rozwiń ›

IDEAS NCBR (powołana przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) to jedyna znana mi instytucja w Polsce, która podjęła się budowy od podstaw ośrodka badawczego w dziedzinie sztucznej inteligencji na prawdziwie światowym poziomie – ocenia prof. Aleksander Mądry z Massachusetts Institute of Technology. Do czwartku społecznie zasiadał w radzie naukowej IDEAS NCBR - pisze Anna Wittenberg w artykule "Wojna o polskie AI" w poniedziałkowym wydaniu "Dziennika Gazety Prawnej".

Reklama

Prof. Mądry, jak pięcioro innych członków rady naukowej zrezygnowali po tym, jak rada nadzorcza postanowiła zmienić prezesa.

Nowa rada nadzorcza

Dotychczasowym dyrektorem IDEAS NCBR był Piotr Sankowski. To zajmujący się m.in. sztuczną inteligencją profesor na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego. Jako jedyna osoba w Polsce zdobył cztery granty European Research Council. Według rankingu Uniwersytetu Stanforda jest w 2 proc. najlepszych naukowców na świecie - przypomina autorka.

Jego kadencja wygasła 30 czerwca, a instytucja została bez kierownika. 18 lipca dyrektor NCBR wymienił trzy osoby w pięcioosobowej radzie nadzorczej. Znaleźli się w niej Marta Currit – doradczyni restrukturyzacyjna, Magdalena Maria Zajchowska (o której nie ma publicznie dostępnych informacji) oraz dr Piotr Wróblewski, prof. Wojskowej Akademii Technicznej pełniący równocześnie funkcję prodziekana ds. kierunku transport na Uczelni Techniczno-Handlowej im. Heleny Chodkowskiej.

Reklama

Dzień później ogłoszono konkurs na prezesa. Zgłosił się prof. Sankowski i dr hab. Grzegorz Borowik. 17 września odbyły się przesłuchania.

Nowy kierownik instytutu

Szefem IDEAS NCBR został dr hab Grzegorz Borowik. Jest prodziekanem informatyki na uczelni, któ®ej katedrą kieruje jeden z członków rady nadzorczej. To, jak twierdzi informator gazety, może prowadzić do konfliktu interesów.

Co na to Lewica?

Ani minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski ani minister nauki Dariusz Wieczorek (obaj z Lewicy) nie chcieli sprawy komentować. Później resort Wieczorka wydał tylko oświadczenie, że postępowanie było "konkurencyjne i transparentne".

To jednak nie koniec. MNiSW przekonuje w piśmie, że „w wyniku działalności poprzedniej Rady Nadzorczej i Zarządu istnieje poważne zagrożenie dla dalszego funkcjonowania spółki”. Zakomunikowano, że spółka miała w ubiegłym roku 28 mln zł straty, a minister Wieczorek "zobowiązał nowy zarząd do pilnego audytu i przedstawienia programu naprawczego oraz w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości skierowania zawiadomień do organów ścigania".

Jest tylko jeden problem - dla IDEAS działalność gospodarcza ma wyłącznie pomocniczy charakter, a - jak ustalił DGP - plany przedsięwzięcia zakładały, że spółka nie osiągnie zysku w ciągu najbliższych lat. Były też plany, by zamienić ją w Państwowy Instytut Badawczy.

List do Tuska

Po ogłoszeniu wyników konkursu prof. Sankowski ogłosił w social mediach, że definitywnie żegna się z IDEAS NCBR, a 2 października będzie jego ostatnim dniem pracy. W jego obronie stanęli inni polscy naukowcy.

Sukces IDEAS NCBR przerósł wszystkie moje oczekiwania. W ciągu zaledwie kilku lat IDEAS NCBR stało międzynarodowo rozpoznawalnym centrum badań nad AI, z publikacjami na wiodących konferencjach, takich jak: ICLR, NeurIPS, ICML czy CVPR. Bardzo trudno jest uzyskać akceptację artykułu na tych konkurencyjnych konferencjach, a badacze IDEAS NCBR zdołali to osiągnąć rok po roku – przekonuje w mówi DGP prof. Wojciech Samek zatrudniony w Fraunhofer Heinrich Hertz Institute i były już członek rady naukowej IDEAS NCBR. – Uważam, że decyzja o zmianie prezesa negatywnie wpływa na reputację i sukces całej inicjatywy - dodaje.

"Niestety konkurs na prezesa budzi moje ogromne obawy, że wieloletni wysiłek zostanie zaprzepaszczony" – napisał z kolei w liście otwartym do premiera Donalda Tuska prof. Marek Cygan, kierownik grupy Uczenia Robotów na Uniwersytecie Warszawskim oraz członek grupy doradczej przy ministrze cyfryzacji PL/AI. „Uważam, że w interesie publicznym jest ujawnienie, jak wyglądał proces oceny obu kandydatów i na jakiej podstawie wyłoniono nowego prezesa, jakie były konkretne oceny punktowe w poszczególnych kryteriach” – dodał.

"Rada zadziałała politycznie"

Wygląda na to, że rada IDEAS NCBR zadziałała politycznie. To szalenie niebezpieczne i mam nadzieję, że Donald Tusk mimo powodzi dostrzeże, co się dzieje w polskiej nauce - mówi prof. Dariusz Jemielniak, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk. Stanowiska obsadzane politycznie w Sieci Badawczej Łukasiewicz, usunięcie Piotra Sankowskiego z IDEAS NCBR, planowany demontaż PAN – to naprawdę wygląda fatalnie – dodaje.

Przypomnijmy: w sierpniu dr hab. Alicja Bachmatiuk, szefowa ośrodka PORT należącego do Sieci Badawczej Łukasiewicz, ujawniła w „Gazecie Wrocławskiej”, że dostała nakaz zatrudnienia na stanowisku swojego zastępcy wiceministra sprawiedliwości z Lewicy Bartłomieja Ciążyńskiego. Ciążyński został zdymisjonowany po tym, jak wyszło na jaw, że płacił służbową kartą za paliwo w drodze na wakacje.

Wiceminister nauki: Może być ciekawie

Po tym, jak wokół IDEAS NCBR rozgorzała dyskusja, w mediach społecznościowych włączył się do niej wiceminister nauki Maciej Gdula. Powielił on argumentację, że rada nadzorcza podjęła decyzję o zmianach z powodu straty wygenerowanej przez spółkę. W odpowiedzi naukowcy, w tym prof. Aleksandra Przegalińska łącząca pracę w Akademii Leona Koźmińskiego i Uniwersytecie Harvarda, zwrócili mu uwagę, że spółki technologiczne, także rozwijające AI, nie osiągają zysków w pierwszych latach działalności.

Gdula napisał enigmatycznie, że obrońców spółki zachęca do „chwili cierpliwości”. „W przyszłym tygodniu będą już dostępne wstępne dane z audytu w tej instytucji niepodlegającej normalnym zasadom ewaluacji naukowej. Wtedy porozmawiamy o konkretnych wydatkach i osiągnięciach. Może być ciekawie” – napisał na portalu społecznościowym.

Burza na Lewicy

Tymczasem inni politycy Lewicy stają przeciw Gduli, Wieczorkowi i Gawkowskiemu. Marcelina Zawisza z Lewicy napisała na X: Brak kompetencji i buta w Ministerstwie podlana sosikiem skoku na stołki. Maciej Duszczyk, wiceminister w MSWiA, dodał z kolei: Potrzebujemy transparentnego wyjaśnienia, dlaczego projekt IDEAS NCBR ma ulec zmianie.

CZYTAJ WIĘCEJ W PONIEDZIAŁKOWYM WYDANIU "DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ">>>