Subskrybuj nas na Youtube
Obecny zegar słoneczny, ufundowany przez jednego z absolwentów "Małachowianki”, bo tak popularnie nazywana jest najstarsza szkoła w Polsce i zarazem jedna z najstarszych w Europie, został umieszczony na elewacji wieży wzniesionej w XV wieku przy wczesnośredniowiecznej kolegiacie św. Michała Archanioła.
Ten zegar słoneczny uświadamia nam, jak ważny jest dla człowieka czas. Jest on niezwykle sprawiedliwy, bo dla wszystkich biegnie jednakowo. I może mniej ważne jest to, ile tego czasu mamy, a ważniejsze, co z nim zrobimy, jak go spożytkujemy - powiedziała podczas uroczystości dyrektor "Małachowianki” Katarzyna Góralska.
Jak zauważyła, w życiu każdego człowieka, oprócz danego czasu, ważne jest również "dane miejsce”. Dla wielu tu obecnych tym miejscem szczególnym jest właśnie "Małachowianka” - podkreśliła. Dodała, że o projekcie ponownego umieszczenia na szkolnych murach słonecznego zegara od wielu lat wspominało grono osób związanych z tą placówką, w tym jej byli i obecni nauczyciele oraz uczniowie.
Jeżeli marzy jeden człowiek, pozostaje to marzeniem. A gdy marzy większa grupa ludzi, to już początek nowej rzeczywistości. I tak właśnie było w tym wypadku – zaznaczyła dyrektor "Małachowianki”. Podziękowała jednocześnie Markowi Chojnackiemu, absolwentowi szkoły – matura 1965 r., który ufundował nowy zegar słoneczny. Pomoc i wdzięczność są najdroższą walutą i wcale nie tak wszechobecną w świecie – powiedziała Góralska.
I dodała: Myślę, że jest to jeden z piękniejszych zegarów na Mazowszu, że będzie on nie tylko atrakcją turystyczną, ale że będzie też odmierzał dla "Małachowiaków" same szczęśliwe chwile.
Zegar słoneczny, który od piątku po południu wskazuje czas na zabytkowej wieży dawnej kolegiaty św. Michała Archanioła, przy której powstała w 1180 r. obecna "Małachowianka”, przedstawia m.in. wizerunek Mikołaja Kopernika; obok widnieje napis z łacińską sentencją: per aspera ad astra. Tarcza zegarowa została wykonana techniką sgraffito, czyli poprzez nakładanie warstw barwionego tynku.
Projekt nawiązuje do pierwotnego zegara słonecznego, który był dedykowany Mikołajowi Kopernikowi i został wykonany dla "Małachowianki" przez Wojciecha Jastrzębowskiego – powiedział dziennikarzom Marcin Bogusławski, pochodzący z Warszawy artysta malarz, autor obecnego projektu zegara.
Jak wyjaśnił, w czasie ponad dwuletniej archiwalnej kwerendy, w tym w muzeach i bibliotekach, nie udało się odnaleźć żadnego graficznego przekazu, żadnej fotografii czy dokumentacji, która przybliżyłaby pierwotną stylistykę i kompozycję zegara słonecznego, który pojawił się w "Małachowiance” ok. 1826 r.
Obecny zegar nie jest więc rekonstrukcją. To w pełni autorska wizja – podkreślił Bogusławski.
Wojciech Bogumił Jastrzębowski (1799-1882) to absolwent "Małachowianki” – wtedy noszącej nazwę Szkoły Wojewódzkiej Płockiej, profesor botaniki, fizyki, zoologii, wykładowca Instytutu Agronomicznego w Marymoncie, twórca pionierskiego projektu ochrony rodzimych lasów, powstaniec listopadowy, autor opracowania "Traktat o Wiecznym Przymierzu Między Narodami Ucywilizowanymi - Konstytucja dla Europy”. Opublikował też m.in. pracę „Kompas polski”, opisującą przyrząd wskazujący godzinę oraz długość i szerokość geograficzną. W 1828 r. Jastrzębowski wykonał projekt zegara słonecznego dla warszawskich Łazienek Królewskich.
Obecne Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku otrzymało tę nazwę w 1921 r. Szkoła w tym samym miejscu działa nieprzerwanie od 1180 r. Powstała jako fundacja Dobiechny, wdowy po Wojsławie, opiekunie Bolesława III Krzywoustego, średniowiecznego władcy Polski, który pochowany jest w płockiej katedrze. Do dziś zachowały się najstarsze budynki szkoły, oprócz części fundamentów i murów wczesnośredniowiecznej kolegiaty św. Michała Archanioła, także jej XV-wieczna wieża oraz XVII-wieczny budynek ówczesnego Kolegium Jezuickiego.
W przeszłości wykładowcami szkoły byli m.in.: profesor retoryki św. Andrzej Bobola (ok. 1591-1657) i Wojciech Szweykowski (1773-1838) - pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego. W szkole uczyli się natomiast: nauczyciel dzieci Adama Mickiewicza - Hieronim Napoleon Bońkowski (1807-86); ogłoszony błogosławionym Honorat Koźmiński (1829-1916); prezydent II RP i profesor Politechniki Lwowskiej Ignacy Mościcki (1867-1946); uczestnik bitwy o Anglię, dowódca polskiego skrzydła i słynnego Dywizjonu 303 płk Jan Zumbach (1915-86), podróżnik Tony Halik (1921-98), a także pierwszy premier III RP Tadeusz Mazowiecki (1927-2013).
W 2016 r. opracowany przez uczniów "Małachowianki” projekt "Pyramid Hunters”, użycia mionów do prześwietlenia egipskich piramid wygrał globalny konkurs Beamline For Schools CERN, działającego od 1954 r. pod Genewą (Szwajcaria) największego i najważniejszego na świecie ośrodka badawczego fizyki cząstek elementarnych.