Szef rosyjskiego MSZ na wtorkowej konferencji po spotkaniu z Rauem, który w 2022 r. przewodniczy OBWE, powiedział, że w ramach tej organizacji istnieje wiele problemów, które wymagają pilnych rozwiązań i zaufania między członkami OBWE. Agresywna retoryka, konfrontacyjne podejście przepełniają naszą wspólną przestrzeń, dominują nad duchem współpracy, nad kulturą wzajemnego poważania w ramach OBWE, która była właściwa dla tej organizacji po jej stworzeniu, i chcielibyśmy wszyscy to odbudować - powiedział.
W obecnych niełatwych warunkach pełnienie funkcji przewodniczącego OBWE ma szczególne znaczenie, jest to wielka odpowiedzialność. Gdy pan minister prezentował na posiedzeniu Rady Stałej (OBWE) priorytety polskiego przewodnictwa, mówił, że ważne jest poszukiwanie rozwiązań akceptowanych przez wszystkich. I jestem pewien, że przewodnictwo powinno sprzyjać osiągnięciu kompromisu, ukształtowaniu się wspólnego podejścia. W tym celu należy trzymać się mandatu przewodniczącego, unikać sformułowań pozbawionych konsensusu - oświadczył Ławrow.
Wśród wyzwań, które stoją przed OBWE, jest osiągnięcie jednego ujęcia wobec bezpieczeństwa europejskiego, jest to niepodzielne i równe bezpieczeństwo dla wszystkich. Przede wszystkim wymaga to podejście unikania działań, które gwarantowałyby bezpieczeństwo jednych kosztem drugich - powiedział Ławrow na wspólnej konferencji prasowej z szefem polskiego MSZ Zbigniewem Rauem, który przewodniczy OBWE.
Mówił, że to wszystko jest zawarte w dokumentach OBWE poczynając od 1994 roku. Teraz chodzi o to, żeby te deklaracje były spełnianie, bo nie jest to tak, jak nasi koledzy na Zachodzie usiłują przedstawić, że każde państwo ma prawo do wyboru sojuszników. Chodzi o to, że nie można tego robić kosztem bezpieczeństwa innych i o tym oni zapominają - mówił szef rosyjskiego MSZ.
Poinformował, że aby sprecyzować podejście naszych kolegów, którzy podpisali te dokumenty, skierował posłanie do ministrów spraw zagranicznych państw europejskich z prośbą o doprecyzowanie, jak rozumieją szereg tych zobowiązań, które określamy mianem zasady niepodzielności bezpieczeństwa. Liczę na to, że te treściowe odpowiedzi jeszcze nadejdą, przypomniałem swojemu koledze (Zbigniewowi Rauowi - PAP), żeby też to zrobił - powiedział Ławrow na konferencji z Rauem.
"W OBWE drzemie wielki potencjał"
Najważniejszym jest nasz dialog z USA, z NATO, w ramach którego są omawiane długoterminowe prawne gwarancje bezpieczeństwa, jak jest to sformułowane w projektach dobrze znanych porozumień, które zostały przez nas przekazane do Waszyngtonu - mówił. Przy braku postępu w ramach rozmów z NATO i USA rozmowy w Wiedniu (gdzie znajduje się siedziba OBWE - PAP) będą bez sensu, będą nieskuteczne - dodał. Zdaniem szefa rosyjskiego MSZ w OBWE drzemie wielki potencjał. Dlatego kluczowym tematem powinno być podniesienie skuteczności OBWE - mówił. Podkreślił konieczność odnalezienia równowagi na kilku polach: m.in. wojskowo-politycznym i ekologiczno-gospodarczym.
Oczekujemy, że w okresie polskiego przewodnictwa uda się uczciwie porozmawiać na wszystkie te tematy ze wszystkimi krajami członkowskimi - zadeklarował Ławrow. Zapewnił o gotowości Rosji do ścisłej współpracy m.in. w kwestiach zagrożeń transgranicznych, pokonywania negatywnych skutków pandemii koronawirusa, ochrony praw mniejszości narodowych, czy zwalczania fałszowania historii.
W wystąpieniu prasowym we wtorek po rozmowach z szefem polskiego MSZ, pełniącym jednocześnie rolę reprezentanta Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Ławrow podkreślił "bezalternatywność" wypełnienia porozumień mińskich. Najważniejsze w tym jest zapewnienie bezpośredniego dialogu Kijowa, Doniecka i Ługańska. Należy również zapewnić bezinteresowność obserwacji sytuacji; oczekujemy od kierownictwa roboczego misji OBWE (na Ukrainie - PAP) współdziałania z władzami Doniecka i Ługańska z Radą Stałą OBWE - zaznaczył Ławrow. Mówił także o potrzebie uwzględnienia przez OBWE kwestii dyskryminacji mniejszości rosyjskojęzycznej oraz działalności grup neonazistowskich w Ukrainie
Rau: Zaproponowaliśmy inicjatywę nowego dialogu
Zaproponowaliśmy inicjatywę nowego dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego, którego celem jest redukcja ryzyka konfrontacji oraz wzmocnienie bezpieczeństwa - poinformował szef polskiej dyplomacji Zbigniew Rau po rozmowach z ministrem spraw zagranicznych Rosji. Kluczowym tematem rozmów dla mnie, jako dla przewodniczącego OBWE, był stan bezpieczeństwa europejskiego, które znajduje się w głębokim kryzysie - mówił szef polskiego MSZ podczas wspólnej konferencji z Siergiejem Ławrowem.
Jak wskazał, sytuacja wokół Ukrainy pozostaje niezwykle napięta i grozi jeszcze poważniejszą eskalacją. Polskie przewodnictwo w OBWE podejmuje wszelkie działania, by jej zapobiec i obniżyć odczuwalne obecnie napięcie - podkreślił. W tym duchu zaproponowaliśmy inicjatywę nowego dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego - dodał. Przedstawiłem panu ministrowi Ławrowowi logikę tego projektu, traktowanego priorytetowo przez polskie przewodnictwo - przekazał.
Dodał, że jego celem jest redukcja ryzyka konfrontacji oraz wzmocnienie bezpieczeństwa i stabilności na obszarze OBWE. Oczekujemy, że inicjatywa ta pozwoli na lepsze zrozumienie stanowisk wszystkich państw uczestniczących i poprawę przewidywalności działań, a także wzmocnienie trzech fundamentalnych zasad dla pokoju i bezpieczeństwa w Europie: zasady wszechstronnego podejścia do bezpieczeństwa, niepodzielności bezpieczeństwa i pokojowych relacji między państwami - wskazał Rau. Liczymy na zaangażowanie strony rosyjskiej w ten projekt i jej merytoryczny wkład - podkreślał szef polskiego MSZ.
Mamy świadomość powagi wyzwań stojących przed nami w najbliższym czasie. Jako przewodniczący OBWE chcę podkreślić z całą mocą, że zamierzamy kontynuować nasze wysiłki mające na celu doprowadzenie do jak najszybszej i pokojowej deeskalacji - oświadczył Rau podczas wspólnej konferencji prasowej z Ławrowem. Nie mamy jednak złudzeń, że dotrzymanie podjętych zobowiązań i trwałe zakończenie tego kryzysu będzie wymagało przywrócenia do rozmów ducha kompromisu, woli politycznej i konstruktywnego zaangażowania wszystkich stron - zaznaczył szef polskiej dyplomacji.
Chcielibyśmy, aby została stworzona nieformalna platforma do otwartej politycznej dyskusji oraz współpracy państw OBWE, która pozwali na omawianie propozycji wzmocnienia efektywności mechanizmów zapobiegania również takim, jak obecna, sytuacjom kryzysowym - powiedział Rau na konferencji prasowej w Moskwie, po spotkaniu z szefem rosyjskiej dyplomacji Siergiejem Ławrowem. Według niego uruchomienie takiej platformy dialogu mogłoby również w dłuższej perspektywie służyć poprawie funkcjonowania samej organizacji". "Efekt będzie zależał jednak od konstruktywnej postawy w dyskusjach. Nie da się przewidzieć go na tym etapie - podkreślił minister, który przewodniczy OBWE.
Jak zaznaczył, jasne jest tylko to, że dialog musi mieścić się w ramach wyznaczonych przez podstawowe zasady stosunków międzynarodowych zawartych w akcie końcowym KBWE w Helsinkach. Dialog to najlepszy sposób załatwiania spraw trudnych. Mam ogromną nadzieję, że Rosja podziela ten punkt widzenia. Jedynym wyjściem z obecnego kryzysu jest dyplomacja. OBWE może i powinna znaleźć zastosowanie w wysiłkach na rzecz obrony pokoju w Europie - powiedział Rau.
Komentarze przed spotkaniem
Szef polskiej dyplomacji Zbigniew Rau powiedział we wtorek rozpoczynając rozmowy w Moskwie z ministrem spraw zagranicznych Rosji Siergiejem Ławrowem, że wizycie tej, związanej z przewodnictwem Polski w OBWE, towarzyszy napięta sytuacja międzynarodowa.
Nasze spotkanie rzeczywiście jest szczególnie ważne. Mamy przed sobą rozmowy o wielu sprawach z agendy OBWE. Polska w roli przewodniczącego organizacji sformułowała propozycje wznowienia dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego - oświadczył przed spotkaniem Rau. Wyraził przekonanie, że poprzez dialog i dyplomację można osiągnąć wiele, nie tylko w Europie.
Napięta sytuacja wokół Ukrainy
Od tygodni rosyjskie wojska koncentrują się przy granicy z Ukrainą. Działania te wywołują poważne obawy w krajach zachodnich, których przywódcy uważają, że istnieje ryzyko działań zbrojnych ze strony tego kraju. Moskwa twierdzi, że nie ma takich planów, jednocześnie żądając od USA i NATO gwarancji o nierozszerzaniu Sojuszu o Ukrainę oraz wycofaniu jego infrastruktury "od granic Rosji".
W związku ze zwiększeniem napięcia w regionie do opuszczenia Ukrainy i niepodróżowania do tego państwa swoich obywateli wezwały rządy Włoch, Holandii, Belgii, Szwecji i Hiszpanii. Podobne komunikaty już wcześniej wydały m.in. rządy USA, Wielkiej Brytanii, Łotwy, Norwegii, Japonii, Kanady i Izraela.
W sobotę po raz czwarty od początku kryzysu telefonicznie rozmawiali ze sobą prezydent USA Joe Biden oraz prezydent Rosji Władimir Putin. Amerykańska administracja informowała, że rozmowa była "rzeczowa i profesjonalna", ale "nie zmieniła fundamentalnej dynamiki sytuacji, jaką obserwujemy od kilku tygodni". W niedzielnym wywiadzie dla CNN doradca ds. bezpieczeństwa narodowego USA Jake Sullivan podkreślił, że do ataku na Ukrainę może dojść w każdej chwili - zarówno w przyszłym tygodniu, jak i po trwających do 20 lutego igrzyskach olimpijskich.