Po dwóch latach odtajniono ekspertyzę służb prawnych UE, z której wynika, że warunkowanie budżetu od praworządności jest sprzeczne z traktatami. Ekspertyza, którą nagłośnił m.in. w "Naszym Dzienniku" europoseł PiS Jacek Saryusz-Wolski, była jednym z tematów sobotniej rozmowy w TVP Info senatorów PiS i PO.
Wicemarszałek Pęk stwierdził, że "ta ekspertyza jest zgodna z traktatami, ale nie jest zgodna z ogólną potrzebą". W Unii Europejskiej w tym momencie nie dominuje prawo, tylko potrzeba polityczna, niesłychanie arogancka tendencja, że niezależnie od tego, co mówią traktaty, to praworządność musi być po stronie europejskich biurokratów i tych kilku największych państw członkowskich, które mają swój model rozwoju UE - powiedział.
Według niego, głosy sprzeciwu wobec "forsowanej na siłę koncepcji praworządności są bagatelizowane i ukrywane". My się na to nie zgodzimy, bo traktaty mówią zupełnie co innego - powiedział Pęk.
Przekonywał także, że jesteśmy w sytuacji przełomowej i absolutnie kluczowej dla przyszłości całej Unii. Bo jeżeli Unia Europejska ma być rzeczywiście przestrzenią współpracy suwerennych państw, które z jednej strony zachowują suwerenność tam, gdzie sobie to zastrzegły, i tam gdzie zastrzegły to traktaty, a z drugiej strony mamy ze sobą współdziałać, to nie możemy robić tego w sposób taki, że nagle głos poszczególnych państw członkowskich jest spychany na margines, pojawiają się podwójne standardy, pojawiają się takie przypadki, że za te same zjawiska, za te same procedury jedne kraje ponoszą konsekwencje, inne nie - oświadczył.
Polityk PiS zaznaczył, że można działać na podstawie traktatów, w których "również są procedury, które chronią praworządność w UE". Zwrócił przy tym uwagę, że te procedury są "trudne do realizacji", gdyż - jak zaznaczył - "zabezpieczają interes poszczególnych państw". A teraz próbuje się stworzyć na siłę procedury uproszczone, sprzeczne z prawem pierwotnym Unii Europejskiej - przekonywał.
"Zawetowanie budżetu całej Unii, to strzał w stopę"
Senator Pociej zapytany, "czy wiązanie unijnych wypłat z praworządnością, to jest krok ryzykowny i niewłaściwą stronę" zwrócił uwagę, że mamy do czynienia z budżetem Unii na lata 2021-2027 oraz z funduszem odbudowy po pandemii. Według niego, "nie ma wątpliwości, że nie może być wiązany z praworządnością siedmioletni budżet Unii" i zaznaczył, że właśnie ten budżet premier Mateusz Morawiecki "pod naciskiem ministra sprawiedliwości (Zbigniewa Ziobro - PAP) zamierza zawetować".
Przypomniał jednocześnie, że z funduszu odbudowy Polska może otrzymać ok. 250 mld zł w dwuletniej perspektywie. Według niego, ten fundusz można wiązać z przestrzeganiem praworządności. "On nie podlega tej ekspertyzie, tej analizie prawnej" - podkreślił.
Pociej ocenił, że obecna sytuacja jest dla Polski "wielkim problemem", a "ewentualne zawetowanie budżetu (długofalowego) całej Unii, to jest strzał we własną stopę". Nie będziemy mieli (wtedy) tych pomocowych pieniędzy na odbudowę, i to jest dramatyczny błąd - podkreślił Pociej.