Woda we wszystkich lokalach gastronomicznych w Polsce za symboliczną złotówkę. Rewolucja w prawie

Prawo do wody jako argument w petycji o dostępności (prawie) darmowej wody pitnej w lokalach gastronomicznych

Ceny napojów w lokalach gastronomicznych od dawna budzą emocje. Nierzadko zdarza się, że rachunek za wodę w restauracji wynosi tyle, co połowa kosztu zamówionego dania. Jednocześnie wielu restauratorów wciąż odmawia klientom podawania kranówki, nierzadko zasłaniając się przy tym przepisami. Autorzy petycji o ustanowienie dla wszystkich lokali gastronomicznych w Polsce obowiązku zapewniania dostępności wody pitnej (z kranu) po stałej cenie ustalonej na podstawie lokalnych taryf wodociągowych chcieliby, by kwestia ta została uregulowana tak, aby każda osoba w każdym lokalu gastronomicznym w Polsce mogła nabyć wodę z kranu za symboliczną złotówkę.

Autorzy petycji, argumentując swoje stanowisko, powołują się na rezolucję ONZ z 2010 roku, która uznała, że prawo do bezpiecznej, czystej wody zdatnej do picia oraz do urządzeń sanitarnych jest prawem niezbędnym do zapewnienia korzystania w pełni z życia i praw człowieka.

Zaznaczono również, że woda z sieci wodociągowej w Polsce jest regularnie kontrolowana i spełnia normy jakościowe określone przez Rozporządzenie Ministra Zdrowia.

Koszt wody z kranu vs. koszt wody butelkowanej w lokalach gastronomicznych

W petycji zwrócono również uwagę, że różnica w cenie wody z kranu i wody butelkowanej w restauracjach jest ogromna. Woda dostarczana przez wodociągi kosztuje zaledwie od 0,005 zł do 0,01 zł za litr, podczas gdy w lokalach gastronomicznych ceny wody butelkowanej wahają się od 5 do 12 zł za butelkę.

Skąd te dysproporcje nawet w porównaniu z wodą w butelkach dostępną w supermarketach? Jak wyjaśnił Karol Okrasa, prowadzący restaurację Platter by Karol Okrasa, w rozmowie z serwisem money.pl: - Do tej wody doliczamy wiele innych kosztów, których nie ma, gdy idziesz ją kupić w sklepie. Tutaj mamy na pokładzie 16 osób, które dbają o to, żeby tę wodę serwować i żeby ona była. Pewnie, że jest to gorący temat dla wszystkich, ale mogę śmiało powiedzieć, że ci, którzy decydują się na otwieranie restauracji, bardzo szybko weryfikują swoje podejście do tego tematu

Korzyści z kranówki za złotówkę w lokalach gastronomicznych

W piśmie skierowanym do Sejmu wskazano też korzyści płynące z nakazania prowadzącym lokale gastronomiczne sprzedaży wody z kranu po kosztach. Wśród nich znalazły się takie kwestie, jak:

• ograniczenie zużycia plastiku (mniej butelek jednorazowych);
• promowanie postaw proekologicznych;
• wspieranie klientów w świadomym wyborze napojów bez dodatku cukru;
• wyrównanie dostępu, szczególnie dla rodzin z dziećmi, seniorów, osób z chorobami metabolicznymi.

Woda z kranu w lokalach gastronomicznych. Jak to wygląda w innych krajach?

Autorzy petycji powołali się także na działanie takiego rozwiązania w innych krajach. Wśród wskazanych państw, w których obowiązuje bezpłatne lub tanie udostępnianie wody z kranu przez lokale gastronomiczne wskazano:

• Francję, gdzie ustawa z 1 stycznia 2022 r. nakłada obowiązek zapewnienia karafki wody z kranu za darmo w każdej restauracji;
• Hiszpanię, gdzie od 2022 r. lokale gastronomiczne mają obowiązek zapewnienia darmowej wody z kranu;
• Niemcy, gdzie praktykowane są działania lokalne i kampanie społeczne wspierające prawo do darmowej wody w gastronomii;
• Włochy i Austrię, gdzie wiele miast wprowadziło uchwały promujące darmową wodę w restauracjach;
• Czechy i Słowację, gdzie widać rosnący trend udostępniania wody w lokalach.

Czy przepisy o darmowej wodzie z kranu w lokalach gastronomicznych wejdą w życie w Polsce?

Petycja w sprawie obowiązku zapewniania dostępności wody pitnej (z kranu) po stałej cenie ustalonej na podstawie lokalnych taryf wodociągowych trafiła do sejmowej Komisji do Spraw Petycji. Obecnie znajduje się na etapie rozpatrywania i analizy, co oznacza, że komisja może zarekomendować dalsze działania, w tym skierowanie sprawy do odpowiednich komisji merytorycznych lub uznać, że nie wymaga ona dalszych prac legislacyjnych. Choć sama petycja nie ma mocy zmiany prawa, jej los w komisji może przesądzić o tym, czy temat taniej wody z kranu udostępnianej w lokalach gastronomicznych trafi pod obrady Sejmu i stanie się przedmiotem szerszej debaty publicznej.