Przy okazji 129. Sesji Komitetu Ministrów Rady Europy, odbywającej się w Helsinkach, minister Jacek Czaputowicz spotkał się ze swoim rosyjskim odpowiednikiem Siergiejem Ławrowem. Było to pierwsze od pięciu lat spotkanie na szczeblu ministrów spraw zagranicznych Polski i Federacji Rosyjskiej.
Głównym tematem rozmowy była kwestia zwrotu wraku samolotu TU – 154M, który rozbił się pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r. Minister Czaputowicz podkreślił, że jest to kluczowy element prowadzonego w Polsce śledztwa, a oddanie polskiej własności obiecywał jeszcze w grudniu 2010 roku prezydent Federacji Rosyjskiej Dmitrij Miedwiediew.
O szczegółach napisało polskie MSZ na Twitterze: "Głównym tematem spotkania min. #Czaputowicz z min. Rosji Ławrowem był zwrot wraku TU-154M. Ministrowie omówili też aspekty polityki dwustronnej, w tym współpracy transgranicznej i nieruchomości dyplomatycznych, oraz sytuację międzynarodową, w tym na Ukrainie".
- Nie ma żadnego logicznego wytłumaczenia, dla którego wrak polskiego samolotu, tak ważny symbol w świadomości Polaków, miałby nadal być przetrzymywany na terenie Rosji. Potrzebne jest jak najszybsze znalezienie formuły spełniającej oczekiwania strony polskiej i wypełniające obietnice złożone przez rosyjskie władze – zaznaczył szef polskiej dyplomacji.
Ministrowie zgodzili się, że istotnym dla zakończenia śledztw polskiego i rosyjskiego, jest zapewnienie równego dostępu obu stronom do wraku. Minister Ławrow zapewnił przy tym o gotowości współpracy w ramach międzynarodowej pomocy prawnej.
Ministrowie omówili także szereg aspektów polityki dwustronnej, w tym temat polityki historycznej, współpracy transgranicznej i kwestie nieruchomości dyplomatycznych. Minister Ławrow poruszył ponadto temat znajdujących się na terytorium RP upamiętnień i pomników żołnierzy radzieckich biorących udział w II Wojnie Światowej. Szef polskiej dyplomacji zapewnił w tym kontekście o respektowaniu przez Polskę dwustronnej umowy pomiędzy Polską a Federacją Rosyjską oraz o niezwykle starannej opiece, jaką państwo polskie roztacza nad setkami miejsc pochówku żołnierzy radzieckich i ofiar wojny.
Rozmówcy wyrazili ponadto przekonanie, że powrót do bardziej regularnej formuły spotkań oraz usprawnienie komunikacji na szczeblach roboczych przyczyni się do skuteczniejszego dialogu i rozwiązywania problemów. Już w najbliższym tygodniu odbędą się, po dwuletniej przerwie, konsultacje polityczne na szczeblu dyrektorów obu resortów spraw zagranicznych.
W trakcie spotkania szefowie polskiej i rosyjskiej dyplomacji omówili również kwestie polityki międzynarodowej. Minister Czaputowicz podkreślił potrzebę pełnego wdrożenia Porozumień Mińskich oraz wyrażoną już wielokrotnie przez społeczność międzynarodową wagę integralności terytorialnej Ukrainy. Ponowił także zaproszenie skierowane do Rosji do udziału w pracach grup roboczych Procesu Warszawskiego oraz przedstawił program polskiej prezydencji w Radzie Bezpieczeństwa ONZ w sierpniu br.
Szef rosyjskiej dyplomacji z zainteresowaniem odniósł się w szczególności do kwestii obchodów 70. rocznicy Konwencji Genewskiej. Podzielił także opinię o potrzebie poruszania na forum organizacji międzynarodowych problematyki prześladowania mniejszości religijnych oraz promocji wolności religii.