Miejsce ma znaczenie: Jak przełamać warszawocentryczność mediów?

Warszawa to nie jest Polska. Zdanie to z pewnością wywoła oburzenie mieszkańców stolicy. Ale od niego właśnie muszę rozpocząć rozważania. Idzie o rzecz dosyć banalną z punktu widzenia nauki – o ile Warszawa jest oczywiście polskim miastem i w tym sensie jest fragmentem Polski, o tyle nie jest nim w sensie reprezentatywności, rozmaicie zresztą rozumianej (a to już chyba nie jest powód do obrazy, być może raczej do dumy).

Wyjątkowość stolicy (miasta dominującego, jak Nowy Jork czy Rio de Janeiro) przejawia się w tym, że stanowi ona świat sam w sobie, niekompatybilny z resztą państwa. Czasami mówi się nawet w tym kontekście o państwach stolicocentrycznych i jako przykład podaje Francję. Nie będę nadzwyczaj oryginalny, jeśli powiem, że Polska też należy do tego grona.

Można się spierać o to, czy stolicocentryczność to coś dobrego, czy złego, głosy są podzielone, choć dominują raczej te, które mówią o jej niekorzystnym charakterze dla dobrostanu całego państwa.

Idzie przede wszystkim o daleko posuniętą centralizację owocującą umieszczeniem wszystkich ważnych urzędów w jednym miejscu, co powoduje nadmierną koncentrację władzy, urzędników oraz – przede wszystkim – wysysanie zasobów ludzkich z prowincji (wielką rolę odgrywają w tym procesie również korporacje i banki posiadające centrale w Warszawie). Ze wszystkimi tymi zjawiskami mamy do czynienia Polsce. Podobnie zresztą działają inne wielkie miasta w naszym kraju, jak Kraków czy Poznań, które dokonują tego samego w wymiarze regionalnym.