Podczas panowania narodowego socjalizmu, w berlińskim więzieniu Plötzensee doszło do tragicznej śmierci około 2900 osób, w tym prawie 250 obywateli Polski. Wśród nich było 41 Polek, o których obecnie wiemy niewiele. Znamy tylko ich imiona i nazwiska, które często są niepoprawnie zapisane. Anna Krenz, polska artystka i aktywistka z kolektywu Dziewuchy Berlin, która mieszka w Niemczech, postanowiła zbadać losy Polek, które zostały zamordowane w Plötzensee.
Jej zainteresowanie tym tematem pojawiło się podczas realizacji wcześniejszego projektu poświęconego Irenie Bobowskiej, poetce i redaktorce podziemnej gazety "Pobudka", która w wieku 22 lat została stracona przez nazistów w Berlinie Plötzensee.
Obraz Polek konspiratorek
Okazało się, że zamordowanych tam Polek było znacznie więcej. Zebrałam podstawę do badań o każdej z nich. Wyłania się z niej ciekawy obraz: dwie trzecie z tych kobiet działało w konspiracji, pozostałe zostały aresztowane i skazane na śmierć np. za podzielenie się kawałkiem chleba z sowieckim żołnierzem, uznawanym przez nazistów za wroga - mówiła Anna Krenz "Deutsche Welle".
Weszłam kiedyś do księgarni w Berlinie, jeden z regałów aż uginał się od książek poświęconych konspiracji w czasie drugiej wojny światowej. Były tam opisane ruchy z różnych krajów, ale o polskiej konspiracji nic. Nie mówiąc o polskich konspiratorkach, które w świadomości Niemców po prostu nie istnieją - mówiła o losie zamordowanych kobiet, w rozmowie z "DW", Anna Krenz.
"Polki w cieniu gilotyny"
Projekt "Polki w cieniu gilotyny" został zorganizowany dzięki wsparciu niemieckiej Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość. Jego celem jest odtworzenie biografii kobiet, które zostały zamordowane w więzieniu Plötzensee. Ale to nie wszystko. Jak wyjaśnia Anna Krenz, dzięki temu projektowi możemy oddać hołd tym kobietom i upamiętnić je. Możemy również na podstawie ich doświadczeń nawiązać do współczesnych dyskusji. Projekt ma na celu stworzenie żywej formy biografii, nie tylko w postaci biograficznej notatki, ale także poprzez sztukę, taką jak obrazy, grafiki czy poezja.
Miejsce pamięci w Plötzensee
Miejsce pamięci w Plötzensee to miejsce poświęcone ofiarom narodowego socjalizmu z kraju i z zagranicy. W latach 1933-1945, po niesprawiedliwych wyrokach nazistowskiego sądownictwa, stracono tam niemal 3000 ludzi. Ofiary zginęły na gilotynie lub przez powieszenie.
Miejsce Pamięci "Gedenkstätte Plötzensee" jest miejscem cichego hołdu. Pomieszczenie, w którym odbywały się niegdyś egzekucje, stanowi obecnie Miejsce Pamięci. Wystawa w sąsiednim pomieszczeniu dokumentuje pracę nazistowskiego sądownictwa.