Subskrybuj nas na Youtube
Taka choćby państwowa elektrownia atomowa w wiecznej budowie, czyli spółka PGE EJ 1. Od 2010 r. na pensje i przyjemności wydała ona już prawie pół miliarda złotych. Wprawdzie elektrowni nadal nie ma - ba, nawet jej potencjalnej lokalizacji nie ma. Oczywiście planów budowy też nie ma, ani inwestora nie ma. Generalnie nic nie ma i podatnik ze swej strony ma prawo poczuć wkurzenie. Przecież państwo podprowadziło mu z kieszeni pół miliarda, a taniego prądu bez emisji CO2, produkowanego przez elektrownię jądrową, nie ma i być może nigdy nie będzie. Jednak z drugiej strony spółka PGE EJ 1 już przez dziewięć lat zapewnia bezpieczną wegetację 78 pracownikom plus 9 członkom zarządu.
Spora ich cześć pewnie posiada partnerki/partnerów oraz dzieci. Już tylko zaoferowanie spokojnego życia całkiem pokaźnej grupie ludzi ma swą pozytywną wartość. Do tego należy dorzucić nic nie robienie w kwestii rozpoczęcia inwestycji. Przecież przez ostatnie dwie dekady okazywało się, że szczytem możliwości III RP, jeśli chodzi o skomplikowane przedsięwzięcia, jest budowa drogi. Acz już w przypadku autostrady zaczynają się schody, bo wymaga ona jeszcze specjalnej nawierzchni i czasami ekranów tłumiących hałas.
Gdy państwo polskie zaczęło budować 20 lat temu ultranowoczesną korwetę „Gawron”, to na koniec wyszedł patrolowiec ORP „Ślązak” bez uzbrojenia i wyposażenia. Wprawdzie do niczego się nie naddaje, ale należy mu oddać, że jest śliczny. Tymczasem elektrownia atomowa to cholernie skomplikowana inwestycja. Co gorsza jeśli się ją źle zaprojektuje i wykona, to istnieje groźba, że rozgrzany rdzeń reaktora, gdy zabraknie chłodziwa, stopi się. Po czym rozpalone gazy rozsadzą zakrywającą go kopułę wyrzucając w powietrze chmurę materiałów radioaktywnych. Elektrownie atomowe mają rozliczne zabezpieczenia i na co dzień są bardzo bezpieczne, jednak stopić rdzeń reaktora udało się obsłudze elektrowni w Czarnobylu, która wpadała na pomysł głupich eksperymentów. Z kolei w Fukushimie stopnienie rdzenia zainicjowało olbrzymie tsunami. W Polsce mamy państwo zdolne schrzanić dosłownie wszystko i nawet reaktor atomowy mógłby nie dać rady się przed tym obronić. Dlatego konsekwentny wysiłek spółki PGE EJ 1, by elektrowni nigdy nie zbudować, ma swą bardzo pozytywną stronę.
Podobnie wiele pozytywnych stron da się odnaleźć w konsekwencjach wyborczej obietnicy PiS radykalnego zwiększenia sztywnych wydatków państwa o 500 plus na pierwsze dziecko. Wyszarpujący sobie garściami włosy z głowy ekonomiści pomstują, że przyspieszenie tempa zadłużania kraju w końcu zafunduje III RP grecką tragedię. Czyli, kiedy przyjdzie spowolnienie gospodarcze trzeba będzie mocno zacisnąć pasa, by spłacać długi albo bankrutować.
Jednak z drugiej strony, wobec narastającego kryzysu demograficznego przekonywanie kobiet, iż opłaca się decydować się na pierwsze dziecko, warte jest podjęcia nawet dużego ryzyka. Inna sprawa, że największym pechem PiS byłoby wygranie wyborów w połączeniu z tym, iż 500 plus na pierwsze dziecko niespodziewanie zaowocuje zwiększeniem dzietności. Zaskakując tak obóz władzy i dożynając budżet.
Z drugiej strony wzrost wydatków państwa zawsze wymusza zadbanie o przychody, czyli mówić wprost zwiększanie podatków. Od trzech lat ten proces już trwa, choć rząd Beaty Szydło, a następnie Mateusza Morawieckiego wykazywały podziwu godną zręcznością w jego maskowaniu. Nie podnosi się bowiem podatku dochodowego lub stawek VAT-u, lecz wprowadza przeróżne opłaty, obejmujące wybrane grupy. A to danina solidarnościowa na niepełnosprawnych płacona przez najlepiej zarabiających, a to opłata emisyjna w paliwie na walkę ze smogiem i wpieranie elektromobilności.
Wprawdzie szef kancelarii premiera minister Michał Dworczyk zapewnił, że dodatkowe 50 mld zł rząd zbierze z dalszego uszczelniania systemu podatkowego. Niestety gołym okiem widać, że nawet najwyższe stopnie szczelności nie mogą w nieskończoność zwiększać ilości gotówki oddawanej państwu przez podatników. To nieuchronnie wymusi dalsze pomnażanie nowych opłat od kolejnych grup obywateli. Ich kreatywną różnorodność ogranicza jedynie ludzka wyobraźnia.
Kiedy brytyjski premier William Pitt młodszy musiał zebrać fundusze na wojnę z Francją potrafił wpaść na pomysły, że przecież można obłożyć każdy dom podatkiem naliczanym od liczby posiadanych okien. Gdy to nie wystarczało przeforsował w parlamencie obowiązkowe opłaty dla każdego, kto posiadał zegar ścienny lub lokaja. Potem przyszła kolej na właścicieli psów itd., itd. Wprawdzie w Polsce mamy deficyt lokajów, lecz na przykład psów jest już dostatek. Rosnący fiskalizm musi przynieść burzliwy rozwój kreatywnych zachowań wśród podatników, kombinujących jak się tu uchylić od nowych opłat. Tak więc zarówno rządzący jak i rządzeni, wraz ze wzrostem podatków, będą rozwijać swą inteligencję, co należy uznać za rzecz jak najbardziej pozytywną.
Pozytywy da się znaleźć w tym, że nowe wydatki sztywne oznaczają brak środków na znaczące podwyżki dla ok. 1,6 mln pracowników tzw. budżetówki. Na pewno ich to nie ucieszy, jednak z drugiej strony osoby w wieku rozrodczym może zmotywować do posiadania dzieci, a w wieku emerytalny do skuszenia się na trzynastą emeryturę i ustąpienia miejsca młodym. Do tego jeszcze nadchodzący strajk nauczycieli będzie znakomitą lekcją wychowania obywatelskiego dla milionów uczniów. Przy okazji ucząc ich radzenia sobie w niestandardowych sytuacjach. Nota bene rodzice się w tym też podszkolą.
Poza wadami zalet da się doszukać nawet w fakcie, że skierowanie wielkiego transferu socjalnego do posiadaczy potomstwa oznacza, iż należy zapomnieć o zwiększeniu w najbliższych latach wydatków na służbę zdrowia (no chyba, że w szaleństwie wprowadzenia nowych składek rząd przypadkiem podniesie też składkę zdrowotną). Jako, że w całym systemie permanentnie brakuje pieniędzy, a osób starych i chorych przybywa, lepiej już nie będzie, a raczej gorzej. Dla kogoś, kto zalewając się krwią, kona sobie na SOR-ze, czekając dziesiątą godzinę na jakieś zainteresowanie obsługi, nie jest to dobra wiadomość.
Jednak dla zdrowego podatnika, mającego w życiu trochę szczęścia wzrost śmiertelności wśród osób chorych i skrócenie życia emerytów oznacza mniejsze prawdopodobieństwo większych składek i opłat. Odciążone ZUS i NFZ odetchną z ulgą, a od strony demograficznej naród statystycznie odmłodnieje. I jak tu nie być na wiosnę optymistą? Acz z drugiej strony zdecydowanie łatwiej nim być, kiedy się jest młodym, bogatym i zdrowym.