Takim miejscem jest Alaska – w tym amerykańskim stanie niemal 40 lat temu rozpoczęto eksperyment z powszechną dywidendą, zwaną APFD. W 1976 r. mieszkańcy uznali w referendum, że skoro na terenie Alaski wydobywana jest ropa, to zyski z jej sprzedaży powinny trafiać do wszystkich – a nie tylko do naftowej oligarchii. I tak od 1982 r. jedna czwarta dochodów z wydobycia czarnego złota trafi wprost do obywateli. I tu wprost znaczyło wprost. Bo jak demokracja to demokracja. Na całego.
Rafał Woś: Bogaci pochowali majątki [OPINIA]
Rafał Woś: Bogaci pochowali majątki [OPINIA]

Zobacz również
Tak powstał mechanizm przypominający bezwarunkowy dochód podstawowy. Czyli stałe świadczenie pieniężne. Aby je otrzymać, nie trzeba spełniać żadnego kryterium dochodowego, nie jest ono też powiązane z obowiązkiem szukania pracy. Trzeba być jedynie legalnym mieszkańcem stanu. Wysokość świadczenia (na Alasce wolą określenie dywidenda) powiązana jest z dochodami ze sprzedaży surowca i wyliczana na podstawie wyników z pięciu ostatnich lat. Bywały lata (2000 r.), gdy roczna dywidenda wyniosła prawie 3 tys. dol., czasem (lata 2012–2013) spadała poniżej tysiąca. W 2018 r. APFD miała wynieść 2,7 tys. dol., lecz ostatecznie decyzją lokalnych polityków zmniejszono świadczenie do 1,6 tys. dol., tłumacząc to koniecznością obniżenia deficytu w budżecie stanu.
W warunkach alaskańskich nie są to małe pieniądze. Na obszarach wiejskich dla ponad połowy mieszkańców APFD stanowi jedną czwartą rocznego dochodu. Warto pamiętać też o tym, że dywidenda na żadnym etapie nie zastąpiła innych świadczeń społecznych wypłacanych przez państwo lub stan. Nie zaistniała więc sytuacja: „Bierzcie dywidendę, ale na żadne usługi publiczne nie liczcie”, którą tak często straszą przeciwnicy dochodu podstawowego.
Reklama
CZYTAJ CAŁOŚĆ W WEEKENDOWYM WYDANIU "DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ" >>>>>