Jeśli podczas rozmowy jedna ze stron próbuje za wszelką cenę przekonać innych do swojej racji i nie przyjmuje żadnych argumentów, jest duża szansa, że ma niskie zdolności poznawcze i cierpi na brak samoświadomości. Kolejne przykłady? Takie osoby uznają się za nieomylne i wściekają się na jakiekolwiek próby przekonania. Bywa również i tak, że w pewnym momencie zaczynają obrażać swoich rozmówców. Według założeń efektu Dunninga-Krugera, osoby, które są najmniej wykwalifikowane, w największym stopniu przeceniają swoje umiejętności.
O czym świadczy efekt Dunninga-Krugera?
Nazwa zjawiska wzięła się od nazwisk naukowców, którzy w latach 90. sprawdzali, czy ludzie niekompetentni są świadomi swoich słabości. David Dunning i Justin Kruger prowadzili badania na 45 studentach, dając im do rozwiązania test logiczny. Następnie poprosili ich o ocenę tego, w jaki sposób poradzili sobie z tym zadaniem, w porównaniu do innych osób. Okazało się, że większość uczestników uważa się za dużo lepszych niż w rzeczywistości. Było to najbardziej zauważalne u studentów, którzy najgorzej poradzili sobie z testem. Podobne badania były powtarzane w kolejnych latach. Badacze stwierdzili, że efekt Dunninga-Krugera nieodłącznie wiąże się z funkcjonowaniem ludzkiego mózgu.
Jak sprawdzić, z kim masz do czynienia? Prosty test
Główne założenie jest następujące: podstawową cechą niekompetencji jest niezdawanie sobie sprawy z jej istnienia. Stąd pomysł na wykonanie prostego testu, który może dostarczyć informacji o drugiej osobie, aby lepiej ją poznać. Wystarczy sprawdzić, w jaki sposób zachowa się rozmówca w trakcie konstruktywnej dyskusji. Jeśli druga strona uporczywie trzyma się swoich argumentów, uważa, że tylko ona ma rację, a pozostali uczestnicy są w błędzie, jest to sygnał, że możemy mieć do czynienia z opisywanym zjawiskiem. Oczywiście pojedyncza sytuacja nie musi o niczym świadczyć. Jeśli jednak podobne symptomy występują podczas każdej rozmowy i to na różne tematy, jest szansa, że nasz rozmówca jest osobą z niskimi zdolnościami poznawczymi. Ponadto warto przyjrzeć się własnym zachowaniom.
Dlaczego wydaje się nam, że jesteśmy mądrzejsi niż w rzeczywistości?
Efekt Dunninga-Krugera można zaobserwować w różnych sferach zarówno w przypadku inteligencji emocjonalnej, wiedzy finansowej, jak i poglądów politycznych. Bardzo często wynika to z faktu, iż obecnie łatwo zdobyć wiedzę w każdej dziedzinie. Niektórym osobom wystarczy parę informacji, aby uważać się za ekspertów. To z kolei jest powiązane z nadmierną pewnością siebie. W jaki sposób można uniknąć efektu Dunninga-Krugera? Warto co jakiś czas kwestionować swoją wiedzę i wyciągane wnioski, zamiast ślepo je akceptować.
Ponadto należy zadać sobie pytanie, czy kiedykolwiek usłyszeliśmy konstruktywną krytykę od bliskich i zignorowaliśmy ją lub zbagatelizowaliśmy. Innymi sposobami na uniknięcie tego zjawiska jest proszenie o zdanie osób mających duże doświadczenie w danej dziedzinie, otwarcie na dyskusję i argumenty, a także kontynuowanie nauki i rozwoju.