwe "na zawsze". Księżyc oddala się od Ziemi o prawie 4 centymetry rocznie. Za około 600 milionów lat tarcza Księżyca obserwowana z Ziemi będzie już zbyt mała, aby przesłonić całą tarczę Słońca i mieszkańcy Ziemi nie będą już mogli podziwiać całkowitych zaćmień naszej Gwiazdy Dziennej – tłumaczy prof. Bulik.

Zaćmienie Słońca. Bezpieczeństwo przede wszystkim

Obserwowanie zaćmienia może być ekscytujące, ale też niebezpieczne dla wzroku, jeśli nie zastosujemy odpowiednich środków ostrożności. Nigdy nie wolno patrzeć na Słońce bez odpowiedniej ochrony oczu. Aby bezpiecznie obserwować zaćmienie, najprościej zaopatrzyć się w specjalne okulary z filtrem z folii mylarowej. Jednak nawet mając te okulary, nie wpatrujmy się bez przerwy w Słońce. A w żadnym wypadku nie patrzmy na Słońce przez niezabezpieczoną filtrem mylarowym lornetkę, aparat fotograficzny albo inne instrumenty optyczne, ponieważ grozi to uszkodzeniem, a nawet utratą wzroku – ostrzega astronom.

Dla chętnych OA UW organizuje publiczny pokaz zaćmienia przed swoją siedzibą w Warszawie przy Alejach Ujazdowskich 4. Na miejscu dostępne będą teleskopy oraz okulary z filtrem. W razie złych warunków pogodowych wydarzenie zostanie odwołane.

Kiedy kolejne wielkie zaćmienie?

Kolejne i najbliższe całkowite zaćmienie Słońca będzie widoczne w Europie 12 sierpnia 2026 roku. Zjawisko będzie można obserwować m.in. z Islandii, Grenlandii, Portugalii i Hiszpanii. W Polsce jednak zdecydowanie warto spojrzeć w niebo (oczywiście z odpowiednią ochroną) już w najbliższą sobotę 29 marca.

Najbliższe wielkie zaćmienia nad Polską

Choć najbliższe częściowe zaćmienie już 29 marca 2025 roku, na bardziej spektakularne widowiska w Polsce trzeba będzie poczekać. Obrączkowe zaćmienie będzie widoczne nad Polską będzie miało miejsce dopiero 13 lipca 2075 roku.

Z kolei całkowite zaćmienie Słońca pojawi się nad Polską 7 października 2135 roku – pas całkowitości obejmie wtedy część Dolnego Śląska i Małopolski. To wyjątkowe i rzadkie momenty, które zdarzają się raz na pokolenia, dlatego warto wykorzystać każdą okazję, by spojrzeć w niebo.

Historyczne całkowite zaćmienia Słońca w Polsce

• 8 lipca 1842 – całkowite zaćmienie było widoczne w południowej części Polski (ówczesne ziemie pod zaborami).
• 19 sierpnia 1887 – pas całkowitości przebiegał przez północno-wschodnią część kraju.
• 30 czerwca 1954 – jedno z lepiej udokumentowanych zaćmień XX wieku.
• 11 sierpnia 1999 - Ostatnie całkowite zaćmienie Słońca w XX wieku było widoczne m.in. w Walii, Francji, Belgii, południowych Niemczech, Austrii, na Węgrzech, w Rumunii, Bułgarii, Turcji, a także w Iraku, Iranie, Pakistanie (w tym w Karaczi) i Indiach. W Polsce zjawisko można było obserwować jako częściowe – Księżyc zakrył wtedy znaczną część tarczy Słońca.

Źródło: PAP, MEDIA