Tłusty czwartek, kiedyś określany zapustami lub mięsopustem, to jeden z ostatnich dni karnawału, pełen radości i świętowania przed nadejściem Wielkiego Postu i Wielkanocy. Data tego święta zależy od terminu Niedzieli Wielkanocnej, jednak zazwyczaj wypada między 29 stycznia a 4 marca.
Od tłustego czwartku rozpoczyna się ostatni, najbardziej szalony tydzień karnawału, który zakończy się 13 lutego we wtorek, przed Środą Popielcową. To właśnie wtedy rozpoczyna się największy na świecie bal karnawałowy w Rio de Janeiro. Świadomość, że zbliża się Wielki Post, skłania wiele osób do najedzenia i wybawienia się na zapas.
Kiedy wypada tłusty czwartek w 2024 roku?
W 2024 roku tłusty czwartek wypada wyjątkowo wcześnie, bo 8 lutego. Ta data jest uzależniona od terminu Wielkanocy, która w tym roku będzie obchodzona już 31 marca. Tydzień później, 14 lutego, obchodzić będziemy Środę Popielcową, rozpoczynającą okres Wielkiego Postu. W tym roku złożyło się tak, że Środa Popielcowa nakłada się na święto zakochanych, czyli Walentynki.
Co ciekawe we Francji i w Nowym Orleanie w Stanach Zjednoczonych obchodzi się tzw. Mardi Gras (tłusty wtorek), który charakteryzuje się hucznymi zabawami i paradami dzień przed rozpoczęciem Wielkiego Postu.
Historia tłustego czwartku w Polsce
Podobnie jak wiele innych świąt w Polsce, tłusty czwartek ma swoje źródła w tradycjach pogańskich. W przeszłości obchodzono to święto jako radosne przyjęcie nadchodzących cieplejszych tygodni i zbliżający się koniec zimy. Dlatego organizowano ucztę i nie żałowano sobie przysmaków. Na stołach pojawiały się między innymi prototypy dzisiejszych pączków, czyli pieczywo z ciasta chlebowego, wypełniane słoniną, boczkiem i mięsem, często popijane wódką czy innym alkoholem.
Najbardziej charakterystyczne dla tłustego czwartku wypieki, takie jak pączki nadziewane dżemem lub czekoladą, znane wcześniej jako kreple, zaczęły gościć na polskich stołach znacznie później, bo dopiero w XVI wieku. Natomiast faworki, nazywane także chrustem, zostały po raz pierwszy przygotowane w średniowieczu na Litwie i w Niemczech.
Aktualnie w tłusty czwartek zajadamy się przede wszystkim pączkami. Są one zazwyczaj wypełniane konfiturą różaną, powidłami śliwkowymi czy marmoladą. W cukierniach i sklepach pojawiają się także pączki z różnymi innymi nadzieniami.
W ten dzień pieczemy także oponki, chrust (lub faworki) - te wszystkie wypieki mają przypominać nam o zbliżającym się czasie postu i wyrzeczeń.
Rodzaje pączków
Z upływem lat tłusty czwartek, w który celebruje się spożywanie pączków, przemienił się w prawdziwe święto tego pysznego wypieku. Obecnie, w każdym zakątku Polski, ów dzień jest symbolem słodkiej przyjemności i chwili zapomnienia.
W ten dzień można znaleźć różne warianty pączków - od klasycznych z nadzieniem różanym czy marmoladą, po nowoczesne kompozycje z bitą śmietaną, karmelem, budyniem czy czekoladą. Można znaleźć także pączki z dziurką zwane donutami. Bez względu na preferencje smakowe, każdy znajdzie coś dla siebie.
Co ciekawe, szacunkowo przeciętny obywatel Polski spożywa średnio 2,5 pączka w tłusty czwartek. To oznacza, że tylko w ciągu jednego dnia w całym kraju zjada się aż 100 milionów pączków.