Możemy już zmieniać Unię. Bruksela zachęca do zabrania głosu

W ciągu jednego pokolenia technologia radykalnie zmieniła to, w jaki sposób żyjemy, pracujemy, robimy zakupy, komunikujemy i łączymy się ze sobą. W związku z tym zmieniły się także postawy i oczekiwania, a obywatele domagają się większego wpływu na cały proces demokratyczny, nie tylko na wybory. Musimy więc zweryfikować sposób, w jaki uprawiamy politykę.

Oddanie głosu obywatelom UE

Konferencja w sprawie przyszłości Europy jest naszą odpowiedzią na te zmiany i przejawem nowego myślenia na szczeblu UE. Jako współprzewodniczący reprezentujący Parlament Europejski, Radę i Komisję Europejską wraz z parlamentami krajowymi oraz władzami regionalnymi i lokalnymi zapraszamy obywateli całej Unii Europejskiej do wyrażenia swoich opinii. Najistotniejszym elementem tej konferencji jest zaangażowanie obywateli i oddanie im głosu.

W ostatnich latach obraz przyszłości w Europie bardzo się zatarł. Nie ma w UE osoby, które nie odczuła w mniejszym lub większym stopniu skutków COVID-19. Obywatele pytają, jak powinna wyglądać bardziej odporna, zrównoważona i włączająca społecznie gospodarka po pandemii. Chcą, żebyśmy byli lepiej przygotowani na skuteczne stawianie czoła wspólnym wyzwaniom, przed którymi stoimy jako Europejczycy, a także na obronę naszych wartości i interesów. Rozważą i sformułują konkretne propozycje, które będą miały decydujące znaczenie dla wyniku konferencji. To niepowtarzalna szansa dla wszystkich na ukształtowanie przyszłości Europy na nadchodzące dziesięcioleciach.

Podpisując w zeszłym miesiącu wspólną deklarację dotyczącą konferencji w sprawie przyszłości Europy, przewodniczący Parlamentu Europejskiego David Sassoli, premier Portugalii António Costa, występujący w imieniu prezydencji Rady UE oraz przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen zainicjowali bezprecedensową inicjatywę w dziedzinie demokracji deliberatywnej na szczeblu UE.

Bezprecedensowa inicjatywa

To nowy rodzaj polityki, gdyż po raz pierwszy trzy instytucje UE zgodziły się działać we współpracy z parlamentami krajowymi, władzami regionalnymi i lokalnymi, partnerami społecznymi i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego na rzecz prawdziwie wspólnego projektu.

Zasady inkluzywności, otwartości i przejrzystości, na których opiera się konferencja, są zapisane w jej założeniach i przyświecają nam w trakcie całego procesu. Co najważniejsze, chcemy dotrzeć do tej olbrzymiej grupy obywateli, którzy zazwyczaj milczą, nawet jeśli są krytycznie lub sceptycznie nastawieni do UE.

W jaki sposób mogą uczestniczyć obywatele? Po pierwsze mogą organizować, rejestrować i śledzić wydarzenia, zgłaszać pomysły i dzielić się nimi oraz wnosić wkład w dyskusje za pośrednictwem wielojęzycznej platformy cyfrowej futureu.europa.eu.

To główne narzędzie, które w obecnym trudnym czasie pozwoli koncentrować zaangażowanie obywateli. Organizatorzy wydarzeń muszą przestrzegać zasad ujętych w Karcie konferencji, zgłaszając konstruktywne propozycje i powstrzymując się od udostępniania nielegalnych, nienawistnych lub celowo zafałszowanych bądź wprowadzających w błąd treści.

10 głównych tematów

W oparciu o ustalone reguły dyskusje na platformie będą się skupiać wokół dziesięciu głównych tematów, o których mowa we wspólnej deklaracji: zmiana klimatu i środowisko, zdrowie, silniejsza gospodarka, sprawiedliwość społeczna i zatrudnienie, transformacja cyfrowa, wartości i prawa, praworządność, bezpieczeństwo, migracja, edukacja, kultura, młodzież i sport, UE na świecie, demokracja europejska.

Ale lista nie jest zamknięta. Obywatele mogą proponować własne pomysły. Skuteczny mechanizm informacji zwrotnych sprawi, że pomysły zgłaszane na platformie zaowocują konkretnymi zaleceniami działań na poziomie UE.

Obywatele mogą również uczestniczyć w ogólnoeuropejskich panelach obywatelskich. W ich skład wchodzą z losowo wybrane osoby, a zakres dyskusji nie jest ograniczony partykularnymi interesami czy polityką. Panele te będą reprezentatywne pod względem pochodzenia geograficznego, płci, wieku, pochodzenia społeczno-ekonomicznego i poziomu wykształcenia. Ich uczestnicy będą dyskutować i przedstawiać pomysły i zalecenia polityczne do uwzględnienia podczas sesji plenarnej konferencji, a ostatecznie w sprawozdaniu końcowym, które stanie się jedną z podstaw kształtowania przyszłej polityki UE.

Kluczowy moment w historii demokracji Europy

Konferencja ta różni się od innych także pod tym względem, że celowo nie wskazuje się w niej z góry określonego rezultatu, ponieważ merytorycznej debaty nie rozpoczyna się z gotowymi wnioskami. Niektórzy będą pewno kwestionować brak z góry założonego punktu docelowego, ale takie jest właśnie nasze postanowienie w tej kwestii. Tylko obywatele mogą pokazać nam drogę. Jeśli to my politycy zadecydujemy dokąd chcemy dojść, to z pewnością zaszkodzimy demokracji europejskiej bardziej, niż gdybyśmy w ogóle nic nie robili. Jesteśmy zdecydowani podjąć konkretne działania na podstawie rekomendacji obywateli.

Konferencja nie jest panaceum na wszystkie choroby i nie ma na celu zastąpienie demokracji przedstawicielskiej - raczej jej uzupełnienie. Ostateczny wynik konferencji, oparty na wkładzie obywateli, zostanie przedstawiony w oficjalnym sprawozdaniu trzech przewodniczących wiosną 2022 r. Jednak prace na tym się nie zakończą się, gdyż politycy UE wykorzystają je do kształtowania przyszłej polityki, co sprawi, że nasza demokracja stanie się bardziej odporna i elastyczna. Do zaangażowania zachęcamy też młodych Europejczyków.

Zmiany społeczne, technologiczne i geopolityczne nigdy nie będą na nas czekać. Możemy za nimi podążać albo je wyprzedzać. Mamy nadzieję, że z perspektywy czasu ludzie będą postrzegać tę inicjatywę jako moment, w którym Unia Europejska wykazała się odwagą i innowacyjnością, odpowiadając na potrzeby obywateli. To ma być kluczowy moment w historii demokracji Europy, który bezpośrednio włącza obywateli w główny nurt kształtowania polityki. Każdy z nas ma do odegrania swoją rolę w tym wspólnym przedsięwzięciu.

Współprzewodniczący Rady Wykonawczej:
Guy Verhofstadt, członek Parlamentu Europejskiego;
Ana Paula Zacarias, sekretarz stanu ds. europejskich w rotacyjnej prezydencji portugalskiej w Radzie;
Dubravka Šuica, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej odpowiedzialna za kwestie demokracji i demografii.